Bài 19. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ
Sinh học lớp 9E
GV: TRẦN THỊ THU TRANG
KIỂM TRA BÀI CŨ
Vì sao nói prôtêin có vai trò quan trọng đối với tế bào và cơ thể?
Prôtêin có vai trò quan trọng đối với tế bào và cơ thể vì:
- Prôtêin là thành phần cấu trúc của tế bào, biểu hiện thành các đặc điểm hình thái của cơ thể.
- Prôtêin là thành phần của: Enzim, hoocmôn, kháng thể … liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các đặc điểm sinh lí của cơ thể.
→ Prôtêin biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể.
ARN được tổng hợp dựa trên khuôn mẫu của AND (Gen)
Prôtêin được hình thành ở chất tế bào và biểu hiện thành
tính trạng cơ thể.

Giữa gen và tính trạng có mối quan hệ như thế nào?
ADN(gen)
chuỗi a.amin
(prôtêin)
Tế bào
Tiết 19 - Bài 19
MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
Nhân
Chất tế bào
ARN
?
I. Mối quan hệ giữa ARN và Prôtêin
I. Mối quan hệ giữa ARN và Prôtêin
ADN(gen)
chuỗi a.amin
(prôtêin)
ARN
mARN
Tế bào
BÀI 19: MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
Nhân
Chất tế bào
- Vai trò: mARN có vai trò truyền đạt thông tin về cấu trúc của prôtêin sắp được tổng hợp từ nhân ra chất tế bào.
- Mối quan hệ: mARN là dạng trung gian trong mối quan hệ giữa gen và prôtêin.
- Sự hình thành chuỗi axit amin:
Hãy cho biết cấu trúc trung gian và vai trò của nó trong mối quan hệ giữa gen và prôtêin?
Hãy cho biết các thành phần tham gia tổng hợp chuỗi axitamin?
mARN
tARN
ribôxôm
các axit amin
I-MỐI QUAN HỆ GiỮA ARN VÀ PROTEIN
THẢO LUẬN: (1 phút)
Tương quan về số lượng giữa axit amin và nuclêôtit của mARN khi ở trong ribôxôm ? (Bao nhiêu nuclêôtit tạo ra 1 axit amin)
A-U, G-X và ngược lại U-A, X-G
3 nuclêôtit 1 axit amin
Các loại nuclêôtit nào ở mARN và tARN liên kết với nhau?
G
G
G
G
G
G
G
X
X
X
X
X
X
X
U
U
U
U
U
A
A
A
A
U
X
A
G
Met
Arg
Val
Tir
Ser
Thr
Mạch mARN
G
G
G
G
G
G
G
X
X
X
X
X
X
X
U
U
U
U
U
A
A
A
A
U
X
A
G
Met
Arg
Val
Tir
Ser
Thr
Mạch mARN
G
G
G
G
G
G
G
X
X
X
X
X
X
X
U
U
U
U
U
A
A
A
A
U
X
A
G
Met
Met
Arg
Val
Tir
Ser
Thr
Mạch mARN
G
G
G
G
G
G
G
X
X
X
X
X
X
X
U
U
U
U
U
A
A
A
A
U
X
A
G
Met
Val
Met
Arg
Val
Tir
Ser
Thr
Mạch mARN
G
G
G
G
G
G
G
X
X
X
X
X
X
X
U
U
U
U
U
A
A
A
A
U
X
A
G
Arg
Val
Tir
Ser
Thr
Mạch mARN
G
G
G
G
G
G
G
X
X
X
X
X
X
X
U
U
U
U
U
A
A
A
A
U
X
A
G
Arg
Arg
Tir
Mạch mARN
G
G
G
G
G
G
G
X
X
X
X
X
X
X
U
U
U
U
U
A
A
A
A
U
X
A
G
Tir
Ser
Mạch mARN
G
G
G
G
G
G
G
X
X
X
X
X
X
X
U
U
U
U
U
A
A
A
A
U
X
A
G
Mạch mARN
+ mARN rời khỏi nhân ra tế bào chất để tổng hợp chuỗi aa.
- Sự hình thành chuỗi a.a:
+ tARN 1 đầu gắn với 1 aa, đầu kia mang bộ 3 đối mã vào ribôxôm khớp với bộ 3 trên mARN.
+ Khi ribôxôm dịch 1 nấc trên mARN(mỗi nấc ứng với 3 nuclêôtit)thì 1 aa được lắp ghép vào chuỗi aa.
