Bài 19. Rút gọn câu

CHÀO MỪNG THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 7/1
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO MỎ CÀY BẮC
TRƯỜNG THCS PHƯỚC MỸ TRUNG
GV THỰC HIỆN:
LÊ THỊ HỒNG THẮM
Tiết 84:
RÚT GỌN CÂU
Ví dụ 1:
Học ăn, học nói, học gói, học mở.
(Tục ngữ)

b. Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở.






/
C
V

Ví dụ 2:
Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người.
(Nguyễn Công Hoan)

Rồi ba bốn người, sáu bảy người đuổi theo nó.

b) - Bao giờ cậu đi Hà Nội ?
- Ngày mai.

Ngày mai, tôi đi Hà Nội






 GHI NHỚ:
Khi nói hoặc viết,có thể lược bỏ một số thành
phần của câu, tạo thành câu rút gọn. Việc lược bỏ một số thành phần câu thường nhằm những mục đích như sau:
- Làm cho câu gọn hơn,vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước ;
- Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (lược bỏ chủ ngữ).

Ví dụ:
_ Mấy giờ rồi ?
_ Chín giờ.
Ví dụ1:
Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.
Khôi phục lại:
Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại.
Sân trường thật đông vui. Một số bạn chạy loăng quăng vòng quanh các gốc cây. Các bạn nữ thì chơi nhảy dây. Xa xa, ở một khoảng sân rộng, một nhóm bạn nam chơi kéo co.
Ví dụ 2:
- Mẹ ơi, hôm nay con được một điểm 10.
- Con ngoan quá !Bài nào được điểm 10 thế?
- Bài kiểm tra toán.
- Lan ơi, hôm nay tớ được một điểm 10.
- Bạn giỏi thế! Bài nào được điểm 10 ?
- Bài kiểm tra toán.
 Ghi nhớ :
Khi rút gọn câu cần lưu ý:
- Không làm cho người nghe,người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói;
- Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.
Trong các câu tục ngữ sau,câu nào là câu rút gọn? Những thành phần nào của câu được rút gọn? Rút gọn câu như vậy để làm gì?
a/ Người ta là hoa đất.
b/ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
c/ Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.
d/ Tấc đất tấc vàng.
BÀI TẬP 1:
Bài tập 2/sgk: Hãy tìm câu rút gọn trong các ví dụ dưới đây.Khôi phục những thành phần câu được rút gọn. Cho biết vì sao trong thơ, ca dao thường có nhiều câu rút gọn như vậy?
a) Bước tới Đèo Ngang , bóng xế tà ,
Cỏ cây chen đá , lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú ,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia,
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
( Bà Huyện Thanh Quan)
b) Đồn rằng quan tướng có danh
Cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai
Ban khen rằng “ Ấy mới tài”,
Ban cho cái áo với hai đồng tiền
Đánh giặc thì chạy trước tiên
Xông vào trận tiền , cởi khố giặc ra
Giặc sợ , giặc chạy về nhà ,
Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân
( Ca dao )
Trong thơ, ca dao thường gặp nhiều câu rút gọn bởi thơ, ca dao chuộng lối diễn đạt súc tích, vả lại số chữ trong một dòng rất hạn chế, tùy thuộc vào thể thơ.

* Bài tập 3/sgk: Vì sao cậu bé và người khách trong câu chuyện dưới đây hiểu lầm nhau? Qua câu chuyện này, em rút ra được bài học gì về cách nói năng?

MẤT RỒI
Một người có việc đi xa, dặn con:
-Ở nhà có ai hỏi thì bảo bố cháu đi vắng nhé!
Sợ con mải chơi quên mất, ông ta viết mấy câu vào giấy, đưa cho
con, bảo:
- Có ai hỏi thì cứ đưa cái giấy này.
Đứa con cầm giấy bỏ vào túi áo. Cả ngày chẳng thấy ai hỏi.Tối đến,
nó thắp đèn, lấy giấy ra xem, chẳng may để giấy cháy mất.
Hôm sau, có người khách lại chơi, hỏi:
- Bố cháu có nhà không ?
Thằng bé ngẩn ngơ hồi lâu, sực nhớ ra, sờ vào túi không thấy giấy,
liền nói:
- Mất rồi !
Ông khách sửng sốt:
- Mất bao giờ ?
- Thưa...tối hôm qua.
- Sao mà mất nhanh thế ?
- Cháy ạ.
Đáp án:
Cậu bé và người khách trong câu chuyện “Mất rồi” hiểu lầm nhau vì câu bé đã dùng
câu rút gọn làm cho người khách hiểu lầm. Qua câu chuyện này,ta rút ra được bài học
về cách nói năng là trong khi nói không phải lúc nào cũng dùng câu rút gọn mà phải
tùy thuộc vào hoàn cảnh nói năng.Vì nếu dùng câu rút gọn tùy tiện sẽ dễ làm cho
người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói.
Bài tập 4: Cho biết chi tiết nào trong truyện có tác dụng gây cười và phê phán ?
Đáp án:
Chi tiết trong truyện “Tham ăn” có tác dụng
gây cười và phê phán là:
_ Đây.
Rồi cắm cúi ăn.
_ Mỗi.
Nói xong lại gắp lia gắp lịa.
_ Tiệt !
Hướng dẫn học tập:
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
CHÚC QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM SỨC KHỎE