Bài 19. Rút gọn câu

CHàO MừNG CáC EM
Đã Có MặT TRONG BUổI
HọC HÔM NAY
NGữ VĂN
TIếT 78:
RúT GọN CÂU

1. Nèi :
KIểM TRA BàI Cũ
2. Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong 3 câu sau:
Hòn Đất nổi lên Hòn Me và Hòn Sóc,
CN VN (1)
gối đầu lên xóm.
VN (2)
b) Mưa ngớt hạt, rồi dần dần tạnh hẳn.
CN VN
3. Khoanh tròn vào đáp án đúng :
a) Chủ ngữ là những từ chỉ danh từ chung, danh từ riêng:
A. Đúng B. Sai
b) Trong câu " Tấc đất tấc vàng " có bao nhiêu cụm C - V:
0 có cụm C-V.
1 cụm C-V.
2 cụm C-V.
3 cụm C-V
A.
B.
Câu bị lược bớt từ "là"
VàO BàI MớI :

I  THÕ NµO Lµ RóT GäN C¢U ?
Cấu tạo của hai câu sau có gì khác nhau ?
a) Học ăn, học nói, học gói, học mở.
(Tục ngữ)

b) Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở.

Ta thấy:
Câu (a) không có chủ ngữ.
Câu (b) có chủ ngữ.


Nêu cách chữa câu a
I ? THế NàO Là RúT GọN CÂU ?
?

2. Nªu c¸ch ch÷a c©u a

Tr¶ lêi:
C©u (a) cã thÓ thªm chñ ng÷.
VÝ dô: Ng­êi ViÖt Nam; Chóng ta; Chóng em.
?
I ? THế NàO Là RúT GọN CÂU ?
I ? THế NàO Là RúT GọN CÂU ?
3. Vì sao câu a người ta lại lược bỏ chủ ngữ ?

Tr¶ lêi :
Chủ ngữ câu a bị lược bỏ vì đây là câu tục ngữ khuyên chung cho tất cả người Việt Nam, lời nhắc nhở mang tính đạo lí truyền thống.
4. Trong những câu in đậm sau đây, thành phần nào bị lược bỏ ? Vì sao ?
a) Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người.
(Nguyễn Công Hoan)
b) - Bao giờ cậu đi Hà Nội ?
- Ngày mai.
I ? THế NàO Là RúT GọN CÂU ?
- Câu (a) lược bỏ vị ngữ.
- Câu (b) lược bỏ cả chủ ngữ và vị ngữ.

Vì sao ở câu (a) lại lược bỏ chủ ngữ?
Tránh lặp câu trước.
I ? THế NàO Là RúT GọN CÂU ?
Ghi nhớ: SGK
Câu hỏi phụ:
Câu rút gọn là câu :
Chỉ có thể vắng chủ ngữ.
Chỉ có thể vắng vị ngữ.
Chỉ có thể vắng các thành phần phụ.
Có thể vắng cả chủ ngữ và vị ngữ.

II ? CáCH DùNG CÂU RúT GọN
1. Nh?ng cõu in d?m du?i dõy thi?u th�nh ph?n n�o? Có nên rút gọn câu như vậy không? Vì sao?

