Bài 15. Mùa xuân của tôi

TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢNG PHÚ
Nhiệt liệt chào mừng
Thầy cô và các em học sinh
VỀ DỰ HỘI THI GVDG CẤP TRƯỜNG
Năm học: 2010 - 2011
MÙA XUÂN CỦA TÔI
Tiết 63: Ngữ văn
Vũ Bằng
1.Tác giả:
I. Tác giả, tác phẩm:
-Vũ Bằng (1913- 1984) sinh tại Hà Nội.
-Là nhà văn, nhà báo sáng tác từ trước Cách mạng tháng Tám 1945.Năm 1954 vào Sài Gòn viết văn, làm báo, hoạt động cách mạng.
-Sở trường: truyện ngắn, tùy bút, bút kí.
Trình bày những nét chính về tác giả



















2.Tác phẩm
-Xuất xứ:
+Trích từ thiên tùy bút “Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt” trong tập tùy bút - bút kí “Thương nhớ mười hai”.
+Sáng tác trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt, tác giả phải sống xa quê hương.


Văn bản “Mùa xuân của tôi” được trích từ đâu?
Được tác giả sáng tác trong hoàn cảnh nào?
1.Tác giả
I.Giới thiệu văn bản
2.Tác phẩm
-Xuất xứ:
+Trích từ thiên tùy bút “Tháng giêng mơ về trăng non và rét ngọt” trong tập tùy bút - bút kí “Thương nhớ mười hai”.
+Sáng tác trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt,tác giả phải sống xa quê hương.
-Thể loại:
Tùy bút
-Phương thức biểu đạt :
biểu cảm xen miêu tả
Tác phẩm được sáng tác theo thể loại nào?
Phương thức biểu đạt chính
của văn bản là gì?
Đọc
HD:Giọng chậm rãi,sâu lắng,mềm mại,
thấm đẫm niềm thương nỗi nhớ
của tác giả
II. Đọc, hiểu văn bản:
Bài văn viết về cảnh sắc và không khí mùa xuân ở đâu? Tâm trạng tác giả khi viết bài này?
Bài văn viết về cảnh sắc và không khí mùa xuân ở đất Bắc.
- Khi mùa xuân đến tác giả bồi hồi nhớ lại mùa xuân Miền Bắc, mùa xuân của Hà Nội trong một tâm trạng náo nức, thiết tha, nồng nàn.
Em hãy xác định bố cục bài văn?
Chia làm 3 đoạn:
Đoạn 1: Từ đầu ... mê luyến mùa xuân.
Đoạn 2: Tiếp theo ... mở hội liên hoan.
Đoạn 3: Phần còn lại
Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân. Mà tháng giêng là tháng đầu của mùa xuân, người ta càng trìu mến, không có gì lạ hết. Ai bảo được non đừng thương nước, bướm đừng thương hoa, trăng đừng thương gió; ai cấm được trai thương gái, ai cấm được mẹ yêu con; ai cấm được cô gái còn son nhớ chồng thì mới hết được người mê luyến mùa xuân.
Trong đoạn văn trên tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
Nghệ thuật điệp từ, điệp ngữ, điệp câu tạo cho câu văn dịu dàng nhưng không kém phần mạnh mẽ như muốn tranh luận biện bác với ai đó.
Việc sử dụng những biện pháp
nghệ thuật đó nhằm nhấn mạnh điều gì?
Tạo nhịp văn dồn dập nhằm khẳng định tình cảm mê luyến mùa xuân là tình cảm sẵn có của con người yêu mùa xuân, yêu cái đẹp của thiên nhiên cũng là quy luật tự nhiên tất yếu.
Tôi yêu sông xanh, núi tím; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần và tôi cũng xây mộng ước mơ, nhưng yêu nhất mùa xuân không phải là vì thế.
... Mùa xuân của tôi – mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội – là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh,..., có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng...
Tại sao tác giả mở đầu đoạn văn bằng cụm từ “Mùa xuân của tôi...”?
Vì đó là mùa xuân của riêng rôi, mùa xuân trong cảm nhận riêng của tôi và là mùa xuân rất riêng của tác giả.
Vậy cảnh sắc mùa xuân HN và MB đã được tác giả nhớ lại và gợi tả như thế nào?
- Tác giả lựa chọn hình ảnh, chi tiết gợi hình, gợi cảm của cảnh sắc thiên nhiên rất riêng mang đặc trưng của mùa xuân Miền Bắc.
Em có nhận xét gì về cảnh sắc và không khí mùa xuân mà tác giả gợi tả trong đoạn văn mà ta vừa phân tích?
Người yêu cảnh, vào những lúc trời đất mang mang như vậy, khoác một cái áo lông, ngậm một ống điếu mở cửa đi ra ngoài tự nhiên thấy một cái thú giang hồ êm ái như nhung và không cần uống rượu mạnh cũng như lòng mình say sưa một cái gì đó – có lẽ là sự sống!
