Bài 16. Ôn tập tác phẩm trữ tình

MÔN: NGỮ VĂN 7
BÀI: ÔN TẬP TÁC PHẨM TRỮ TINH

GV: PHẠM THỊ LÂM
TRƯỜNG: TH & THCS ĐỒNG SƠN

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
Đ©y lµ ai?
Quan sát tranh và cho biết đây là nh?ng nh� van, nhà thơ nào mà em đã học?
Lí Bạch
Là nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc
thời Duường đưuợc mệnh danh
là "Thi tiên".
Đç Phñ
Là nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc
thời Duường có tinh thần nhân đạo và
lòng vị tha cao cả nên đuược mệnh
danh là "Thi Thánh".
















Nhà thơ đỗ tiến sĩ, sinh sống và làm quan 50 năm ở kinh đô Trường An, khi về quê đau đớn, xót xa khi bị coi là khách?
Người có hiệu là Tam Nguyên Yên Dỉ, coi trọng tình bạn, vượt qua sự thiếu thốn về vật chất, vẫn giữ tình bạn đậm đà, thắm thiết.
Nguyễn Khuyến
















Đây là nữ sĩ của nền thơ hiện đại Việt Nam, với một bài thơ nói về tình bà cháu.
Xuân Quỳnh
L� con thứ ba của vua Trần Thái Tông, cú cụng l?n trong hai chi?n th?ng Chuong Duong v� H�m T?
Trần Quang Khải
Là nguười sống ở thế kỷ XIX, ch?ng b� l� tri huy?n Thanh Quan, t?nh Thỏi Bỡnh, b� n?i ti?ng v?i nh?ng bài thơ Duường luật đặc sắc.
Bà huyện thanh quan
Câu1: Hãy nêu tên tác giả của những tác phẩm sau: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh, Phò giá về kinh, Tiếng gà trưa, Cảnh khuya, Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê, Bạn đến chơi nhà, Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra, Bài ca nhà tranh bị gió thu phá .
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Lý Bạch
Phò giá về kinh
Trần Quang Khải
Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Cảnh khuya
Hồ Chí Minh
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Hạ Tri Chương
Bạn đến chơi nhà
Nguyễn Khuyến
Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra
Trần Nhân Tông
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
Đỗ Phủ
Đây là bài thơ nào?
Bài thơ nói về tình yêu quê hương sâu sắc trong khoảnh khắc đêm vắng
NgÈng ®Çu nhìn trăng s¸ng
Cói ®Çu nhí cè hư­¬ng.
Bài thơ: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (tĩnh dạ tứ) - Lý Bạch
Đây là bài thơ nói về nhân cách thanh tao và sự giao hòa tuyệt đối với thiên nhiên