Sáng chủ nhật, trường em tổ chức đi cắm trại. Sân trường thật đông vui. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.
* Nhận xét
Câu thiếu chủ ngữ .
 Không nên rút gọn câu như vậy.
 Gây khó hiểu, hiểu sai, hiểu không đầy đủ nghĩa.
II ? CáCH DùNG CÂU RúT GọN
2. CÇn thªm nh÷ng tõ ng÷ nµo vµo c©u rót gän (in ®Ëm) d­íi ®©y ®Ó thÓ hiÖn th¸i ®é lÔ phÐp ?
- MÑ ¬i, h«m nay con ®­îc mét ®iÓm 10.
- Con ngoan qu¸ ! Bµi nµo ®­îc ®iÓm 10 thÕ ?
- Bµi kiÓm tra to¸n.
II ? CáCH DùNG CÂU RúT GọN
* Nhận xét
- Sử dụng câu rút gọn trên:
Thể hiện thái độ không lễ phép, câu trả lời cộc lốc, khiếm nhã.
Cần sửa như sau:
Thưa mẹ, con được điểm 10 bài kiểm tra môn Toán ạ.
II ? CáCH DùNG CÂU RúT GọN
Chúng ta cần rút ra điều gì khi sử dụng câu rút gọn ?
Cần chú ý:
Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiêu không đầy đủ nội dung câu nói;
Không biến câu nói của mình thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.
II ? CáCH DùNG CÂU RúT GọN
Ghi nhớ: SGK
Bài tập phụ:
Đâu là câu rút gọn trả lời cho câu hỏi?: Hàng ngày, cậu dành thời gian cho việc gì nhiều nhất ?
Hằng ngày mình dành nhiều thời gian để đọc sách.
Đọc sách là việc mình dành nhiều thời gian nhất.
Tất nhiên là đọc sách rồi !
Mình đọc sách.
D.
III ? Luyện tập
1. ( Bài tập 1/ SGK tr 16)
Câu rút gọn là:
- Câu b: rút gọn chủ ngữ. (chúng ta)
- Câu c: rút gọn chủ ngữ. (người)
- Câu d: rút gọn nòng cốt câu. (chúng ta nên nhớ rằng…)
 Để cho câu gọn hơn, tránh lặp từ.
2. Tìm câu rút gọn, khôi phục thành phần.
a. (Tôi) bước tới Đèo Ngang ( rút gọn chủ ngữ)
(Thấy) cỏ cây chen…
(Thấy ) lom khom dưới núi…
(Thấy ) lác đác bên sông…
(Tôi) nhớ nước đau lòng….
(Tôi ) thương nhà….
b. ( Người ta) đồn rằng…
(Vua) ban khen…
(Quan tướng) đánh giặc…..
( Quan tướng) trở về gọi mẹ….
* Trong thơ ca hay sử dụng câu rút gọn vì nó phù hợp với sự cô đọng, súc tích, ngắn gọn của thể loại thơ, sự gieo vần  luật của thơ.
III ? Luyện tập
3. ( B/t 3 / SGK tr. 17)
Trả lời :
Cậu bé và người khách trong truyện đã hiểu lầm nhau bởi vì khi trả lời người khách, em bé dùng ba câu rút gọn kiến người khách hiểu sai : Trong cả ba câu rút gọn, chủ ngữ là tờ giấy, nhưng ông khách hiểu nhầm là bố cậu bé.
? Phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn, vì nêu dùng câu rút gọn không đúng có thể gây ra hiểu lầm.
III ? Luyện tập
4. (B/t 4 / SGK tr. 198)
Trong câu chuyện, việc dùng các câu rút gọn của anh chàng phàm ăn đều có tác dụng gây cười và phê phán, vì rút gọn đến mức không hiểu được và rất thô lỗ.
III ? Luyện tập
1. Câu nào trong các câu sau đây là câu rút gọn ?
Ai cũng phải học đi đôi với hành.
Anh trai tôi học luôn đi đôi với hành.
Học phải đi đôi với hành.
Rất nhiều người học đi đôi với hành.
luyện tập bổ sung
C.
2. Khi ngụ ý để hành động, đặc điểm nào nói trong câu là của chung mọi người, chúng ta sẽ lược bỏ thành phần nào :
Chủ ngữ
Vị ngữ.
Trạng ngữ.
Bổ ngữ
luyện tập bổ sung
A.
3. Điền từ vào dấu . cho phù hợp":
Trong ......... ta thường gặp nhiều câu rút gọn.
văn xuôi
truyện cổ dân gian
truyện ngắn, bút kí
văn vần (thơ, ca dao)
luyện tập bổ sung
BUổI HọC KếT THúC
CHúC THầY CÔ & CáC EM Có TIếT HọC VUI Vẻ !