Bài 19. Rút gọn câu

Giáo viên thực hiện : Lại Thị Tươi
Đơn vị : Trường THCS Minh Lãng
Nhiệt liệt chào mừng các thầy GiáO, cô giáo
và các em học sinh về dự hội giảng GVGCS
Năm học 2013 - 2014

Môn: ngữ văn 7
Tham ăn
Có anh chàng phàm ăn tục uống, hễ ngồi vào mâm là gắp lấy gắp để, chẳng ngẩng mặt nhìn ai, cũng chẳng muốn chuyện trò gì. Một lần đi ăn cỗ ở nhà nọ, có ông khách thấy anh ta ăn uống lỗ mãng quá, bèn lân la gợi chuyện. Ông khách hỏi:
- Chẳng hay ông người ở đâu ta?
Anh chàng đáp:
- Đây .
Rồi cắm cúi ăn.
- Thế ông được mấy cô, mấy cậu rồi?
- Mỗi.
Nói xong , lại gắp lia gắp lịa.
Ông khách hỏi tiếp:
- Các cụ thân sinh ra ông chắc còn cả chứ?
Anh chàng vẫn không ngẩng đầu lên , bảo:
-Tiệt.
- Đây.
- Mỗi.
- Tiệt.
Giới thiệu bài
a, Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở.

b, Học ăn, học nói, học gói, học mở.

c,Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bẩy người.

d, - Bao giờ cậu đi Hà Nội?
- Ngày mai.
VN
VN
CN
(Lược bỏ thành phần CN)
(Lược bỏ thành phần VN)
(Lược bỏ thành phần CN và VN)
CN
TN
Xét ví dụ:
VN
CN
VN
CN
Tiết 79: Rút gọn câu
(Nguyễn Công Hoan)
(Tục ngữ)
a, Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở.

b, Học ăn, học nói, học gói, học mở.
c,Hai ba người đuổi theo nó.
d, - Bao giờ cậu đi Hà Nội?
VN
VN
CN
(Lược bỏ thành phần CN)
(Lược bỏ thành phần VN)
(Lược bỏ thành phần CN và VN)
Rút gọn câu
CN
TN
Xét ví dụ:
VN
CN
Rồi ba bốn người, sáu bẩy người.
- Ngày mai.
Tiết 79: Rút gọn câu
a, Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở.
b, Học ăn, học nói, học gói, học mở.
Bài học, lời khuyên trong câu dành cho một người hoặc nhóm người.
Bài học, lời khuyên, đặc điểm ...nói trong câu của chung mọi người.
CN
VN
VN
(Lược bỏ thành phần CN)
c, Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bẩy người.

d, - Bao giờ cậu đi Hà Nội?
- Ngày mai.
(Lược bỏ thành phần VN)
(Lược bỏ thành phần CN và VN)
Xét ví dụ:
Tiết 79: Rút gọn câu
a, Chúng ta (em.) học ăn, học nói, học gói, học mở.
a, Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở.
b, Học ăn, học nói, học gói, học mở.
Bài học, lời khuyên, đặc điểm ...nói trong câu của chung mọi người.
(em..)
VN
(Lược bỏ thành phần CN)
c, Hai ba người đuổi theo nó. Rồi sáu bảy người.
c, Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người đuổi theo nó.
d,- Bao giờ cậu đi Hà Nội ?
- Ngày mai, tí ®i Hµ Néi
d, - Bao giờ cậu đi Hà Nội ?
- Ngày mai.
Câu gọn hơn, thông tin nhanh, tránh lặp lại những từ ngữ đã dùng trước đó.
c, Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bẩy người.

d, - Bao giờ cậu đi Hà Nội?
- Ngày mai.
(Lược bỏ thành phần VN)
(Lược bỏ thành phần CN và VN)
Xét ví dụ:
Tiết 79: Rút gọn câu
1. Người ta là hoa của đất.
2. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
3.Nuôi lợn ăn cơm nằm nuôi tằm ăn cơm đứng.
1,Hãy tìm câu rút gọn trong các ví dụ dưới đây? Thành phần được rút gọn ? Rút gọn như vậy nhằm mục đích gì?

