Bài 19. Rút gọn câu

Ví dụ 1:
b) Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở.
(Chủ ngữ)
a) Học ăn, học nói, học gói, học mở.
(Tục ngữ)
Mọi người học ăn, học nói, học gói, học mở.
Các bạn học ăn, học nói, học gói, học mở.
Ví dụ 2:
b) – Bao giờ cậu đi Hà Nội ?
– Ngày mai .
a) Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người .

(Nguyễn Công Hoan)
đuổi theo nó.
mình đi Hà Nội.
(lược bỏ vị ngữ)
(lược bỏ chủ ngữ và vị ngữ)
Ghi nhớ:
- Khi nói hoặc viết, có thể lược bỏ một số thành phần của câu, tạo thành câu rút gọn.
- Việc lược bỏ một số thành phần câu thường nhằm những mục đích như sau:
+ Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp lại những từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước;
+ Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (lược bỏ chủ ngữ).
Ví dụ 1:
Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co.
Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm
trại. Sân trường thật đông vui.
Chúng em, chạy loăng quăng, nhảy dây, chơi kéo co.
(Thiếu chủ ngữ)
Ví dụ 2:
- Mẹ ơi, hôm nay con được một điểm 10.

- Con ngoan quá ! Bài nào được điểm 10 thế ?

- Bài kiểm tra toán .
mẹ ạ.
Ghi nhớ:
Khi rút gọn câu, cần chú ý:
- Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói;
- Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.
Bài tập 1:
a) Người ta là hoa đất.

b) Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.

c) Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.

d) Tấc đất, tấc vàng.
→ Không phải câu rút gọn.
→ Câu rút gọn chủ ngữ.
→ Câu rút gọn chủ ngữ.
→ Câu rút gọn từ so sánh.
Bài tập 2:
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà Huyện Thanh Quan)
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,


Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,


Bài tập 2:

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.

Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà Huyện Thanh Quan)
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,


Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,


Ta bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,


Ta dừng chân đứng lại, trời, non, nước,


Bài tập 3:
- Mất rồi.


- Thưa…tối hôm qua.

- Cháy ạ.
→ Tờ giấy mất rồi.
→ Bố cậu bé mất rồi.
→ Tờ giấy mất tối hôm qua.
→ Bố cậu bé mất tối hôm qua.
→ Tờ giấy mất vì cháy.
→ Bố cậu bé mất vì cháy.
Bài tập 3:
Qua câu chuyện, ta rút ra bài học về cách nói năng: phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn, vì nếu dùng câu rút gọn không đúng sẽ gây hiểu nhầm.
Bài tập 4:

Chi tiết có tác dụng gây cười và phê phán đó là ba câu trả lời của anh chàng tham ăn:
- Đây.
- Mỗi.
- Tiệt!