Bài 18. Tìm hiểu chung về văn nghị luận

TUẦN 20. TIẾT 78-79
Trong cuộc sống, ta còn gặp văn nghị luận dưới dạng các ý kiến nêu ra trong cuộc họp, tiết sinh hoạt ngoại khóa, sinh hoạt lớp...; các bài xã luận, bình luận; bài phát biểu ý kiến trên báo chí; các mục nghiên cứu, phê bình, hội thảo khoa học, trao đổi học thuật trên báo (truyền hình),....
VD:
- Các văn bản sắp học: “Đức tính giản dị của Bác Hồ”, “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”…
- Hội thảo nâng cao chất lượng giáo dục tổ chức tại trường ta vào ngày 31/12 vừa qua….
Quốc dân Việt Nam!
Khi xưa Pháp cai trị nước ta,chúng thi hành chính sách ngu dân.Chúng hạn chế mở trường học,chúng không muốn cho dân ta biết chữ để dễ lừa dối dân ta và bóc lột dân ta.
Số người Việt Nam thất học so với số người trong nước là 95 phần trăm, nghĩa là hầu hết người Việt Nam mù chữ. Như thế thì tiến bộ làm sao được?
Nay chúng ta đã giành được quyền độc lập. Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này, là nâng cao dân trí […].
Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiến thức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà,và trước hết phải biết đọc , biết viết chữ Quốc ngữ.
Những người đã biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ,hãy góp sức vào bình dân học vụ,như các anh chị em trong sáu, bảy năm nay đã gây phong trào truyền bá Quốc ngữ, giúp đồng bào thất học.
Những người chưa biết chữ hãy gắng sức mà học cho biết đi. Vợ chưa biết thì chồng bảo,em chưa biết thì anh bảo, cha mẹ không biết thì con bảo, người ăn người làm không biết thì chủ nhà bảo, các người giàu có thì mở lớp học ở tư gia dạy cho những người không biết chữ ở hàng xóm láng giềng,các chủ ấp, chủ đồn điền,chủ hầm mỏ, nhà máy thì mở lớp học cho những tá điền, những người làm của mình.
Phụ nữ lại càng cần phải học,đã lâu chị em bị kìm hãm,đây là lúc chị em cố gắng để kịp nam giới, để xứng đáng mình là một phần tử trong nước, có quyền bầu cử và ứng cử.
Công việc này, mong anh chị em thanh niên sốt sắng giúp sức.
Chủ tịch
Chính phủ nhân dân lâm thời
HỒ CHÍ MINH
(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 4,
NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2000)
CHỐNG NẠN THẤT HỌC
HÌNH ẢNH NẠN ĐÓI NĂM 1945

Quốc dân Việt Nam!
Khi xưa Pháp cai trị nước ta,chúng thi hành chính sách ngu dân.Chúng hạn chế mở trường học,chúng không muốn cho dân ta biết chữ để dễ lừa dối dân ta và bóc lột dân ta.
Số người Việt Nam thất học so với số người trong nước là 95 phần trăm, nghĩa là hầu hết người Việt Nam mù chữ. Như thế thì tiến bộ làm sao được?
Nay chúng ta đã giành được quyền độc lập. Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này, là nâng cao dân trí […].
Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiến thức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà,và trước hết phải biết đọc , biết viết chữ Quốc ngữ.
Những người đã biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ,hãy góp sức vào bình dân học vụ,như các anh chị em trong sáu, bảy năm nay đã gây phong trào truyền bá Quốc ngữ, giúp đồng bào thất học.
Những người chưa biết chữ hãy gắng sức mà học cho biết đi. Vợ chưa biết thì chồng bảo,em chưa biết thì anh bảo, cha mẹ không biết thì con bảo, người ăn người làm không biết thì chủ nhà bảo, các người giàu có thì mở lớp học ở tư gia dạy cho những người không biết chữ ở hàng xóm láng giềng,các chủ ấp, chủ đồn điền,chủ hầm mỏ, nhà máy thì mở lớp học cho những tá điền, những người làm của mình.
Phụ nữ lại càng cần phải học,đã lâu chị em bị kìm hãm,đây là lúc chị em cố gắng để kịp nam giới, để xứng đáng mình là một phần tử trong nước, có quyền bầu cử và ứng cử.
Công việc này, mong anh chị em thanh niên sốt sắng giúp sức.
Chủ tịch
Chính phủ nhân dân lâm thời
HỒ CHÍ MINH
(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 4,
NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2000)
CHỐNG NẠN THẤT HỌC
CHỐNG NẠN THẤT HỌC
Một trong những công việc phải thực hiện
cấp tốc trong lúc này, là nâng cao dân trí […].
Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có
đọc , biết viết chữ Quốc ngữ.
CHỐNG NẠN THẤT HỌC
NÂNG CAO DÂN TRÍ
XÂY DỰNG NƯỚC NHÀ
CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM (3 phút)
? Để tăng sức thuyết phục trong bài viết của mình, Bác đã đưa ra nhiều lí lẽ, dẫn chứng. Tìm những lí lẽ, dẫn chứng có trong văn bản.
Nhóm 1,2,3: Tìm những lí lẽ có trong văn bản.
Nhóm 4,5,6: Tìm dẫn chứng
LUẬN ĐIỂM
CHỐNG NẠN THẤT HỌC
NÂNG CAO DÂN TRÍ
XÂY DỰNG NƯỚC NHÀ
Tình trạng thất học lạc hậu trước CMT8
Những điều kiện cần phải có để người dân tham gia xây dựng nước nhà.
Những khả năng thực tế trong việc chống nạn thất học
Người biết chữ dạy người chưa biết chữ 
Người chưa biết chữ cần phải học cho biết
Phụ nữ càng cần phải học để kịp nam giới
- Hiểu biết quyền lợi, bổn phận của mình.
- Có kiến thức mới.
- Phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ.
TD Pháp hạn chế mở trường.
95% dân số VN mù chữ
LUẬN ĐIỂM
LÍ LẼ
DẪN CHỨNG
VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
Có thói quen tốt và thói quen xấu. Luôn dậy sớm, luôn đúng hẹn, giữ lời hứa, luôn đọc sách,… là thói quen tốt.
Hút thuôc lá, hay cáu giận, mất trật tự là thói quen xấu. Có người biết phân biệt tốt và xấu, nhưng vì đã thành thói quen nên rất khó bỏ, khó sửa. Chẳng hạn vì thói quen hút thuốc lá, nên cũng có thói quen gạt tàn bừa bãi ra nhà, cả trong phòng khách lịch sự, sạch bong. Người biết lịch sự còn sửa một chút bằng cách xin chủ nhà cho mượn cái gạt tàn.
Một thói quen xấu ta thường gặp hằng ngày, ở bất cứ đâu là thói quen vứt rác bừa bãi. Ăn chuối xong cứ tiện tay vứt toẹt ngay cái vỏ ra cửa, ra đường…Thói quen này thành tệ nạn…một xóm nhỏ, con mương sau nhà thành con sông rác… Những nơi khuất, nơi công cộng, lâu ngày rác cứ ùn lên, khiến nhiều khu dân cư phải chịu hậu quả mất vệ sinh nặng nề.
Tệ hại hơn có người có cái cốc vỡ, cái chai vỡ cũng tiện tay ném ra đường. Vì thế trẻ em, cụ già giẫm phải, chảy máu chân rất nguy hiểm.
Tạo được thói quen tốt là rất khó. Nhưng nhiễm thói quen xấu thì dễ. Cho nên mỗi người, mỗi gia đình hãy tự xem lại mình để tạo ra nếp sống đẹp, văn minh cho xã hội?
(Theo Băng Sơn, Giao tiếp đời thường)