Bài tâp
4. - Bao giờ lớp mình đi lao động?
- Thứ hai.
5. - Ai là lớp trưởng lớp cậu?
- Bạn Thùy Linh.
2. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
3. Nuôi lợn ăn cơm nằm nuôi tằm ăn cơm đứng.
4. (Thứ hai).
5. (BạnThùy Linh).
CN
CN
CN và VN
VN
- Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người .
- Câu gọn hơn.
- Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp lại những từ ngữ đã xuất hiện trong câu trước đó.
Ví dụ 1
Sáng chủ nhật trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui.
Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.
Thiếu thành phần CN
- Khó hiểu.
Không nên rút gọn như vậy.
Cách sửa:
Sáng chủ nhật trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui.
Các bạn nam chạy loăng quăng. Còn các bạn nữ nhảy dây và chơi kéo co.
- ND thông báo không đầy đủ.
Tiết 79: Rút gọn câu
Ví dụ 1
Sáng chủ nhật trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui.
Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.
Thiếu thành phần CN
, khiến mọi người hiểu không đầy đủ nội dung câu nói.
- Khó hiểu
Ví dụ 2 :
- M? oi, hụm nay con du?c m?t di?m mu?i.
Con ngoan quỏ! B�i n�o du?c di?m mu?i th? ?
- Bài kiểm tra toán .
Tiết 79: Rút gọn câu
Ví dụ 1
Sáng chủ nhật trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui.
Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.
Thiếu thành phần CN
, khiến mọi người hiểu không đầy đủ nội dung câu nói.
- Khó hiểu
Ví dụ 2 :
- M? oi, hụm nay con du?c m?t di?m mu?i.
Con ngoan quỏ! B�i n�o du?c di?m mu?i th? ?
Câu nói cộc lốc, thiếu lễ phép
Cách sửa:
Bài kiểm tra toán mẹ ạ!
- Thưa mẹ, bài kiểm tra toán ạ!
- Bài kiểm tra toán .
(Lược bỏ CN, VN)
Tiết 79: Rút gọn câu
Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp lại những từ ngữ đã xuất hiện trong câu trước đó.
.
.
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi tiều vài chú,
Lác đác bên sông chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng ta với ta.
Th­¬ng thay th©n phËn con t»m,
KiÕm ¨n ®­îc mÊy ph¶i n»m nh¶ t¬.
Th­¬ng thay lò kiÕn li ti,
KiÕm ¨n ®­îc mÊy ph¶i ®i t×m måi.
Th­¬ng thay h¹c l¸nh ®­êng m©y,
Chim bay mái c¸nh biÕt ngµy nµo th«i.
Th­¬ng thay con cuèc gi÷a trêi,
DÇu kªu ra m¸u cã ng­êi nµo nghe.
*Hãy tìm câu rút gọn trong các ví dụ dưới đây. Khôi phục lại thành phần câu được rút gọn.
( B� Huyện Thanh Quan)
( Ca dao )
Bài tâp 2
Em hãy cho biết vì sao trong thơ, ca dao thường có nhiều câu rút gọn?
Nhóm 1 + 2
Nhóm 3 + 4
(Người ta)
(Tằm)
(Người ta)
(Nó)
(Người ta)
(Người ta)
(Nó)
(TG.)
(TG.)
Vì để : - Đảm bảo luật thơ.
- Đảm bảo lối diễn đạt súc tích ngắn gọn .
Không được vứt rác bừa bãi.
Không được chặt phá rừng.
Nói không với pháo.
Quan sát các bức ảnh, đặt câu rút gọn cho phù hợp.
Không vi phạm luật giao thông
Tiết 79: Rút gọn câu
1
2
3
4
Vì sao cậu bé và người khách trong câu chuyện dưới đây hiểu lầm nhau? Qua câu chuyện này em rút ra bài học gì về cách nói năng?
Bài tâp 3:
- Mất rồi.
- Thưa ... tối hôm qua.
- Cháy ạ.
Tờ giấy mất rồi.
Bố cậu bé mất rồi.
Tờ giấy mất tối hôm qua.
Bố cậu bé mất tối hôm qua.
Tờ giấy bị cháy .
Bố cậu bé mất do bị cháy.
Bài học rút ra :
Phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn, vì dùng câu rút gọn không đúng sẽ gây hiểu lầm.
Tiết 79: Rút gọn câu
Hướng dẫn về nhà
Xin chân thành cám ơn các thầy giáo, cô giáo
và các em học sinh đã về dự tiết học này!
- Học thuộc phần ghi nhớ
- Làm bài tập 1, 4 SGK