Bài 19. Rút gọn câu

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ TIẾT HỌC
RÚT GỌN CÂU
TUẦN 22
BÀI 20
VĂN 86

Tiếng việt 82 :
RÚT GỌN CÂU
I. Tìm hiểu chung
1. Thế nào là rút gọn câu ?
1.1) Cấu tạo hai câu sau có gì khác nhau ?
a) Học ăn, học nói, học gói, học mở.
(Tục ngữ)
học ăn, học nói, học gói, học mở.
b) Chúng ta
Không có chủ ngữ.
/
CN
VN
Tiếng việt 82 :
RÚT GỌN CÂU
I. Tìm hiểu chung
1. Thế nào là rút gọn câu ?
1.2) Tìm những từ ngữ có thể làm chủ ngữ cho câu (a).
- Người Việt Nam học ăn, học nói, học gói, học mở.
- Nhân dân ta học ăn, học nói, học gói, học mở.
……
1.3) Vì sao chủ ngữ ở câu (a) được lược bỏ ?
-> Vì ngụ ý ở trong câu (a) là dành cho tất cả mọi người.
Tiếng việt 82 :
RÚT GỌN CÂU
I. Tìm hiểu chung
1. Thế nào là rút gọn câu ?
1.4) Trong những câu in đậm dưới đây, thành phần nào của câu được lược bỏ ?
a) Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người.
(Nguyễn Công Hoan)
-> Lược bỏ vị ngữ.
Khôi phục lại : Rồi ba bốn người, sáu bảy người đuổi theo nó.
b) - Bao giờ cậu đi Hà Nội ?
- Ngày mai.
-> Lược bỏ cả chủ ngữ lẫn vị ngữ.
Khôi phục lại : Ngày mai tớ đi Hà Nội.
Tiếng việt 82 :
RÚT GỌN CÂU
I. Tìm hiểu chung
1. Thế nào là rút gọn câu ?
- Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần của câu tạo thành câu rút gọn.
- Việc lược bỏ một số thành phần câu thường nhằm những mục đích sau :
+ Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chuung mọi người ( lược bỏ chủ ngữ ).
+ Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp lại những từ ngữ đã xuất hiện ở câu đứng trước.
2. Cách dùng câu rút gọn
Tiếng việt 82 :
RÚT GỌN CÂU
I. Tìm hiểu chung
1. Thế nào là rút gọn câu ?
2. Cách dùng câu rút gọn
2.1) Những câu in đậm dưới đây thiếu thành phần nào ? Có nên rút gọn câu như vậy không ? Vì sao ?
Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui. Chạy lăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.
=> Rút gọn thành phần chủ ngữ
=> Không nên rút gọn như vậy vì gây khó hiểu và văn cảnh không cho phép khôi phục lại chủ ngữ.
Tiếng việt 82 :
RÚT GỌN CÂU
I. Tìm hiểu chung
1. Thế nào là rút gọn câu ?
2. Cách dùng câu rút gọn
2.2) Cần thêm từ ngữ nào vào câu rút gọn ( câu in đậm ) dưới đây để thể hiện thái độ lễ phép ?
- Mẹ ơi, hôm nay con được một điểm 10.
- Con ngoan quá ! Bài nào được điểm 10 thế ?
- Bài kiểm tra toán.
Những từ ngữ cần thêm vào để thể hiện thái độ lễ phép :
- Dạ bài kiểm tra toán ạ.
.........
Tiếng việt 82 :
RÚT GỌN CÂU
I. Tìm hiểu chung
1. Thế nào là rút gọn câu ?
2. Cách dùng câu rút gọn
Khi rút gọn câu cần chú ý :
- Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói ;
- Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.
II. Luyện tập
Tiếng việt 82 :
RÚT GỌN CÂU
I. Tìm hiểu chung
II. Luyện tập
1) BT1 / III / 16 SGK :
Những câu rút gọn :
- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
- Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.
Rút gọn chủ ngữ.
Tác dụng : ngụ ý trong câu là dành cho tất cả mọi người và làm cho câu văn ngắn gọn hơn.
2) BT2 / III / 16 – 17 SGK
a) Câu rút gọn :
- Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
- Dừng chân đứng lại, trời, non nước,
b) Sở dĩ trong thơ, ca thường gặp nhiều câu rút gọn bởi thơ, ca dao chuộng lối diễn đạt súc tích, vả lại số chữ trong một dòng rất hạn chế.
Tiếng việt 82 :
RÚT GỌN CÂU
I. Tìm hiểu chung
II. Luyện tập
3) BT3 / III / 17 SGK
*Cậu bé và người khách trong câu chuyện hiểu lầm nhau bởi vì cậu bé khi trả lời khách đã dùng ba câu rút gọn khiến người khách hiểu sai ý nghĩa :
- Mất rồi. ( Tờ giấy mất rồi. )
- Thưa … mất tối hôm qua. ( Thưa … tờ giấy mất tối hôm qua. )
- Cháy ạ. ( Tờ giấy mất vì cháy ạ. )
*Qua câu chuyện cần rút ra bài học : Phải cần thận khi dùng câu rút gọn vì dùng câu rút gọn không đúng nghĩa có thể gây hiểu lầm.
SƠ ĐỒ TƯ DUY
CÂU RÚT
GỌN
Thế nào là câu rút gọn?
Cách dùng câu rút gọn
Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần của câu tạo thành câu rút gọn.
Việc lược bỏ một số thành phần câu thường nhằm những mục đích sau :
+ Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chuung mọi người (lược bỏ chủ ngữ).
+ Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp lại những từ ngữ đã xuất hiện ở câu đứng trước.
Khi rút gọn câu cần chú ý :
- Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói ;
- Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.
Mục đích
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
- Học bài.
- Làm bài tập 4 / III / 16, 17, 18 SGK.
- Chuẩn bị bài tiếp theo:
ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
Chúc các em học tốt.
Chúc sức khỏe quý thầy cô.