CẦN TẠO RA THÓI QUEN TỐT TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI
CẦN TẠO RA THÓI QUEN TỐT TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI
Có thói quen tốt và thói quen xấu
Có người biết phân biệt tốt, xấu nhưng vì đã thành thói quen nên khó bỏ, khó sửa.
Thói quen tốt: dậy sớm, đúng hẹn, giữ lời hứa, đọc sách...
Thói quen xấu: hút thuốc lá, cáu giận, mất trật tự, xả rác bừa bãi…
LUẬN ĐIỂM
LÍ LẼ
DẪN CHỨNG
Tạo được thói quen tốt là rất khó nhưng nhiễm thói quen xấu thì dễ
Hút thuốc- gạt tàn bừa bãi
Ăn chuối- vứt vỏ ra cửa
Xả rác nơi khuất, nơi công cộng
Mở bài: Có thói quen tốt và thói quen xấu. Luôn dậy sớm, luôn đúng hẹn, giữ lời hứa, luôn đọc sách,… là thói quen tốt.
Thân bài: Hút thuôc lá, hay cáu giận, mất trật tự là thói quen xấu. Có người biết phân biệt tốt và xấu, nhưng vì đã thành thói quen nên rất khó bỏ, khó sửa. Chẳng hạn vì thói quen hút thuốc lá, nên cũng có thói quen gạt tàn bừa bãi ra nhà, cả trong phòng khách lịch sự, sạch bong. Người biết lịch sự còn sửa một chút bằng cách xin chủ nhà cho mượn cái gạt tàn.
Một thói quen xấu ta thường gặp hằng ngày, ở bất cứ đâu là thói quen vứt rác bừa bãi. Ăn chuối xong cứ tiện tay vứt toẹt ngay cái vỏ ra cửa, ra đường…Thói quen này thành tệ nạn…một xóm nhỏ, con mương sau nhà thành con sông rác… Những nơi khuất, nơi công cộng, lâu ngày rác cứ ùn lên, khiến nhiều khu dân cư phải chịu hậu quả mất vệ sinh nặng nề.
Tệ hại hơn có người có cái cốc vỡ, cái chai vỡ cũng tiện tay ném ra đường. Vì thế trẻ em, cụ già giẫm phải, chảy máu chân rất nguy hiểm.
Kết bài: Tạo được thói quen tốt là rất khó. Nhưng nhiễm thói quen xấu thì dễ. Cho nên mỗi người, mỗi gia đình hãy tự xem lại mình để tạo ra nếp sống đẹp, văn minh cho xã hội?
BỐ CỤC VĂN BẢN



Một văn bản thuộc thể văn nghị luận bao giờ cũng thể hiện ở một số khía cạnh:

- Mục đích: hướng tới một hoặc nhiều đối tượng nhằm bàn luận, giải đáp những băn khoăn, thắc mắc, làm sáng tỏ chân lí, đồng thời thuyết phục người đọc, người nghe.
- Nội dung: bàn bạc về các vấn đề thiết yếu được mọi người quan tâm, suy nghĩ.
- Phuong th?c bi?u d?t: ch? y?u l� l?p lu?n, cú lu?n di?m c? th? rừ r�ng, h? th?ng lớ l?, d?n ch?ng thuy?t ph?c.
a. Cảnh lũ lụt ở miền Trung.


b. Một tấm gương dũng cảm cứu dân trong cơn lũ lụt.

c. Cảm nghĩ của em về phong trào “Vì người nghèo”.
d. Bàn về biện pháp phòng chống cận thị học đường.

d
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT