Bài 16. Ôn tập tác phẩm trữ tình

I, Hệ thống hóa kiến thức:
1. Thống kê các văn bản đã học:
CA DAO DÂN CA:
THƠ TRỮ TÌNH TRUNG ĐẠI VIỆT NAM:
THƠ ĐƯỜNG:
THƠ TRỮ TÌNH HIỆN ĐẠI VIỆT NAM:
VĂN XUÔI TRỮ TÌNH:
Có ý kiến cho rằng:
“Cứ văn bản thơ thì là tác phẩm trữ tình, biểu cảm; còn cứ văn xuôi thì là tác phẩm tự sự hoặc miêu tả”.
Qua việc thống kê và tìm hiểu khái niệm tác phẩm trữ tình đã học, em thấy ý kiến đó có đúng không? Vì sao?
















truyền miệng
tập thể
B�i 5- sgk 182. Điền vào chỗ trống trong những câu sau:
a, Khác với tác phẩm của các cá nhân, ca dao trữ tình ( trước đây) là những bài thơ, câu thơ có tính chất............ và.....................
b,Thể thơ được ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất là................
c, Một số thủ pháp nghệ thuật thường gặp trong ca dao trữ tình là..........................................
d. Ca dao dõn ca thu?ng bi?u hi?n nh?ng tỡnh c?m, nguy?n v?ng tha thi?t v� ............... , v?n du?c luu h�nh trong ......
lục bát
so sánh, ?n d?, nhõn húa, phúng d?i ...
chính đáng
dân gian.

Nội dung được biểu hiện trong các tác phẩm trữ tình gồm có :
A, Tình cảm gia đình.
B, Tình yêu thiên nhiên.
C, Tình yêu quê hương, đất nước.
D, Tình yêu thương con người: tình bạn, tình yêu, tình thương đối với người bất hạnh...
E. Tình yêu đối với những sự vật xung quanh ta.
Đáp án:
Nội dung biểu hiện trong các tác phẩm trữ tình gồm có :
A, Tình cảm gia đình.
B, Tình yêu thiên nhiên.
C, Tình yêu quê hương, đất nước.
D, Tình yêu thương con người: tình bạn, tình yêu, tình thương đối với người bất hạnh...
Chọn những đáp án em cho là đúng.

Tình cảm, cảm xúc trong tác phẩm trữ tình thường được biểu hiện bằng cách nào?

A. Biểu hiện trực tiếp qua những từ ngữ giàu cảm xúc .
B. Biểu hiện gián tiếp qua các biện pháp tu từ ( so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, điệp ngữ ...), qua cách sử dụng các thể thơ, các yếu tố tự sự, miêu tả.
C. Không biểu hiện bằng cách nào ở trên.
Bài tập 1: Từ những hình ảnh sau, em hãy đọc thuộc lòng một bài thơ đã học?
Bài tập 2:
Kể tên hai bài thơ viết về trăng của thơ trung đại và thơ hiện đại?
Cho biết hình ảnh trăng trong hai bài thơ có gì khác nhau?
- Thơ trung đại: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh- Lí Bạch.
--> Hình ảnh trăng trong bài thơ gợi nhớ quê hương trong lòng người xa quê.
- Thơ hiện đại: Cảnh khuya, Rằm tháng giêng- Hồ Chí Minh.
--> Hình ảnh trăng biểu tượng cho vẻ đẹp thiên nhiên và tình yêu thiên nhiên của nhân vật trữ tình (tác giả). Trăng gắn bó với người chiến sĩ trong công việc kháng chiến, công việc cách mạng.
Bài tập 3:
Tìm đọc lại trong sách giáo khoa đoạn văn bản liên quan đến hình ảnh sau? Nhận xét về nghệ thuật biểu cảm của nhà văn trong đoạn văn đó ?
Bài tập 4:
Trong các tác phẩm trữ tình đã học, em thích nhất văn bản nào? Trình bày ngắn gọn cảm nghĩ của em về văn bản đó?
















2. Sắp xếp tên tác phẩm khớp với nội dung biểu hiện:
1, Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
2, Qua Đèo Ngang
3, Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
4, Sông núi nước Nam
5, Tiếng gà trưa
6, Bài ca Côn Sơn
7, Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
8, Cảnh khuya
Bài 2/ 180sgk: Tên tác phẩm khớp với nội dung tư tưởng, tình cảm biểu hiện
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá.
Tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả.
Qua Đèo Ngang
Nỗi nhớ thương quá khứ đi đôi với nỗi buồn đơn lẻ thầm lặng giữa núi đèo hoang sơ .
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Tình cảm quê hương chân thành pha chút xót xa lúc mới trở về quê .
Sông núi nước Nam
Ý thức độc lập tự chủ và quyết tâm tiêu diệt địch .
Tiếng gà trưa
Tình cảm gia đình, quê hương qua những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ
Bài ca Côn Sơn
Nhân cách thanh cao và sự giao hào tuyệt đối với thiên nhiên .
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Tình cảm quê hương sâu lắng trong khoảnh khắc đêm vắng .
Cảnh khuya
Tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung lạc quan .
1 - c
2 - d
3 - a
4 - e
5 - b
6 - b
















. Khoanh trũn v�o ch? cỏi d?u c?a ý ki?n không chính xác về tác phẩm trữ tình cảm:
Đã là thơ thì nhất thiết chỉ được dùng phương thức biểu cảm.
Thơ trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.
Ca dao trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.
Tuỳ bút cũng là một kiểu văn bản biểu cảm.
Thơ trữ tình chỉ được dùng lối nói trực tiếp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc.
g) Thơ trữ tình có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc qua kể chuyện, miêu tả và lập luận .
h) Ngôn ngữ thơ trữ tình cần cô đọng, giàu hình ảnh và gợi cảm
Thơ trữ tình phải có một cốt truyện hay và một hệ thống nhân vật đa dạng.
k) Thơ trữ tình phải có một hệ thống lập luận chặt chẽ.
Bài tập 4/ sgk 181
- Học phần ghi nhớ.
- Hoàn thành các bài tập luyện tập trên lớp.
- Viết đoạn văn ngắn 6- 8 câu trình bày cảm nhận về một tác phẩm trữ tình em thích nhất..
- Chuẩn bị tiết 67. Vẽ sơ đồ SGK trang 138 vào vở và điền đầy đủ các ví dụ vào chỗ trống.
các thầy cô giáo
và các em học sinh!
xin chân thành cảm ơn