+ Khi ribôxôm dịch chuyển hết chiều dài của mARN thì chuỗi aa được tổng hợp xong.
Qua sơ đồ hình thành chuỗi axit amin, hãy cho biết mối quan hệ giữa ARN và prôtêin?
Trình tự các nuclêôtit trên mARN quy định trình tự các a.a trong cấu trúc bậc 1 của phân tử Prôtêin.
Sự hình thành chuỗi aa dựa trên nguyên tắc nào?
- Nguyên tắc hình thành chuỗi a.a:
- Mối quan hệ giữa ARN và prôtêin:
Dựa trên khuôn mẫu mARN và theo NTBS A-U, G-X và ngược lại U-A, X-G, đồng thời cứ 3 nuclêôtit ứng với 1 axit amin.
- A – T – G – G – T – A – X – G – G – T – A – X-
| | | | | | | | | | |
- T – A – X – X – A – T – G – X – X – A – T – G-
Gen (1đoạn ADN)
- A – U – G – G – U – A – X – G – G – U – A – X-
mARN
Chuỗi A.amin
Met
Val
Arg
Tir
Tính trạng
II. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
I. Mối quan hệ giữa ARN và prôtêin
Tiết 19 - Bài 19
MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
Sơ đồ khái quát mối quan hệ giữa gen và tính trạng
Gen
mARN
Prôtêin
Tính trạng
Sao mã
Dịch mã
Biểu hiện
Bản chất của mối quan hệ trong sơ đồ là gì?
* Bản chất mối quan hệ giữa gen và tính trạng là: trình tự các nuclêôtit trong AND (gen) quy định trình tự các nuclêôtit trong mARN qua đó quy định trình tự các axit amin cấu tạo prôtêin. Prôtêin tham gia cấu tạo, hoạt động sinh lí của tế bào và biểu hiện thành tính trạng.
Nhân tế bào
- Sơ đồ mối quan hệ: Gen(một đoạn ADN) mARN  Prôtêin  Tính trạng.
I. Mối quan hệ giữa ARN và prôtêin
Tiết 19 - Bài 19. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
* Bản chất mối quan hệ giữa gen và tính trạng là: trình tự các nuclêôtit trong ADN (gen) quy định trình tự các nuclêôtit trong mARN qua đó quy định trình tự các axit amin cấu tạo prôtêin. Prôtêin tham gia cấu tạo, hoạt động sinh lí của tế bào và biểu hiện thành tính trạng.
3. Prôtêin tham gia cấu trúc và hoạt động sinh lý của tế bào  biểu hiện thành tính trạng.
1. ADN là khuôn mẫu để tổng hợp mARN.
2. mARN là khuôn mẫu để tổng hợp chuỗi a.a – cấu trúc bậc 1 của prôtêin.
- Vai trò: mARN có vai trò truyền đạt thông tin về cấu trúc của prôtêin sắp được tổng hợp từ nhân ra chất tế bào.
- Mối quan hệ: mARN là dạng trung gian trong mối quan hệ giữa gen và prôtêin.
- Sự hình thành chuỗi a.a:
+ mARN rời khỏi nhân ra tế bào chất để tổng hợp chuỗi aa.
II. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
+ tARN 1 đầu gắn với 1 aa, đầu kia mang bộ 3 đối mã vào ribôxôm khớp với bộ 3 trên mARN.
+ Khi ribôxôm dịch 1 nấc trên mARN(mỗi nấc ứng với 3 nuclêôtit)thì 1 aa được lắp ghép vào chuỗi aa.
+ Khi ribôxôm dịch chuyển hết chiều dài của mARN thì chuỗi aa được tổng hợp xong.
- Nguyên tắc hình thành chuỗi aa:
Dựa trên khuôn mẫu mARN và theo NTBS A-U, G-X và ngược lại U-A, X-G, đồng thời cứ 3nuclêôtit ứng với 1 axit amin.
- Mối quan hệ giữa ARN và prôtêin:
Trình tự các nuclêôtit trên mARN quy định trình tự các axit amin trong cấu trúc bậc 1 của phân tử Prôtêin.
Học bài, làm bài tập 1, 2,3 SGK trang 59
Ôn lại kiến thức về ADN.
Đọc trước và chuẩn bị bài 20 thực hành: Quan sát và lắp mô hình ADN
(Xem lại bài 15: ADN)
CHÚC
CÁC THẤY CÔ GIÁO MẠNH KHỎE
CÁC EM CHĂM NGOAN HỌC GIỎI!