Bài 18. Prôtêin

1
Sinh h?c 9
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
C�C TH�Y Cễ GI�O V? D? GI? THAM L?P
2
PRÔTÊIN
Thịt bò
Trứng gà ôpla
Gà luộc
Chè đậu
Em có nhận xét gì về màu sắc, mùi vị của các món ăn trên ?
Thành phần chủ yếu của các món ăn trên là gì?
Tại sao lại có sự khác nhau đó?
Sữa
3
Tiết 21: PRÔTÊIN
I. CẤU TRÚC CỦA PRÔTÊIN
* CẤU TẠO HÓA HỌC
Đọc thông tin SGK và thảo luận nhóm theo bàn, trình bày cấu tạo hóa học của prôtêin? (thành phần nguyên tố, loại phân tử, nguyên tắc cấu trúc, đơn phân và số loại đơn phân)
Prôtêin là hợp chất hữu cơ gồm các nguyên tố chính là: C, H, O, N và có thể có một số nguyên tố khác.
- Prôtêin là đại phân tử, có kích thước và khối lượng lớn.
- Prôtêin được cấu trúc theo nguyên tắc đa phân, bao gồm hàng trăm đơn phân là axit amin thuộc hơn 20 loại khác nhau.
Tiết 21: PRÔTÊIN
4
Đọc và tham khảo 20 loại axit amin

