Bài 16. Ôn tập tác phẩm trữ tình

Ngày dạy: 16/12/2010
Tieát :63 –Vaên

OÂN TAÄP
TAÙC PHAÅM TRÖÕ TÌNH
(TT)
I.Nội dung ôn tập:
1. Taùc giaû vaø taùc phaåm:
? Neâu teân nhöõng taùc giaû cuûa taùc phaåm sau: Caûm nghó trong ñeâm thanh tónh, Phoø giaù veà kinh, Tieáng gaø tröa , Caûnh khuya, Ngaãu nhieân vieát nhaân buoåi môùi veà queâ, Baïn ñeán chôi nhaø, Buoåi chieàu ñöùng ôû Phuû Thieân tröôøng troâng ra, baøi ca nhaø tranh bò gioù thu phaù?
- Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh: Lí Bạch
- Phò giá về kinh : Trần Quang Khải
- Tiếng gà trưa: Xuân Quỳnh
- Cảnh khuya : Hồ Chí Minh
- Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê: Hạ Tri Chương
- Bạn đến chơi nhà : Nguyễn Khuyến
- Buổi chiểu đứng ở Phủ Thiên trường trường trông ra: Trần Nhân Tông
- Bài ca nhà tranh bị gió thu phá : Đỗ Phủ
2.Tác phẩm - nội dung tư tưởng tình cảm được biểu hiện:
? Hãy sắp xếp tên tác phẩm khớp với nội dung tư tưởng , tình cảm được biểu hiện?
- Bài ca nhà tranh bị gió thu phá: Tinh thần nhân đạo , lòng vị tha cao cả.
- Qua Đèo ngang: nỗi nhớ thương quá khứ đi đôi với nỗi buồn đơn lẻ, thầm lặng giữa núi đèo hoang sơ.
- Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê: Tình cảm quê hương chân thành pha chút xót xa lúc mới về quê.
- Nam quốc sơn hà : ý thức độc lập tự chủ và quyết tâm tiêu diệt giặc .
- Tiếng gà trưa : Tình cảm gia đình quê hương qua những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ.
- Bài ca Côn Sơn: Nhân cách thanh cao và sự giao hoà tuyệt đối với thiên nhiên .
- Cảm nghĩ trong đêm thanh: Tình cảm quê hương sâu lắng trong khoảnh khắc đêm vắng.
- Cảnh khuya:Tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung , lạc quan.
3. Tác phẩm - Thể thơ:
?Hãy sắp xếp lại tên tác phẩm ( hoặc đoạn trích) khớp với thể thơ?
-Qua Đèo ngang: Thất ngôn bát cú .
- Bài ca Côn Sơn : lục bát.
- Tiếng gà trưa: Thể thơ khác.
- Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh: Ngũ ngôn tứ tuyệt.
- Sông núi nước Nam: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
@Ghi nhớ: SGK/182
II.Luyện tập:
BT1:Nội dung trữ tình và hình thức thể hiện.
? Ca dao và thơ trữ tình khác nhau ở những điểm cơ bản nào?
- Nguyễn Trãi có những câu thơ sau:
+ " Suốt ngày ôm nỗi ưu tư
Đêm lạnh quàng chăn ngủ chẳng yên"
+ " Bui có một tấc lòng ưu ái cũ
Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông"
Câu 1: Thấm đượm nỗi buồn sâu lắng-> Biểu cảm trực tiếp-dùng tả và kể.
Câu 2: Tính chất thường trực của nỗi niềm lo nghĩ -> Biểu cảm gián tiếp- dùng lối ẩn dụ tô đậm thêm cho tình cảm được biểu hiên ở câu 1.
BT2. So sánh:
?Em hãy nói rõ nội dung trữ tình và hình thức thể hiện câu thơ đó ?
- So sánh tình huống thể hiện tình yêu quê hương và cách thể hiện tình cảm đó� qua 2 bài thơ: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh và Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê?
-Một bên là tình cảm quê hương được biểu hiện lúc xa quê , một bên là tình cảm được biểu hiện lúc mới đặt chân về quê, một bên là biểu hiện trực tiếp, một bên là gián tiếp, một bên là nhẹ nhàng sâu lắng. Một bên đượm màu sắc hóm hĩnh , ngậm ngùi .
- Hãy tìm những ý kiến mà em cho là không chính xác:
a.Đã là thơ thì nhất thiết chỉ được dùng phương thức biểu cảm.
b. Thơ trữ tình là kiểu văn bản biểu cảm.
c.Ca dao trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.
d. Tuỳ bút cũng la �một kiểu văn bản biểu cảm.
e.Thơ trữ tình chỉ được dùng lối nói trực tiếp để biểu hiện tình cảm , cảm xúc .
g.Thô tröõ tình coù theå bieåu hieän giaùn tieáp tình caûm , caûm xuùc qua keå chuyeän mieâu taû vaø laäp luaän.
h.Ngoân ngöõ tröõ tình caàn coâ ñoïng, giaøu hình aûnh vaø gôïi caûm .
i.Thô tröõ tình phaûi coù moät coát truyeän hay vaø moät heä thoáng nhaân vaät ña daïng.
k.Thô tröõ tình phaûi coù moät laäp luaän chaët cheõ.
* YÙ kieán khoâng ñuùng:
a,e,i,k.
1.Điền vào chỗ trống:
a.Khác với tác phẩm của cá nhân , ca dao trữ tình ( trước đây) là những bài thơ , câu thơ có tính chất và
b.Thể thơ được ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất là
c.Một số thủ pháp thường gặp trong ca dao trữ tình


truyền miệng
lục bát
tập thể
so sánh, ẩn dụ, tượng trưng
2. Chọn câu đúng:
- Đọc kĩ lại 3 bài tuỳ bút trong tuần 14,15 . Hãy chọn lưa câu mà em cho là đúng?
-Tuỳ bút có nhân vật và cốt truyện.
-Tuỳ bút không có cốt truyện và có thể không có nhân vật.
-Tuỳ bút sử dụng nhiều phương thức ( Tự sự , miêu tả , biểu cảm , thuyết minh, lập luận ) nhưng biểu cảm là phương thức chủ yếu.
-Tuỳ bút thuộc loại tự sự.
-Tuỳ bút có những yếu tố tự sự nhưng chủ yếu thuộc loại trữ tình.
-b,c,e.
-Viết một bài văn ( khoảng 10 câu ) phân tích một tác phẩm trữ tình mà em thích?


4. Củng cố và luyện tập:
Nêu nội dung nghệ thuật các văn bản đã học?
5.Hướng dẫn hs tự học ở nhà:
-Xem lại nội dung ôn tập.
- Làm bài tập phần luyện tập vào vở bài tập.
-Chuẩn bị :Thi HKI