Bài 16. Phương trình hoá học

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Nêu định luật bảo toàn khối lượng.
Viết phương trình dạng tổng quát.
Câu 2: Làm bài tập 3 SGK
Câu 1: Trong một phản ứng hoá học, tổng khối lượng các sản phẩm bằng tổng khói lượng các chất tham gia phản ứng.
A + B ? C + D
mA + mB = mC + mD
Câu 2: Magie + oxi ? Magie oxit
mMg + mO2 = mMgO
-> mO2 = mMgO - mMg
= 15 - 9
6 (g)
phương trình hoá học
I – LËp ph­¬ng tr×nh ho¸ häc
Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc biÓu diÔn ng¾n gän ph¶n øng hãa häc.
VÝ dô 1:
Ph­¬ng tr×nh ch÷ cña ph¶n øng ho¸ häc gi÷a khÝ hi®ro vµ khÝ oxi t¹o n­íc:
KhÝ hi®ro + khÝ oxi  N­íc.

Thay tên các chất bằng công thức hoá học được sơ đồ phản ứng.
H2 + O2 ---> H2O
Thay tên các chất bằng công thức hoá học được sơ đồ phản ứng.
H2 + O2 ---> H2O
H2 + O2
H2O
Sè nguyªn tö bªn tr¸i nhiÒu h¬n. Bªn ph¶i cÇn cã hai O. §Æt hÖ sè 2 tr­íc H2O ®­îc:
H2 + O2 ---> 2H2O
Sè nguyªn tö bªn tr¸i nhiÒu h¬n. Bªn ph¶i cÇn cã hai O. §Æt hÖ sè 2 tr­íc H2O ®­îc:
H2 + O2 ---> 2H2O

H2 + O2
2H2O
Sè nguyªn tö H bªn ph¶i nhiÒu h¬n. Bªn ph¶i cÇn cã 4H. §Æt hÖ sè 2 tr­íc H2.
2H2 + O2 ---> 2 H2O

Sè nguyªn tö H bªn ph¶i nhiÒu h¬n. Bªn ph¶i cÇn cã 4H. §Æt hÖ sè 2 tr­íc H2.
2H2 + O2 ---> 2 H2O

2H2 + O2
2H2O
Sè nguyªn tö cña mçi nguyªn tè ®Òu ®· b»ng nhau. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng viÕt nh­ sau:
2H2 + O2  2 H2O


Ví dụ 2:
Lập phương trình hoá học khi cho Canxi tác dụng với oxi tạo ra Canxi oxit ( CaO).


Sơ đồ phản ứng:
Ca + O2 ---> CaO

Sơ đồ phản ứng:
Ca + O2 ---> CaO
Ca
Ca + O2
CaO
Sè nguyªn tö O bªn ph¶i nhiÒu h¬n. Bªn tr¸i cÇn cã 2O. §Æt hÖ sè 2 tr­íc CaO.
Ca + O2 ---> 2CaO

Sè nguyªn tö O bªn ph¶i nhiÒu h¬n. Bªn tr¸i cÇn cã 2O. §Æt hÖ sè 2 tr­íc CaO.
Ca + O2 ---> 2CaO

Ca + O2
2CaO
Sè nguyªn tö Ca bªn ph¶i l¹i nhiÒu h¬n. Bªn tr¸i cÇn cã 2 Ca. §Æt hÖ sè 2 tr­íc Ca ®­îc:
2Ca + O2 ---> 2CaO

Sè nguyªn tö Ca bªn ph¶i l¹i nhiÒu h¬n. Bªn tr¸i cÇn cã 2 Ca. §Æt hÖ sè 2 tr­íc Ca ®­îc:
2Ca + O2 ---> 2CaO

2Ca + O2
2CaO
Sè nguyªn tö cña mçi nguyªn tè ®Òu ®· b»ng nhau. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng viÕt nh­ sau:
2Ca + O2  2CaO

2. C¸c b­íc lËp ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
VÝ dô :
BiÕt nh«m t¸c dông víi oxi t¹o ra nh«m oxit Al2O3 . H·y lËp ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng.

