Bài 18. Chương trình địa phương (phần Văn và Tập làm văn)

TRƯỜNG THCS KHÁNH BÌNH
NĂM HỌC:2015 - 2016
MÔN: NGỮ VĂN 7
Tiết PPCT 74: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG
MỘT SỐ NÉT PHONG TỤC, VĂN HÓA CỦA NGƯỜI NAM BỘ QUA CA DAO, TỤC NGỮ
I. Tính cách người Nam Bộ qua ca dao:

Vùng đất Nam bộ trước khi có sự khai phá của những lưu dân đến từ miền Trung và một ít cư dân người Bắc thì vùng đất này chỉ là một vùng rừng rậm hoang vu thú dữ tràn đầy, tứ bề hiu quạnh.


I. Tính cách người Nam Bộ qua ca dao:
Tới đây xứ sở lạ lùng
Chim kêu cũng sợ, cá vùng cũng ghê.
Họ lo sợ trước cảnh tượng lạ lùng chẳng bao lâu, họ lại lo sợ đến thú rừng, nào là cọp um, sấu lội, đỉa đeo:

Cà Mau khỉ khọt trên bưng
Dưới sông sấu lội, trên rừng cọp um.

Rồi họ bắt đầu lo sợ đến thiên nhiên vô cùng bi ẩn của những buổi đầu khai phá:

Chèo ghe sợ sấu cắn chưn
Xuống sông sợ đỉa, lên rừng sợ ma.

I. Tính cách người Nam Bộ qua ca dao:
Khi hữu sự, hành hiệp trượng nghĩa, thậm chí sẵn sàng chấp nhận hy sinh tính mạng của mình để làm tròn đạo nghĩa:
Dấn mình vô chốn chông gai 
Kề lưng cõng bạn ra ngoài thoát thân
Lao xao sóng bủa dưới lùm
Thò tay vớt bạn chết chìm cũng ưng.

Bởi, nếu thấy việc nghĩa mà không làm thì không phải là người anh hùng:

Có câu: kiến nghĩa bất vi
Làm người như thế cũng phi anh hùng.


I. Tính cách người Nam Bộ qua ca dao:
Nổi bật trong tính cách của người Nam bộ mà người ta thường nhắc đến là tính hiên ngang, dân gian quen gọi là tính "ngang tàng". "Ngang tàng" ở đây không phải là ngang ngược, lỗ mãng, mà "ngang tàng" ở đây chính là tính nghĩa khí, chí khí hiên ngang.

Trời sinh cây cứng lá dai
Gió lay mặc gió, chiều ai không chiều.



I. Tính cách người Nam Bộ qua ca dao:
II: Sản vật, thiên nhiên Nam bộ trong ca dao
II: Sản vật, thiên nhiên Nam bộ trong ca dao
Là vùng đất trù phú, một địa bàn khá rộng và nổi tiếng giàu có về những thứ sản vật nào đó:
Đồng Tháp Mười cò bay thẳng cánh
Nước Tháp Mười lấp lánh cá tôm.
Hoặc: 
Bến Tre giàu mía Mỏ Cày
Giàu nghêu Thạnh Phú, giàu xoài Cái Mơn.
Bình Đại biển lúa sông tôm 
Ba Tri ruộng muối, Giồng Trôm lúa vàng.
Hay
Ba phen quạ nói với diều
Cù lao ông Chưởng có nhiều cá tôm.

II: Món ăn Nam bộ trong ca dao
Chúng ta thử thưởng thức món “cá trê rau đắng” có từ thời Nam kỳ lục tỉnh:

Rau đắng nấu với cá trê
Ai đến lục tỉnh thì mê không về.

II: Món ăn Nam bộ trong ca dao
Một món ăn khác cũng được tìm thấy trong ca dao Nam bộ mà có lẽ chỉ những người dân có thâm niên sống ở miền Tây mới biết. Đó là:

Canh chua điên điển cá linh
Ăn chỉ một mình thì chẳng biết ngon


II: Món ăn Nam bộ trong ca dao
Một món ăn khác cũng được tìm thấy trong ca dao Nam bộ mà có lẽ chỉ những người dân có thâm niên sống ở miền Tây mới biết. Đó là:

Canh chua điên điển cá linh
Ăn chỉ một mình thì chẳng biết ngon


II: Món ăn Nam bộ trong ca dao


Canh chua điên điển cá linh
Ăn chỉ một mình thì chẳng biết ngon


II: Món ăn Nam bộ trong ca dao
Kể về những món ăn dân dã ở Nam bộ mà quên đi món bông súng – cá kho thì thật là thiếu sót vô cùng.

Muốn ăn bông súng cá kho
Thì vô Đồng Tháp ăn cho đã thèm.


II: Món ăn Nam bộ trong ca dao
Tới miền Tây mà không nhậu cá lóc nướng trui thì coi như chưa tới, người dân miệt vườn sông nước vốn rất hiếu khách, sẵn sàng:

Bắt con cá lóc nướng trui
Làm mâm rượu trắng đãi người bạn xa

Hoặc một số những món dân dã khác:

Thương chồng nấu cháo le le
Nấu canh bông bí, nấu chè hạt sen

…..
DẶN DÒ
- Sưu tầm những câu ca dao, tục ngữ nói về địa phương
- Soạn bài: Tìm hiểu chung về văn nghị luận
TIẾT HỌC KẾT THÚC CHÚC CÁC EM HỌC TỐT