Bài 16. Ôn tập tác phẩm trữ tình

chào mừng các thầy, cô giáo về dự giờ
môn: ngữ văn 7
Giáo viên: Bùi Văn Hoàng
Trường THCS Việt Thống
Đây là ai?
Quan sát tranh và cho biết đây là những nhà văn, nhà thơ nào mà em đã học?
Lí Bạch
Là nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc
thời Đường được mệnh danh
là "Thi tiên".
Đỗ Phủ
Là nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc
thời Đường Có tinh thần nhân đạo và
lòng vị tha cao cả nên được mệnh
danh là "Thi Thánh".
















Người có hiệu là Tam Nguyên Yên �ỉ, coi trọng tình bạn, vượt qua sự thiếu thốn về vật chất, vẫn giữ tình bạn đậm đà, thắm thiết.
Nguyễn Khuyến
















Đây là nữ sĩ của nền thơ hiện đại Việt Nam, với một bài thơ nói về tình bà cháu.
Xuân Quỳnh
tiết 65
ôn tập tác phẩm trữ tình
















1.Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Lí Bạch (Thi Tiên)
2. Phò giá về kinh
Trần Quang Khải
3. Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
4.Cảnh khuya - Rằm tháng giêng
Hồ Chí Minh
5. Ngẫu nhiên viết nhân buổi
mới về quê
Hạ Tri Chương
6. Bạn đến chơi nhà
Nguyễn Khuyến
Trần Nhân Tông
Đỗ Phủ (Thi Thánh)
7. Buổi chiều đứng ở phủ Thiên
Trường trông ra
8. Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
Nội dung ôn tập.
1. Xác định tên tác giả của một số tác phẩm trữ tình:
















2. Sắp xếp tên tác phẩm khớp với nội dung biểu hiện:
a,Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
b, Qua Đèo Ngang
c, Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
d, Sông núi nước Nam
e,Tiếng gà trưa
f, Bài ca Côn Sơn
g, Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
h, Cảnh khuya
















3. Sắp xếp tên tác phẩm khớp với thể thơ:
Đáp án:
3- a
6- b
2- d
5-e
1-c
4- e
5. Cảm nghĩ trong đêm
thanh tĩnh
6. Sông núi nước Nam
2. Qua Đèo Ngang
2. Qua Đèo Ngang
5. Cảm nghĩ trong đêm
thanh tĩnh
6. Sông núi nước Nam
* Ca dao trữ tình: là loại thơ trữ tình biểu hiện những tình cảm nguyện vọng tha thiết cảm động của quần chúng nhân dân vốn được lưu hành trong dân gian.
* Thơ trữ tình: là loại văn học phù hợp để thể hiện tình cảm, cảm xúc của con người trước cuộc sống muôn màu muôn vẻ.
*Tuỳ bút : là loại văn xuôi thiên về biểu hiện tình cảm, cảm xúc của người viết
Tình cảm cao đẹp và thiêng liêng sâu nặng.
Tình yêu quê hương đất nước.
Niềm tự hào dân tộc.
Thế nào là tác phẩm trữ tình?
Tác phẩm trữ tình là văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trước cuộc sống.
- Thơ là thể loại văn học phù hợp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc, tuy nhiên cũng có
những loại văn xuôi trữ tình hoặc mang đậm chất trữ tình như tuỳ bút.
















4. Xác định ý kiến không chính xác bàn về thơ, tác phẩm trữ tình và văn biểu cảm:
Đã là thơ thì nhất thiết chỉ được dùng phương thức biểu cảm.
Thơ trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.
Ca dao trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.
Tuỳ bút cũng là một kiểu văn bản biểu cảm.
Thơ trữ tình chỉ được dùng lối nói trực tiếp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc.
g) Thơ trữ tình có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc qua kể chuyện, miêu tả và lập luận .
h) Ngôn ngữ thơ trữ tình cần cô đọng, giàu hình ảnh và gợi cảm
Thơ trữ tình phải có một cốt truyện hay và một hệ thống nhân vật đa dạng.
k) Thơ trữ tình phải có một hệ thống lập luận chặt chẽ.
