Ấy đấy, cái mùa xuân thần thánh của tôi nó làm cho người ra muốn phát điên lên như thế đấy. Ngồi yên không chịu được. Nhựa sống ở trong căng lên như máu căng lên trong lộc của loài nai, như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trồi ra thành những cái lá nhỏ ti ti giơ tay vẫy nhưng cặp uyên ương đứng cạnh...
Mùa xuân đã khơi dậy sức sống trong thiên nhiên và con người như thế nào? Những tình cảm gì đang trỗi dậy trong lòng tác giả khi mùa xuân đến?
Không khí sinh hoạt gia đình vào những ngày xuân được tác giả hồi nhớ lại như thế nào?
Cùng với mùa xuân trở lại .... về đến nhà lại cũng thấy yêu thương nữa.
... Nhang trầm, đèn nến, và nhất là bầu không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhường, trước những bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ tổ tiên làm cho lòng anh ấm lạ ấm lùng, tuy miệng chẳng nói ra nhưng trong lòng thì cảm như có không biết bao nhiêu là hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.
Nét riêng của ngày Tết Miền Bắc, một nét đẹp văn hóa của người Việt, của không khí đoàn tụ, sum họp trong mỗi gia đình.
... Đẹp quá đi, mùa xuân ơi – mùa xuân của Hà Nội thân yêu, của Bắc Việt thương mến. Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng, Tết hết mà chưa hết hẳn, đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướt xanh như cuối đông, đầu giêng, nhưng trái lại, lại nức một mùi hương man mác.
Cảnh sắc và không khí mùa xuân sau ngày rằm tháng giêng hiện lên như thế nào trong hồi ức của tác giả?
Hiện lên với nét đẹp rất riêng
Biện pháp nghệ thuật được sử dụng chủ yếu ở đây là gì? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật này?
Nghệ thuật so sánh  làm nổi bật cảnh sắc mùa xuân từ sau ngày rằm tháng giêng
Thường thường vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.
Tác giả đã phát hiện và miêu tả sự thay đổi, chuyển biến của màu sắc và không khí, bầu trời, mặt đất, cây cỏ rất tỉ mỉ trong một khoảng thời gian ngắn ngủi từ đầu năm qua rằm tháng giêng.
Ấy là lúc thịt mỡ dưa hành đã hết, người ta bắt đầu trở về bữa cơm giản dị có cà om vớt thịt thăn điểm những lá tía tô thái nhỏ hay bát canh trứng cua vắt chanh ăn mát như quạt vào lòng. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “hóa vàng” và các trò vui ngày Tết cũng tạm thời kết thúc để nhường chỗ cho cuộc sống êm đềm thường nhật.
Không khí sinh hoạt gia đình trở về cuộc sống thường nhật hàng ngày với những bữa cơm giản dị.
Qua các ý vừa phân tích trên giúp ta hiểu thêm gì về tình cảm của tác giả đối với thiên nhiên và quê hương
miền Bắc?
Tác giả là người am hiểu thiên nhiên, rất yêu thiên nhiên, biết trân trọng cuộc sống và biết tận hưởng những vẻ đẹp của cuộc sống.
Qua bài văn này em cảm nhận được gì đậm nét nhất về cảnh sắc và không khí mùa xuân ở miền Bắc qua ngòi bút tài hoa tinh tế của tác giả?
Đó là cảnh thiên nhiên tươi đẹp và rạng rỡ mang một vẻ đẹp riêng biệt của không khí ngày xuân ở Hà Nội và Miền Bắc trong những ngày giáp Tết và sau Tết.
III. Tổng kết:
Nét đặc sắc nghệ thuật của văn bản trên là gì?
a) Sử dụng hình ảnh so sánh mới mẻ.
b) Lời văn giàu hình ảnh và nhịp điệu.
c) Kết hợp các phương thức biểu đạt
linh hoạt.
d) Tất cả các ý trên.
1. Nghệ thuật:
III. Tổng kết:
Nội dung biểu cảm chính của đoạn văn trên là gì?
Cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc được cảm nhận, tái hiện trong nỗi nhớ thương da diết của một người xa quê. Bài tùy bút đã biểu lộ chân thực và cụ thể tình quê hương, đất nước, lòng yêu cuộc sống và tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, ngòi bụt tài hoa của tác giả.
2. Nội dung:
Quan sát tranh và trình bày hiểu biết của em về sự giống nhau và khác nhau của mùa xuân
ở 2 miền Trung - Bắc.
BÀI TẬP
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo và các em học sinh.