Vi?t t?t Vi?t t?t
1. Glyxin Gly 11. Acginin Arg
2. Alanin Ala 12. Xystein Xys
3. Valin Val 13. Metionin Met
4. Loxin Leu 14. Xerin Ser
5. Izoloxin Ile 15. Treonin Tre
6. Axit Aspatic Asp 16. Phenylanin Phe
7. Asparagin Asn 17. Tyrozin Tyr
8. Axit glutamic Glu 18. Histidin His
9. Glutamin Gln 19. Tripthophan Trp
10. Lyzin Lys 20. Prolin Pro
5
Cấu trúc bậc 1: Là trình tự sắp xếp các axit amin trong chuỗi axit amin.
Cấu trúc bậc 2: Là chuỗi axit amin tạo các vòng xoắn lò xo đều đặn.
Cấu trúc bậc 3: Là hình dạng không gian 3 chiều của prôtêin do cấu trúc bậc 2 cuộn xếp tạo thành kiểu đặc trưng cho từng loại prôtêin.
Cấu trúc bậc 4: Là cấu trúc của một số loại prôtêin gồm 2 hoặc nhiều chuỗi axitamin cùng loại hay khác loại kết hợp với nhau.
I. CẤU TRÚC CỦA PROTEIN
* CẤU TẠO HÓA HỌC
* CÁC BẬC CẤU TRÚC KHÔNG GIAN
Tiết 21: PRÔTÊIN
Bậc 1
Bậc 2
Bậc 3
Bậc 4
6
I. CẤU TRÚC CỦA PROTEIN
* CẤU TẠO HÓA HỌC
* CÁC BẬC CẤU TRÚC KHÔNG GIAN
Tiết 21: PRÔTÊIN
Mỗi phân tử protein không chỉ đa dạng và đặc trưng bởi thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp của các axit amin mà còn đặc trưng bởi cấu trúc không gian, số chuỗi axit amin.
SGK – trang 54
* TÍNH ĐA DẠNG VÀ ĐẶC THÙ
Tính đa dạng và đặc thù của ADN được quy định bởi những yếu tố nào?
Tính đa dạng và đặc thù của ADN được quy định bởi: số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các nuclêôtit.
?
?
Do đâu mà ADN có tính đa dạng và đặc thù?
Do ADN có cấu trúc đa phân với 4 loại đơn phân là A, T, G, X.
7
PRÔTÊIN
Thịt bò
Trứng gà ôpla
Gà luộc
Chè đậu
Tại sao lại có sự khác nhau về màu sắc, mùi vị giữa các loại thức ăn trên ?
Sữa
Do chúng được cấu tạo bởi các loại protein khác nhau mà mỗi loại protein có những đặc điểm khác nhau. Nói một cáh khác, protein có tính đa dạng và đặc thù.
8
Prôtêin thường có ở thịt, trứng, cá, đậu, sữa v..v..
Trong mỗi loại prôtêin có đủ 20 loại axit amin không?
Cần phối hợp các loại thức ăn để cung cấp đầy đủ các loại prôtêin cho cơ thể.
9
Cơ thể thiếu prôtêin
10
Sử dụng quá nhiều prôtêin
11
II.Chức năng của prôtêin
Prôtêin có những chức năng quan trọng nào?
Chức năng xúc tác các quá trình trao đổi chất.
Chức năng điều hoà các quá trình trao đổi chất
Chức năng cấu trúc.
Là thành phần quan trọng xây dựng các bào quan và màng sinh chất → hình thành các đặc điểm của mô, cơ quan, cơ thể
- Kêratin ở trong móng, sừng, tóc và lông.
- Histon tham gia cấu trúc NST.
- Côlagen và elastin là thành phần chủ yếu của da và mô liên kết.
Bản chất của enzim là prôtêin, tham gia các phản ứng sinh hóa.
- ARN-polymeraza tham gia tổng hợp ARN.
- Ribonuclêaza phân giải ARN.
Các hoocmôn phần lớn là prôtêin →điều hòa các quá trình sinh lí trong cơ thể .
- Insulin điều hoà hàm lượng đường trong máu.
- Tirôxin điều hoà sức lớn của cơ thể.
Tiết 21: PRÔTÊIN
I. Cấu trúc của prôtêin
12
Ngoài các chức năng trên, prôtêin còn có chức năng nào khác?
Tiết 21: PRÔTÊIN
I. Cấu trúc của prôtêin
II. Chức năng của prôtêin
?
Ngoài ra, prôtêin còn đảm nhiệm nhiều chức năng khác như: Bảo vệ cơ thể (kháng thể), vận động, cung cấp năng lượng…
Prôtêin đảm nhiệm nhiều chức năng liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể.
Em có nhận xét gì về chức năng của prôtêin ?
?
13
Tiết 21: PRÔTÊIN
I. Cấu trúc của prôtêin
II. Chức năng của prôtêin
Ngoài ra, prôtêin còn đảm nhiệm nhiều chức năng khác như: Bảo vệ cơ thể (kháng thể), vận động, cung cấp năng lượng…
Như vậy, Prôtêin đảm nhiệm nhiều chức năng liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể.
Chức năng cấu trúc
Chức năng xúc tác các quá trình trao đổi chất
Chức năng điều hò các quá trình trao đổi chất
14
CÁC DẠNG TỒN TẠI CỦA PROTEIN
+ Protein dạng hình cầu
+ Protein dạng hình sợi
móng,
như: keratin của tóc,
sừng;
mạng nhện.
fibroin của tơ tằm,
miozin của cơ bắp,
Hai dạng chính:
hemoglobin của máu
như anbumin của lòng trắng trứng,
15
PROTEIN
Cấu tạo hóa hoc
Tính đa dạng và đặc thù
Các bậc cấu trúc
Chức năng cấu trúc
Chức năng xúc tác các quá trình trao đổi chất
Chức năng bảo vệ, vận động, cung cấp năng lượng…
Chức năng điều Chức năng điều hòa các quá trình trao đổi chất
Cấu trúc
Chức năng
KẾT LUẬN
Chọn các từ hoặc cụm từ thích hợp điền vào các chỗ chống trong các câu sau:
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
Protein được cấu tạo chủ yếu bởi các nguyên tố C, H, O, N, là đại phântử được
cấu trúc theo nguyên tắc ………. , bao gồm hàng trăm đơn phân là.......................
thuộc hơn 20 loại khác nhau. Trình tự sắp xếp khác nhau của hơn 20 loại axit amin
này đã tạo nên tính ……….. của protein. Mỗi phân tử protein không chỉ đặc trưng
bởi thành phần, ………… và trình tự sắp xếp của các axit amin mà còn đặc trưng
bởi cấu trúc không gian, số chuỗi axit amin.
Protein có nhiều chức năng quan trọng: là thành phần cấu trúc của tế bào, xúc
tác và điều hòa các …………………………… (enzim và hoocmon), bảo vệ cơ thể
(kháng thể), vận chuyển, cung cấp năng lượng… liên quan đến toàn bộ hoạt động
sống của tế bào, biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể.

axit amin
đa dạng
quá trình trao đổi chất
đa phân
số lượng
17
V?n d?ng
1. Trả lời các câu hỏi SGK
2. Ôn lại kiến thức về ADN và ARN
3. Chuẩn bị bài 19
4. Giải thích vì sao, trâu và bò cùng ăn cỏ mà thịt trâu khác thịt bò?

18
sinh h?c9
CH�N TH�NH C?M ON
Cỏc th�y cụ giỏo v� cỏc em h?c sinh
19
Giải thích vì sao trâu, bò đều ăn cỏ nhưng thịt trâu và thịt bò lại khác nhau?
Cả thịt trâu và thịt bò đều được cấu tạo từ protein, mà protein là đa phân gồm các đơn phân gồm các a.a , protein cấu tạo nên thịt trâu khác thịt bò ở thành phần các loại a.a và cấu trúc không gian bốn chiều đặc trưng của mỗi loại ở bậc 3 và bậc 4