B­íc 1: S¬ ®å ph¶n øng:
Al + O2 ---> Al2O3

B­íc 2: C©n b»ng sè nguyªn tö cña mçi nguyªn tè:
Al + O2 ---> 2Al2O3
Al + 3O2 ---> 2 Al2O3
4Al + 3O2 ---> 2Al2O3
B­íc 3: ViÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc:
4Al + 3O2  2Al2O3
L­u ý :
Kh«ng viÕt 6O trong ph­¬ng tr×nh ho¸ häc, v× khÝ oxi ë d¹ng ph©n tö O2 . Tøc lµ kh«ng thay ®æi chØ sè trong nh÷ng c«ng thøc hãa häc ®· viÕt ®óng. ViÕt hÖ sè cao b»ng kÝ hiÖu, VD kh«ng viÕt 4Al.
- NÕu trong c«ng thøc hãa häc cã sè nhãm nguyªn tö, VD: (OH), (SO4), (CO3) ... th× coi c¶ nhãm nh­ mét ®¬n vÞ ®Ó c©n b»ng. Tr­íc vµ sau ph¶n øng sè nhãm nguyªn tö ph¶i b»ng nhau(*).
Ví dụ: Lập phương trình hoá học của phương trình chữ phản ứng sau:
Natri cacbonat + canxi hiđroxit ?
Canxi cacbonat + Natri hiđroxit.
ViÕt s¬ ®å cña ph¶n øng:
Na2CO3 + Ca(OH)2 ---> CaCO3 + NaOH
- C©n b»ng sè nguyªn tö cña mçi nguyªn tè ( nhãm nguyªn tö ).
Na2CO3 + Ca(OH)2 ---> CaCO3 + ? NaOH
Na2CO3 + Ca(OH)2 ---> CaCO3 + 2 NaOH
ViÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc:
Na2CO3 + Ca(OH)2  CaCO3 + 2NaOH
Kết luận:
Phương trình hoá học là biểu diễn ngắn gọn phản ứng hoá học.
Lập phương trình hoá học gồm 3 bước:
Bước 1: Viết sơ đồ của phản ứng, gồm công thức hoá học của các chất phản ứng và sản phẩm.
Bước 2: Cân bằng số nguyên tử mỗi nguyên tố: tìm hệ số thích hợp đặt trước các công thức.
Bước 3: Viết phương trình hoá học.
Bµi tËp 2 (SGK ): LËp ph­¬ng tr×nh ho¸ häc c¸c ph¶n øng sau:
a, Na + O2 ---> Na2O
b, P2O5 + H2O ---> H3PO4
Bµi lµm:
a, B­íc 1: Na + O2 ---> Na2O
B­íc 2: Na + O2 ---> 2Na2O
4 Na + O2 ---> 2Na2O
B­íc 3: 4 Na + O2  2Na2O
b, Bước 1: P2O5 + H2O ---> H3PO4
Bước 2: P2O5 + H2O ---> 2H3PO4
P2O5 + 3H2O ---> 2H3PO4
Bước 3: P2O5 + 3H2O ? 2H3PO4
Bµi tËp 3 ( SGK ): LËp ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n øng sau:
a, HgO ---> Hg + O2
b, Fe(OH)3 ---> Fe2O3 + H2O
Bµi lµm:
a, B­íc 1: HgO ---> Hg + O2
B­íc 2: 2HgO ---> Hg + O2
2HgO ---> 2Hg + O2
B­íc 3: 2HgO  2Hg + O2
b, B­íc 1: Fe(OH)3 ---> Fe2O3 + H2O
B­íc 2: 2Fe(OH)3 ---> Fe2O3 + H2O
2Fe(OH)3 ---> Fe2O3 + 3H2O
B­íc 3: 2Fe(OH)3  Fe2O3 + 3H2O
Lập phương trình hoá học gồm 3 bước:
Bước 1: Viết sơ đồ của phản ứng, gồm công thức hoá học của các chất phản ứng và sản phẩm.
Bước 2: Cân bằng số nguyên tử mỗi nguyên tố: tìm hệ số thích hợp đặt trước các công thức.
Bước 3: Viết phương trình hoá học.