Bài 19. Rút gọn câu

Giáo viên thực hiện: Dương Diệu Thúy
bài giảng ngữ văn 7
Câu hỏi: Phân tích cấu tạo ngữ pháp của hai câu sau?
a) Hôm nay, lớp ta đi lao động.

b) Mẹ đi chợ, bố đi làm, em đi học.
TRN
VN
CN
CN
CN
VN
VN
VN
CN
KIểM TRA BàI Cũ
RúT GọN CÂU
1.Ví dụ:
I .THế NàO Là RúT GọN CÂU ?
a) Học ăn, học nói, học gói, học mở.
(Tục ngữ)
b) Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người.
c) Bao giờ cậu đi Hà Nội?
- Ngày mai.
(Nguyễn Công Hoan)
Tiết 78:
? Lược c� chđ v� vị ngữ .
? Lược chđ ngữ .
? Lược v� ngữ .
a) Học ăn, học nói, học gói, học mở.
Ghi nhớ1(SGK/15):
Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần của câu , tạo thành câu rút gọn . Việc lược bỏ một số thành phần câu thường nhằm những mục đích như sau :
Làm cho câu gọn hơn , vừa thông tin được nhanh , vừa tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước ;
Ngụ ý hành động , đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (lược bỏ chủ ngữ) .
Đâu là câu rút gọn trả lời cho câu hỏi “ Hằng ngày, cậu dành thời gian cho việc gì nhiều nhất?”
A.Hằng ngày mình dành thời gian cho việc đọc sách nhiều nhất.
B. Đọc sách là việc mình dành nhiều thời gian nhất.
C. Đọc sách.
Bài tập nhanh:
C
b)Cần thêm những từ ngữ nào vào câu rút gọn (in đậm) dưới đây để thể hiện thái độ lễ phép ?
- Mẹ ơi, hôm nay con được một điểm 10.
- Con ngoan quá ! Bài nào được điểm 10 thế ?
- Bài kiểm tra toán.
1. Những câu in đậm dưới đây thiếu thành phần nào ? Có nên rút gọn câu như vậy không ? Vì sao ?


a) Sáng chủ nhật, trường em tổ chức đi cắm trại.Sân trường thật đông vui. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.

iI . CáCH DùNG CÂU RúT GọN:
b) Sáng chủ nhật ,trường em tổ chức cắm trại . Sân trường thật đông vui .Nhiều học sinh chạy loăng quăng . Một số bạn nữ nhảy dây . Còn các bạn nam chơi kéo co .
? Không nên rĩt g�n vì câu không đầy đủ , khó hiểu .
1. Những câu in đậm dưới đây thiếu thành phần nào ? Có nên rút gọn câu như vậy không ? Vì sao ?


a) Sáng chủ nhật, trường em tổ chức đi cắm trại.Sân trường thật đông vui. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.


b. - Mẹ ơi , hôm nay con được một điểm 10
- Con ngoan quá ! Bài nào được điểm 10 thế ?
- Bài kiểm tra toán mẹ ạ !
? Không nên sư dơng c�u rĩt g�n nh� v�y, vì thiếu lễ phép .
2.a- Mẹ ơi , hôm nay con được một điểm 10.
- Con ngoan quá ! Bài nào được điểm 10 thế ?
-Bài kiểm tra toán .
- Mẹ ơi , hôm nay con được một điểm 10.
2.Ghi nhớ 2 (SGK/16):
Khi rút gọn câu, cần chú ý:
Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói;
Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.
Bài 1/16:Trong các câu tục ngữ sau,câu nào là câu rút gọn? Những thành phần nào của câu được rút gọn? Rút gọn câu như vậy để làm gì?
A. Người ta là hoa đất.
B. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
C. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.
D. Tấc đất tấc vàng.

III. Luyện tập
C¶ hai c©u ®Òu rót gän CN
Mục đích: Vỡ 2 caõu tuùc ngửừ neõu moọt quy taộc ửựng xửỷ chung cho moùi ngửụứi , neõn coự theồ ruựt goùn chuỷ ngửừ laứm cho caõu goùn hụn .
-Tìm câu rút gọn.
-Khôi phục lại thành phần đã được rút gọn.
-Vì sao trong thơ, ca dao thường dùng câu rút gọn?
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước.
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà huyện Thanh Quan)
+ Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà
+ Dừng chân đứng lại, trời, non, nước
- Câu rút gọn:
- Giải thích:
Bài tập 2:
- Khôi phục câu :
+ Bà huyện thanh Quan Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà
+ Nhà thơ dừng chân đứng lại, trời, non, nước
*Cậu bé và người khách hiểu lÇm nhau, vì cậu bé khi trả lời vị khách đã dùng ba câu rút gọn khiến cho vị khách hiểu sai ý nghĩa.
Vì sao cậu bé và vị khách hiểu lầm nhau?
Qua câu chuyện này em rút ra bài học gì?
Bài tập 3:
- Mất rồi:
Ý cậu bé là tờ giấy mất.
Vị khách hiểu là bố cậu bÐ mất.
- Thưa … tối hôm qua:
Ý cậu bé là tờ giấy mất tối hôm qua.
Vị khách hiểu là bố cậu bÐ mất tối hôm qua.
- Cháy ạ.:
- Ý cậu bé là tờ giấy mất vì cháy.
- Người khách hiểu bố cậu bé mất vì cháy.
*Qua câu chuyện này, cần rút ra bài học: Phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn, vì dùng câu rút gọn không đúng có thể gây ra hiểu lầm.
4. Đọc truyện cười sau đây. Cho biết chi tiết nào trong truyện có tác dụng gây cười và phê phán .
THAM ĂN
_Chẳng hay ông người ở đâu ta ?
Anh chàng đáp :
Đây .
Rồi cắm cúi ăn .
Thế ông được mấy cô , mấy cậu rồi ? .
Mỗi.
Nói xong, lại gắp lia gắp lịa .
Ông khách hỏi tiếp :
Các cụ thân sinh ông chắc còn cả chứ ?
Anh chàng vẫn không ngẩng đầu lên bảo :
- Tiệt!
? Vì rút gọn đến mức không hiểu được và rất thô lỗ ? Cười và phê phán thói tham ăn .
Bài 6:
Có bạn nói câu “Mùa xuân” trong hai trường hợp sau đều là câu rút gọn. Ý kiến của em thế nào?
- Em thích nhất mùa nào trong năm?
- Mùa xuân.
Mùa xuân! Mỗi khi hoạ mi tung ra những tiếng hót vang lừng, mọi vật như có sự thay đổi kì diệu.
( Võ Quảng )









Mục đích:
+ Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong câu trước.
+ Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người .

Khái niệm:
Khi nói hoặc viết,có thể lược bỏ một số thành phần của câu, tạo thành
câu rút gọn.
Cách dùng câu
rút gọn:
+ Không làm cho
Người nghe người
đọc hiểu sai hoặc
hiểu không đầy đủ
nội dung câu nói.
+ Không biến câu
nói thành câu
cộc lốc,khiếm nhã .

rút gọn câu
Dặn dò :
Học thuộc ghi nhớ . Tìm hiểu thế nào là câu rút gọn , khi rút gọn câu , cần lưu ý điều gì ? Tập đặt thêm ví dụ ?
Chuẩn bị bài mới : Soạn bài "C�u �Ỉc biƯt"
Kính chào thầy, cô và các em