Bài 18. Sự nở vì nhiệt của chất rắn

Các chất dãn nở vì nhiệt như thế nào?
Thế nào là sự nóng chảy, sự đông đặc, sự bay hơi, sự ngưng tụ?
Làm thế nào để tìm hiểu sự tác dụng của một yếu tố lên một hiện tượng khi có nhiều yếu tố cùng tác động một lúc?
Làm thế nào để kiểm tra một dự đoán?
Chương II
NHIỆT HỌC
CHƯƠNG II: NHIỆT HỌC
TIẾT 21: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
Tháp Épphen (Eifel ) ở Pari, Thủ đô nước Pháp là tháp bằng thép nổi tiếng thế giới.Các phép đo chiều cao tháp vào ngày 01/01/1890 và ngày 01/7/1890 cho thấy,trong vòng 6 tháng tháp cao thêm hơn 10cm.
1. Làm thí nghiệm:
Dụng cụ:
+Quả cầu kim loại.
+Đèn cồn.
+Vòng kim loại
Cốc đựng nước lạnh
- Trước khi hơ nóng quả cầu bằng kim loại, thử thả xem quả cầu có lọt qua vòng kim loại không? Nhận xét.
- Dùng đèn cồn hơ nóng quả cầu kim loại trong 3 phút, rồi thử thả xem quả cầu có còn lọt qua vòng kim loại nữa không? Nhận xét.
- Nhúng quả cầu đã được hơ vào nước lạnh, rồi thử thả cho nó lọt qua vòng kim loại. Nhận xét.
1.Làm thí nghiệm:
- Trước khi hơ nóng quả cầu bằng kim loại, thử thả xem quả cầu có lọt qua vòng kim loại không? Nhận xét.
- Dùng đèn cồn hơ nóng quả cầu kim loại trong 3 phút, rồi thử thả xem quả cầu có còn lọt qua vòng kim loại nữa không? Nhận xét.
- Nhúng quả cầu đã được hơ vào nước lạnh, rồi thử thả cho nó lọt qua vòng kim loại. Nhận xét.
Tiến hành:
2.Trả lời câu hỏi
C1: Tại sao khi hơ nóng, quả cầu lại không lọt qua vòng kim loại?
Khi bị hơ nóng, quả cầu nở ra nên không lọt qua vòng kim loại được.
C2: Tại sao khi được nhúng vào nước lạnh, quả cầu lại lọt qua vòng kim loại?
Sau khi nhúng vào cốc nước, quả cầu co lại nên có thể lọt qua
vòng kim loại.
3.Rút ra kết luận:
C3: Chọn từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống?
a)Thể tích quả cầu(1) … …… khi nóng lên.
b)Thể tích quả cầu giảm đi khi quả cầu
(2)…
-
-
-
-
tăng
nóng lên
lạnh đi
Giảm
*Sự nở vì nhiệt theo chiều dài (sự nở dài) của vật rắn có nhiều ứng dụng trong đời sống kĩ thuật
Chú ý
C4:Từ bảng trên có thể rút ra nhận xét gì về sự nở vì nhiệt của các chất rắn khác nhau?
Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau. Nhôm nở nhiều nhất, rồi đến đồng, sắt.
Kết luận:
Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
Bảng bên ghi độ tăng chiều dài của các
thanh kim loại khác nhau có chiều dài
ban đầu là 100cm khi nhiệt độ tăng
thêm 50oC.
3.Rút ra kết luận:
4.Vận dụng:
C5: Ở đầu cán (chuôi )dao, liềm bằng gỗ, thường có một đai bằng sắt, gọi là cái khâu ( h.18.2 ) dùng để giữ chặt lưỡi dao hay lưỡi liềm.
Tại sao khi lắp khâu người thợ rèn phải nung nóng khâu rồi mới tra vào cán?
Nung nóng để khâu nở ra, lắp vào cán cho dễ, khi nguội khâu co lại siết chặt vào cán.
C6. Hãy nghĩ cách làm cho quả cầu trong TN dù đang nóng vẫn có thể lọt qua vòng kim loại
Nung nóng vòng kim loại và quả cầu cùng lúc
C7: Hãy tự trả lời câu hỏi đã nêu ở đầu bài học. Biết rằng, ở Pháp tháng 1 đang là mùa đông, còn tháng 7 đang là mùa hè.
Vào mùa Hè nhiệt độ tăng lên, thép nở ra, làm cho tháp cao lên.
1.Làm thí nghiệm
2.Trả lời câu hỏi
C1: Khi bị hơ nóng, quả cầu nở ra nên không lọt qua vòng kim loại được.
C2:Sau khi nhúng vào chậu nước,quả cầu
co lại nên có thể lọt qua vòng kim loại.
C3:a)Thể tích quả cầu tăng khi quả cầu nóng lên.
b)Thể tích quả cầu giảm khi quả cầu lạnh đi
3.Rút ra kết luận:
C4:Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau. Nhôm nở nhiều nhất,rồi đến đồng,sắt.
C5:Nung nóng để khâu nở ra, lắp vào cán cho dễ, khi nguội khâu co lại siết chặt vào cán.
C6: Nung nóng vòng kim loại
C7:Vào mùa Hè nhiệt độ tăng lên,thép nở ra, làm cho tháp cao lên.
Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại
khi lạnh đi.
Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
GHI NHỚ

A
B
C
D
D
Bài tập vận dụng
Bài 1:
Hiện tượng nào xảy ra khi nung nóng một vật rắn?
Bài 2:
Một lọ thuỷ được đậy bằng nút thuỷ tinh. Nút bị kẹt, hỏi phải mở nút bằng cách nào?
A
B
C
D
B
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. Bài vừa học:
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Làm bài tập: 18.3; 18.4; 18.5 SBT trang 57, 58.
2. Bài sắp học:
Tiết 22: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT LỎNG
* Đọc trước phần làm thí nghiệm và trả lời câu hỏi.
Có thể em chưa biết
Bê tông (xi măng trộn với nước và cát, sỏi ) nở vì
Nhiệt như thép. Nhờ đó mà các trụ bêtông cốt thép
không bị nứt Khi nhiệt độ ngoài trời thay đổi.
Qua sát lại thí nghiệm
Qua sát lại thí nghiệm