Bài 18. Sự nở vì nhiệt của chất rắn

TIẾT 22: Bài 18
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Viết công thức tính khối lượng riêng?
2. Khi thể tích tăng thì khối lượng riêng của vật tăng hay giảm, vì sao?
Sự tăng giảm thể tích của một vật có liên quan đến các hiện tượng vật lí trong chương II
Các chất dãn nở vì nhiệt như thế nào ?

Sự nóng chảy, sự đông đặc, sự bay hơi, sự ngưng tụ là gì ?

Làm thế nào để tìm hiểu tác động của một yếu tố lên một hiện tượng khi có nhiều yếu tố cùng tác động một lúc.

Làm thế nào để kiểm tra một dự đoán.
Giới thiệu chương II : NHIỆT HỌC
Đọc mở bài
- Tháp Epphen (Eiffel) ở Pari, Thủ đô nước Pháp là tháp bằng thép nổi tiếng thế giới.
- Các phép đo chiều cao tháp vào ngày 01/01/1890 và ngày 01/07/1890 cho thấy, trong vòng 6 tháng tháp cao thêm hơn 10cm.
- Tại sao lại có sự kì lạ đó? Chẳng lẽ một cái tháp bằng thép lại có thể “lớn lên” được hay sao?
Ta tìm hiểu qua sự nở vì nhiệt của chất rắn
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm
Quả cầu kim loại
Vòng kim loại
Đèn cồn
Cốc nước
Xem thí nghiệm và trả lời câu hỏi
a) Thể tích quả cầu (1).……….. khi quả cầu nóng lên
- nóng lên
- lạnh đi
- tăng
- giảm
b) Thể tích quả cầu giảm khi quả cầu (2) ………….
tăng
lạnh đi
(Thảo luận nhóm theo bàn) Chọn từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống của các câu sau:
3. Rút ra kết luận:
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
2. Trả lời câu hỏi (sgk)
Trả lời Phiếu học tập (2ph)
3. Rút ra kết luận:
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
2. Trả lời câu hỏi (sgk)
- Chất rắn …………… khi nóng lên, …………… khi lạnh đi.
- Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt …………………………
Các nhóm điền phiếu học tập (2ph)
Bảng bên ghi độ tăng chiều dài của các thanh kim loại khác nhau có chiều dài ban đầu là 100cm khi nhiệt độ tăng thêm 500C.
Vận dụng
Ở đầu cán (chuôi) dao, liềm bằng gỗ, thường có một đai bằng sắt, gọi là cái khâu (H. 18.2) dùng để giữ chặt lưỡi dao hay lưỡi liềm. Tại sao khi lắp khâu, người thợ rèn phải nung nóng khâu rồi mới tra vào cán ?
C5
cán (chuôi) dao
cái khâu
lưỡi liềm
Trả lời C5:
Phải nung nóng khâu dao, liềm vì:
- khi được nung nóng, khâu nở ra dễ lắp vào cán
- khi nguội đi khâu co lại xiết chặt vào cán.
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
4. Vận dụng:
Hãy nghĩ cách làm cho quả cầu trong thí nghiệm ở hình 18.1, dù đang nóng vẫn có thể lọt qua vòng kim loại. Hãy làm thí nghiệm kiểm chứng.
C6
Trả lời C6: Nung nóng vòng kim loại.
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
4. Vận dụng
Hãy tự trả lời câu hỏi đã nêu ra ở đầu bài học. Biết rằng, ở Pháp tháng Một đang là mùa Đông, còn tháng Bảy đang là mùa Hạ.
C7
Trả lời C7 : Vào mùa Hạ nhiệt độ tăng lên, thép nở ra, làm cho tháp cao lên.
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
4. Vận dụng
Củng cố
- Tại sao khi bị hơ nóng, quả cầu lại lọt qua vòng kim loại ?
- Tại sao khi được nhúng vào nước lạnh, quả cầu lại lọt qua vòng kim loại?
Xem lại thí nghiệm và trả lời
CỦNG CỐ
Trắc nghiệm
c. Khối lượng riêng của vật tăng.
1. Hiện tượng nào xảy ra khi nung nóng một vật rắn:
d. Khối lượng riêng của vật giảm.
a. Khối lượng vật tăng.
b. Khối lượng vật giảm
d.
2. Một lọ thủy tinh được đậy bằng nút thủy tinh. Nút bị kẹt, hỏi phải mở nút bằng cách nào?
a. Hơ nóng nút.
b. Hơ nóng đáy lọ.
c. Hơ nóng cả nút và cổ lọ.
d. Hơ nóng cổ lọ.
d.
BÀI TẬP :
Tóm lược kiến thức bằng bản đồ tư duy
HDVN
- Học bài và làm bài tập 18.3, 18.5 , 18.7, 18.10 (SBT/57-58)
*HD 18.3:
1. Nếu độ nở dài bằng nhau thì các vật nở đều nên không vỡ.
2. Nở vì nhiệt càng ít thì càng chắc.
- Đọc phần: “Có thể em chưa biết”
Tiết 23: “SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT LỎNG”
– Chất lỏng gặp nóng hoặc lạnh có hiện tượng giống như chất rắn không?
– Các chất lỏng khác nhau sự nở vì nhiệt của chúng như thế nào?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
HẾT
*Chú ý:
1) Thí nghiệm: Giới thiệu dụng cụ, tiến hành TN
Quả cầu kim loại bỏ lọt vòng kim loại
+ Đun nóng : không bỏ lọt
+ Làm lạnh : lại bỏ lọt
2) Trả lời:
C1: nở ra
C2: co lại
3) KL: Điền phiếu học tập - Ghi chép


* Bài sưu tầm từ nhiều nguồn. Chân thành cảm ơn các tác giả!