truyền miệng
tập thể
Câu 5: Điền vào chỗ trống trong những câu sau:
a, Khác với tác phẩm của các cá nhân, ca dao trữ tình ( trước đây) là những bài thơ, câu thơ có tính chất............ và.....................
b,Thể thơ được ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất là................
c, Một số thủ pháp nghệ thuật thường gặp trong ca dao trữ tình là................................................................
lục bát
ẩn dụ, so sánh, điệp ngữ, chơi chữ
















? Có mấy cách để biểu hiện tình cảm, cảm xúc trong thơ trữ tình?
Tình cảm cảm xúc có thể bộc lộ theo 2 cách đó là:
- Biểu hiện trực tiếp( biểu lộ qua những tiếng kêu, lời than, dấu chấm cảm.....)
- Biểu hiện gián tiếp( thông qua những hình ảnh, câu chuyện về đối tượng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc)
? Khi phân tích thơ trữ tình cần chú ý điều gì?
Khi phân tích, bình giá và thưởng thức tác phẩm trữ tình không được thoát li khỏi văn bản song không chỉ dừng ở mặt ngôn từ văn bản. Phải thông qua ngôn từ giàu chất khơi gợi, những cảnh vật, sự việc được miêu tả, tường thuật, đôi khi qua cả những lập luận,... mà suy ngẫm mới đồng cảm được với tác giả và lĩnh hội được đúng và đầy đủ ý vị của bài thơ.
















- Tác phẩm trữ tình là văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trước cuộc sống. Thơ là thể loại văn học phù hợp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc, tuy nhiên cũng có thơ tự sự, truyện thơ. Văn xuôi thường phù hợp với kể chuyện tuy nhiên cũng có những loại văn xuôi trữ tình hoặc mang đậm chất trữ tình như tuỳ bút.
- Ca dao trữ tình là loại thơ biểu hiện những tình cảm, nguyện vọng tha thiết và chính đáng, vốn được lưu hành trong dân gian. Thơ của thi nhân biểu hiện tình cảm cá nhân song ở những bài thơ có giá trị, tình cảm của tác gia bao giờ cũng có tính chất đại diện cho những tình cảm tiến bộ, mang màu sắc nhân bản đậm nét: tình yêu quê hương đất nước, tình cảm gia đình, tình bạn, tình yêu,...
- Tình cảm cảm xúc có khi được thể hiện một cách trực tiếp song thường được biểu hiện một cách gián tiếp. Phân tích, bình giá và thưởng thức thơ trữ tình không được thoát li khỏi văn bản song không chỉ dừng ở mặt ngôn từ văn bản. Phải thông qua ngôn từ giàu chất khơi gợi, những cảnh vật, sự việc được miêu tả, tường thuật, đôi khi qua cả những lập luận,... mà suy ngẫm mới đồng cảm được với tác giả và lĩnh hội được đúng và đầy đủ ý vị của bài thơ.
I. Nội dung ôn tập
II. Ghi nhớ ( sgk/182)
Diễn tả cho bạn em biết đây là những câu thơ nào? Trong bài thơ nào?
Lưu ý: không được nhắc lại từ nào trong câu thơ đã cho
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương.
Bài thơ: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (tĩnh dạ tứ) - Lý Bạch
Đã bấy lâu nay bác tới nhà
Sông núi nước Nam vua Nam ở
Vằng vặc sách trời chia xứ sở
Mục đồng sáo vẳng trâu về hết
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng.
Côn Sơn có đá rêu phơi
Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
Ôi cái quần chéo go
ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc ghi nhớ
Tiếp tục ôn tập lại các tác phẩm văn trữ tình.
Chuẩn bị cho buổi sau làm bài tập.
















Tiết học đến đây là kết thúc
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em.
Chào tạm biệt !