Bài 18. Sự nở vì nhiệt của chất rắn

1
CHƯƠNG II: NHIỆT HỌC
Các chất dãn nở vì nhiệt như thế nào?
 Sự nóng chảy, sự đông đặc, sự bay hơi, sự ngưng tụ là gì?
 Làm thế nào để kiểm tra một dự đoán?
 Làm thế nào để tìm hiểu tác động của một yếu tố lên một hiện tượng khi có nhiều yếu tố cùng tác động một lúc?
2
BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
Tháp Épphen
*Các phép đo chiều cao tháp vào ngày 01/01/1890 và ngày 01/07/1890 cho thấy trong vòng 6 tháng tháp cao thêm hơn 10 cm.
Tại sao lại có sự kì lạ đó? Chẳng lẽ cái tháp bằng thép lại có thể “lớn lên” được hay sao?
3
1. Làm thí nghiệm.
Sử dụng bộ thí nghiệm như ở hình 18.1.
BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
-Trước khi hơ nóng quả cầu bằng kim loại, thử thả xem quả cầu có lọt qua vòng kim loại không. Nhận xét.
- Dùng đèn cồn hơ nóng quả cầu kim loại trong 3 phút, rồi thử thả xem quả cầu có còn lọt qua vòng kim loại nữa không. Nhận xét.
- Nhúng quả cầu đã hơ nóng vào nước lạnh, rồi thử thả cho nó lọt qua vòng kim loại. Nhận xét.
4
2. Trả lời câu hỏi.
C1: Tại sao sau khi hơ nóng, quả cầu lại không lọt qua vòng kim loại?
- Vì quả cầu nở ra khi nóng lên
C2: Tại sao khi được nhúng vào nước lạnh, quả cầu lại lọt qua vòng kim loại?
- Vì quả cầu co lại khi lạnh đi
BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm.
5
nóng lên
lạnh đi
tăng
giảm
Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.

b) Thể tích quả cầu giảm khi quả cầu .
3. Rút ra kết luận.
C3: Chọn từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống của các câu sau:
a) Thể tích quả cầu khi quả cầu nóng lên.
tăng
2. Trả lời câu hỏi.
BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm.
Lạnh đi
6
Chú ý:
- Sự nở vì nhiệt theo chiều dài (sự nở dài) của vật rắn có nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật.
3. Rút ra kết luận.
2. Trả lời câu hỏi.
BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm.
* Bảng bên ghi độ tăng chiều dài của các thanh kim loại khác nhau có chiều dài ban đầu là 100cm khi nhiệt độ tăng thêm 50oC.
C4: Từ bảng trên có thể rút ra nhận xét gì về sự nở vì nhiệt của các chất rắn khác nhau?
Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.

7
4. Vận dụng
C5: Ở đầu cán (chuôi) dao, liềm bằng gỗ, thường có một đai bằng sắt gọi là cái khâu (hình 18.2) dùng để giữ chặt lưỡi dao, liềm. Tại sao khi lắp khâu người thợ rèn phải nung nóng khâu rồi mới tra vào cán?
- Vì khi được nung nóng, khâu sẽ nở rộng ra dễ lắp vào cán, khi nguội đi khâu co lại xiết chặt vào cán.
3. Rút ra kết luận.
2. Trả lời câu hỏi.
BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm.
8
C6: Hãy nghĩ cách làm cho quả cầu trong thí nghiệm hình 18.1, dù đang nóng vẫn có thể lọt qua vòng kim loại. Hãy làm thí nghiệm kiểm chứng.
- Ta nung nóng quả cầu và vòng kim loại cùng một lúc
4. Vận dụng
3. Rút ra kết luận.
2. Trả lời câu hỏi.
BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm.
C7: Hãy tự trả lời câu hỏi nêu ở đầu bài học. Biết rằng, ở Pháp tháng 1 đang là mùa Đông, còn tháng 7 đang là mùa Hè.
-Vì tháng 1 là mùa Đông (trời lạnh) nên thép co lại, đến tháng 7 là mùa Hè (trời nóng) nên thép nở ra, vì vậy mà tháp cao lên.
9
 Có thể em chưa biết
BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
Bêtông (là ximăng trộn với nước và cát, sỏi) nở vì nhiệt như thép. Nhờ đó mà các trụ Bêtông cốt thép không bị nứt khi nhiệt độ ngoài trời thay đổi.
10
Ghi nhớ
BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
- Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
- Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.

11
*Điền dấu X vào ô trống cho câu phát biểu đúng:
1/ Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi
2/ Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt giống nhau
3/ Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau
4/ Quả cầu nóng lên, thể tích quả cầu giảm
5/ Quả cầu lạnh đi, thể tích quả cầu giảm
6/ Quả cầu nóng lên, khối lượng của quả cầu không thay đổi






x
x
x
x

12
Một lọ thuỷ tinh được đậy bằng nút thuỷ tinh. Nút bị kẹt. Hỏi phải mở nút bằng cách nào trong các cách sau đây?
A. Hơ nóng nút.
B. Hơ nóng cổ lọ.
C. Hơ nóng cả nút và cổ lọ.
D. Hơ nóng đáy lọ.

 Câu 1

13
 Câu 2:
Hiện tượng nào sau đây sẽ xảy ra khi nung nóng một vật rắn?
A. Khối lượng của vật tăng.
B. Khối lượng của vật giảm.
C. Khối lượng riêng của vật tăng.
D. Khối lượng riêng của vật giảm.


14
Học thuộc ghi nhớ.
Làm bài tập trong sách bài tập.
Đọc và chuẩn bị bài 19: “Sự nở vì nhiệt của chất lỏng”
15
- Quả cầu lọt qua vòng kim loại
- Quả cầu không lọt qua vòng kim loại
- Quả cầu lọt qua vòng kim loại