Bài 19. Rút gọn câu

Chào mừng các thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp
GV: Phạm Thị Thanh Hà
Trường THCS Ngô Quyền
Tiết 78 RÚT GỌN CÂU
I. Bài học:
a. Học ăn, học nói, học gói, học mở
(Tục ngữ)
b. Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở
1. Thế nào là rút gọn câu?
Ví dụ: 1, 4 (mục I) sgk/ 14, 15
 Không có chủ ngữ  rút gọn chủ ngữ.
CN
VN
 Câu đơn bình thường.
c. Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người. (Nguyễn Công Hoan)
 Không có vị ngữ  rút gọn vị ngữ.
d. - Bao giờ cậu đi Hà Nội?
- Ngày mai.
 Trạng ngữ  rút gọn cả chủ ngữ, vị ngữ.
Tiết 78 RÚT GỌN CÂU
I. Bài học:
1. Thế nào là rút gọn câu?
- Ví dụ: 1, 4 (mục I) sgk/ 14, 15
c. Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người. (Nguyễn Công Hoan)
 Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp lại những từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước.
a. Học ăn, học nói, học gói, học mở
(Tục ngữ)
 Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (lược bỏ chủ ngữ)
- Học ghi nhớ sgk/15
2. Cách dùng câu rút gọn:
Tiết 78 RÚT GỌN CÂU
I. Bài học:
1. Thế nào là rút gọn câu?
- Ví dụ: 1, 4 (mục I) sgk/ 14, 15
- Học ghi nhớ sgk/15
2. Cách dùng câu rút gọn:
- Ví dụ: 1,2 (mục II) sgk/ 15, 16
1. Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.
 Người đọc, người nghe hiểu sai, hiểu không đầy đủ nội dung câu nói.
2. - Mẹ ơi, hôm nay con được một điểm mười.
- Con ngoan quá! Bài nào được điểm mười thế?
- Bài kiểm tra toán.
 Câu nói cộc lốc, khiếm nhã.
- Học ghi nhớ sgk/16
Tiết 78 RÚT GỌN CÂU
I. Bài học:
1. Thế nào là rút gọn câu?
- Ví dụ: 1, 4 (mục I) sgk/ 14, 15
- Học ghi nhớ sgk/15
2. Cách dùng câu rút gọn:
- Ví dụ: 1,2 (mục II) sgk/ 15, 16
THẢO LUẬN NHÓM (THEO BÀN) 2 phút
* Câu đơn bình thường
* Câu rút gọn
- Học ghi nhớ sgk/16
- Phân biệt câu đơn bình thường và câu rút gọn
- Là câu có đầy đủ 2 thành phần chính.
- Là câu lược bỏ một thành phần chính hoặc cả 2 thành phần chính, nhằm những mục đích nhất định.
- Câu dùng độc lập.
- Câu phải dùng trong ngữ cảnh.
- Có thể phục hồi các thành phần chính.
II. Luyện tập
A. Ở lớp:
1. BT 1: sgk/16:
- Các câu rút gọn.
Tiết 78 RÚT GỌN CÂU
I. Bài học:
1. Thế nào là rút gọn câu?
- Ví dụ: 1, 4 (mục I) sgk/ 14, 15
- Học ghi nhớ sgk/15
2. Cách dùng câu rút gọn:
- Ví dụ: 1,2 (mục II) sgk/ 15, 16
- Học ghi nhớ sgk/16
II. Luyện tập
A. Ở lớp:
1. BT 1: sgk/16:
- Các câu rút gọn.
a. Người ta là hoa đất.
b. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
 Không có chủ ngữ  rút gọn chủ ngữ.
CN
VN
 Câu đơn bình thường.
c. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.
 Không có chủ ngữ  rút gọn chủ ngữ.
d. Tấc đất tấc vàng.
CN
VN
 Câu đơn bình thường.
b. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
c. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.
 Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (rút gọn chủ ngữ).
Tiết 78 RÚT GỌN CÂU

2. BT 2: sgk/16:
- Các câu thơ rút gọn.
Bước tới đèo Ngang, bóng xế tà
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa
Lom khom dưới núi, tiều vài chú
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Bước tới đèo Ngang, bóng xế tà
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa
Lom khom dưới núi, tiều vài chú
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Bước tới đèo Ngang bóng xế tà
…
Dừng chân đứng lại trời non nước
Tôi /
Tôi /
 Rút gọn câu để phù hợp với lối diễn đạt súc tích, phù hợp với số tiếng của thể thơ.
Bà Huyện Thanh Quan
Tiết 78 RÚT GỌN CÂU

2. BT 2: sgk/16:
- Các câu thơ rút gọn.
Bước tới đèo Ngang bóng xế tà
…
Dừng chân đứng lại trời non nước
 Rút gọn câu để phù hợp với lối diễn đạt súc tích, phù hợp với số tiếng của thể thơ.
3. BT 3: sgk/17:
* Truyện “Mất rồi”
- Mất rồi
- Bố cậu bé / mất rồi
- Cháy
- Bố cậu bé / bị cháy
- Mất rồi
- Tối hôm qua
- Cháy
 Trong giao tiếp phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn, để tránh hiểu lầm.
4. BT 4: Đặt câu rút gọn:
a. - Lớp bạn học thể dục vào thứ mấy?
- Thứ ba.
b. - Bạn đã làm bài tập toán chưa?
- Làm rồi.
B. Về nhà:
- Bài tập 2b, 4/ 17, 18
- Tối hôm qua
- Bố cậu bé / mất tối hôm qua
Tiết 78 RÚT GỌN CÂU
I. Bài học:

2. BT 2: sgk/16:
- Các câu thơ rút gọn.
Bước tới đèo Ngang bóng xế tà
…
Dừng chân đứng lại trời non nước
 Rút gọn câu để phù hợp với lối diễn đạt súc tích, phù hợp với số tiếng của thể thơ.
3. BT 3: sgk/17:
* Truyện “Cháy”
- Mất rồi
- Tối hôm qua
- Cháy
 Trong giao tiếp phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn, để tránh hiểu lầm.
4. BT 4: Đặt câu rút gọn:
a. - Lớp bạn học thể dục vào thứ mấy?
- Thứ ba.
b. - Bạn đã làm bài tập toán chưa?
- Làm rồi.
B. Về nhà:
- Bài tập 2b, 4/ 17, 18
I. Bài học:
1. Thế nào là rút gọn câu?
- Ví dụ: 1, 4 (mục I) sgk/ 14, 15
- Học ghi nhớ sgk/15
2. Cách dùng câu rút gọn:
- Ví dụ: 1,2 (mục II) sgk/ 15, 16
- Học ghi nhớ sgk/16
II. Luyện tập
A. Ở lớp:
1. BT 1: sgk/16:
- Các câu rút gọn.
b. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
c. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.
 Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (rút gọn chủ ngữ).
Tiết 78 RÚT GỌN CÂU

* DẶN DÒ VỀ NHÀ:
- Học thuộc ghi nhớ.
- Phân biệt câu rút gọn với dạng câu thiếu thành phần, sai ngữ pháp và sửa sai trong bài Tập Làm Văn.
- Viết đoạn văn có dùng câu rút gọn.
- Chuẩn bị bài: ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
+ Đọc bài “Chống nạn thất học”.
+ Trả lời câu hỏi sgk.
+ Tìm luận điểm, luận cứ và cách lập luận.
Xin trân trọng cảm ơn
quí thầy, cô và
các em học sinh!