Đây là bài thơ nói về tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan
Bài thơ nói về tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả
Nỗi nhớ thương quá khứ đi đôi với nỗi buồn đơn lẻ, thầm lặng giữa núi đèo hoang sơ
Ý thức độc lập tự chủ
và quyết tâm tiêu diệt giạc
Tình cảm quê hương chân thành pha chút xót xa lúc mới trở về quê
Tình cảm gia đình, quê hương qua những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ
Câu 2: Nối hoặc sắp xếp lại tên tác phẩm khớp với nội dung tư tưởng, tình cảm biểu hiện
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá.
Tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả.
Qua Đèo Ngang
Nỗi nhớ thương quá khứ đi đôi với nỗi buồn đơn lẻ thầm lặng giữa núi đèo hoang sơ .
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Tình cảm quê hương chân thành pha chút xót xa lúc mới trở về quê .
Sông núi nước Nam
Ý thức độc lập tự chủ và quyết tâm tiêu diệt địch .
Tiếng gà trưa
Tình cảm gia đình, quê hương qua những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ
Bài ca Côn Sơn
Nhân cách thanh cao và sự giao hào tuyệt đối với thiên nhiên .
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Tình cảm quê hương sâu lắng trong khoảnh khắc đêm vắng .
Cảnh khuya
Tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung lạc quan .
Câu 3: Hãy sắp xếp lại để tên tác phẩm ( hoặc đoạn trích ) khớp với thể thơ :
Sau phút chia li
Song thất lục bát
Qua Đèo Ngang
Thất ngôn bát cú Đường luật
Bài ca Côn Sơn ( dịch thơ )
Lục bát
Tiếng gà trưa
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Ngũ ngôn tứ tuyệt
Sông núi nước Nam
Thơ năm chữ có biến đổi linh hoạt
Thất ngôn từ tuyệt
Câu 4 : Hãy tìm những ý kiến mà em cho là đúng, những ý kiến mà em cho là sai ?
a) Đã là thơ thì nhất thiết chỉ được dùng phương thức biểu cảm.
b)Thơ trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm .
c) Ca dao trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm
d) Tùy bút cũng là một kiểu văn bản biểu cảm .
e )Thơ trữ tình chỉ được dùng lối nói trực tiếpđể biểu hiện tình cảm cảm xúc .
g )Thơ trữ tình có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm,cảm xúc qua kể chuyện,miêu tả,lậpluận.
h )Ngôn ngữ thơ trữ tình cần cô đọng, giàu hình ảnh và gợi cảm .
i )Thơ trữ tình phải có một cốt truyện hay và một hệ thống nhân vật đa dạng .
k )Thơ trữ tình phải có một hệ thống lập luận chặt chẽ .
b, c, d, g, h
a, e, i, k
* Ca dao tr? tỡnh : là loại thơ tr? tỡnh biểu hiện nh?ng tỡnh cảm nguyện vọng tha thiết cảm động của quần chúng nhân dân vốn đưuợc luưu hành trong dân gian.
* Thơ tr? tỡnh : là loại van học phù hợp để thể hiện tỡnh cảm, cảm xúc của con ngưuời truước cuộc sống muôn màu muôn vẻ.
*Tuỳ bút : là loại van xuôi thiên về biểu hiện tỡnh cảm, cảm xúc của ngưuời viết
Tình c¶m cao ®Ñp vµ thiªng liªng s©u nÆng.
Tình yªu quª h­ư¬ng ®Êt nư­íc.
NiÒm tù hµo d©n téc.
Thế nào là tác phẩm tr? tỡnh?
Tác phẩm tr? tỡnh là van bản biểu hiện tỡnh cảm, cảm xúc của tác giả tru?c cuộc sống.
- Thơ là thể loại van học phù hợp để biểu hiện tỡnh cảm, cảm xúc, tuy nhiên cũng có
Nh?ng loại van xuôi tr? tỡnh hoặc mang đậm chất tr? tỡnh nhuư tuỳ bút.
Có mấy cách biểu hiện tình cảm, cảm xúc trong thơ trữ tình ? Đó là những cách nào?
- Có hai cách : Biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp.
- Tình cảm, cảm xúc có khi được biểu hiện một cách trực tiếp qua kể chuyện,miêu tả, lập luận,…
Khi phân tích thơ trữ tình cần lưu ý điều gì ?
- Khi phân tích thơ trữ tình không được thoát li văn bản song không chỉ dừng lại ở bề mặt của ngôn từ mà còn sử dụng thêm kiến thức ngoài văn bản.
Vậy tình cảm, cảm xúc trong thơ trữ tình đượcbiểu hiện bằng cách nào? Khi phân tích thơ trữ tình cần chú ý điều gì ?
- Tình cảm, cảm xúc có khi được biểu hiệnmột cáh trực tiếp song thường được biểu hiện một cách gián tiếp .Phân tích, bình giá và thưởng thức thơ trữ tình không được thoát li văn bản song khgông thể chỉ dừng ở bề mặt ngôn từ van bản. Phải thông qua ngôn từ giàu tính chất khơi gợi, những cảnh vật,sự việc được miêu tả, tường thuật, đôi khi qua cả những lập luận,…mà suy ngẫm mới đồng cảm được với tác giả và lĩnh hội được đúng và đầy đủ ý vị của bài thơ .
Câu 5: Điền vào chỗ trống trong những câu sau :
a ) Khác với tác phẩm của các cá nhân , ca dao trữ tình ( trước đây) là những bài thơ, câu thơ có tính chất…………… và………………….
tập thể
Truyền miệng
b ) Thể thơ được ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất là……………
lục bát
c ) Một số thủ pháp nghệ thuật thường gặp trong ca dao trữ tình ……………………
ẩn dụ, so sánh
- Tác phẩm trữ tình là văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trước cuộc sống. Thơ là thể loại văn học phù hợp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc, tuy nhiên cũng có thơ tự sự, truyện thơ. Văn xuôi phù hợp với kể chuyện tuy nhiên cũng có những loại văn xuôi trữ tình hoặc mang nặng tính chẩt trữ tình như tùy bút
- Ca dao trữ tình là loại thơ biểu hiện những tình cảm, nguyện vọng tha thiết và chính đáng, vốn được lưu hành trong dân gian. Thơ của thi nhân biểu hiện tình cảm cá nhân song ở những bài thơ có giá trị, tình cảm của tác giả bao giờ cũng có tính chất đại diện cho những tình cảm tiến bộ, mang màu sắc nhân bản đậm nét : tình yêu quê hương đất nước, tình cảm gia đình, tình bạn, tình yêu,…
- Tình cảm, cảm xúc có khi được biểu hiện một cánh trực tiếp song thường được biểu hiện một cách gián tiếp .Phân tích, bình giá và thưởng thức thơ trữ tình không được thoát li văn bản song khgông thể chỉ dừng ở bề mặt ngôn từ van bản. Phải thông qua ngôn từ giàu tính chất khơi gợi, những cảnh vật,sự việc được miêu tả, tường thuật, đôi khi qua cả những lập luận,…mà suy ngẫm mới đồng cảm được với tác giả và lĩnh hội được đúng và đầy đủ ý vị của bài thơ .
TIẾT HỌC KẾT THÚC
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !