Bài 19. Rút gọn câu

TRƯỜNG THCS CAO viªn
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ
Ngữ văn-Lớp 7A
Giáo viên thực hiện: Lờ Thúy Hà

Tiết 78
RÚT GỌN CÂU

H?c, h?c n?a, h?c mói.
(T?c ng?)

b) Chỳng ta h?c an, h?c núi, h?c gúi, h?c mói.
C V1 V2 V3 V4
Ví dụ: 1

Cỏc c?m d?ng t? - V? ng?

a) Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người , sáu bảy người .
(Nguy?n Cụng Hoan)
-> Lu?c b? c? ch? ng? v� v? ng?
? Ng�y mai, mình di H� N?i.
b) Bao giờ cậu đi Hà Nội ?
- Ngày mai.
-> Lu?c b? v? ng?
? R?i ba, b?n ngu?i, s�u, b?y ngu?i cung du?i theo nĩ.
VÝ dô 2:
*Ghi nhớ 1:
Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần của câu, tạo thành câu rút gọn. Việc lược bỏ một số thành phần câu thường nhằm những mục đích như sau:
- Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp lại từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước;
- Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (lược bỏ chủ ngữ)
Câu rút gọn là câu:
Câu “ Cần phải ra sức phấn đấu để cuộc sống của chúng ta ngày càng tốt đẹp hơn” được rút gọn thành phần nào?
A. Trạng ngữ. C. Vị ngữ.

B. Chủ ngữ. D. Bổ ngữ


a)Người ta là hoa đất .
b)Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
c)Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.
d)Tấc đất tấc vàng.
-> Lược bỏ chủ ngữ để ngụ ý hành động, đặc điểm trong câu là của chung mọi người
Bài tập 1 :
Trong các tục ngữ sau ,câu nào là câu rút gọn? Những thành phần nào của câu được rút gọn? Rút gọn như vậy để làm gì?

VÝ dô 1:

Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui . Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.
-> Rút gọn chủ ngữ.
=> Không nên rút gọn câu như vậy, làm cho câu khó hiểu.
VÝ dô 2:
-> Bµi kiÓm tra to¸n mẹ ạ (ạ)!

- Mẹ ơi, hôm nay con được điểm 10.
- Con ngoan quá! Bài nào được điểm 10 thế?
- Bài kiểm tra toán.
*Ghi nhớ 2:

Khi rút gọn câu, cần chú ý:
- Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói.
- Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.
Bài tập 2 :Hãy tìm câu rút gọn trong các ví dụ du?i đây. Khôi phục những thành phần câu được rút gọn.Cho biết vì sao trong thơ,ca dao thường có nhiều câu rút gọn như vậy.

a) Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà Huyện Thanh Quan)
->(Tôi)
->(Tôi)
=>Trong thơ, ca dao thường có nhiều câu rút gọn như vậy vì ngôn ngữ thơ ca luôn đòi hỏi l?i di?n d?t súc tích, v? l?i s? ch? trong m?t dũng r?t h?n ch?.
Bài tập 3: Mất rồi
Một người có việc đi xa dặn con :
- ? nhà có ai hỏi bảo bố đi vắng nhé!
Sợ con mải chơi quên mất, ông ta viết mấy câu vào giấy, đưa cho
con, bảo:
- Có ai hỏi thì cứ đưa cái giấy này.
Đứa con cầm giấy bỏ vào túi áo. Cả ngày chẳng thấy ai hỏi. Tối
đến , nó thắp đèn, lấy giấy ra xem, chẳng may để giấy cháy mất.
Hôm sau người khách lại chơi, hỏi:
- Bố cháu có nhà không?
Thằng bé ngẩn ngơ hồi lâu, sực nhớ ra, sờ vào túi không thấy giấy,
liền nói:
- Mất rồi.
Ông khách sửng sốt :
- Mất bao giờ?
- Thưa .tối hôm qua.
- Sao mà mất nhanh thế?
- Cháy ạ. (Truy?n cu?i dõn gian Vi?t Nam)

Nhận xét: Cậu bé và người khách hiểu lầm nhau bởi
vì cậu bé khi trả lời người khách đã dùng ba câu rút
gọn khiến người khách hiểu sai ý nghĩa:
+ "Mất rồi": ý cậu bé: tờ giấy mất rồi nhưng người
khách hiểu : bố cậu bé mất.
+ "Thưa .tối hôm qua": ý cậu bé: tờ giấy mất tối
hôm qua; người khách hiểu : bố cậu bé mất tối hôm
qua.
+ "Cháy ạ" : ý cậu bé: tờ giấy mất vì cháy, người
khách hiểu : bố cậu bé mất vì cháy.
=>Qua câu chuyện cần rút ra bài học phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn, dùng không đúng sẽ gây hiểu lầm.
R�T G?N C�U
Khỏi ni?m
S? d?ng
Tỏc d?ng
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
Học bài: thuộc phần ghi nhớ.
Làm hoàn chỉnh bài tập còn lại .
BT: Tìm thêm ví dụ về việc sử dụng câu rút gọn gây hiểu lầm hoặc làm cho câu cộc lốc thể hiện thái độ khiếm nhã.
Xem trước bài: Câu đặc biệt.
- Chuẩn bị tiết sau: Đặc điểm của văn bản nghị luận.
Chúc các em học tốt
CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO