Bài 15. Mùa xuân của tôi

Quan sát hình ảnh trên, hình ảnh đó gợi cho em biết về mùa nào trong năm ? Thuộc miền nào trên đất nước ta ?
Bài 15 - Tiết 61 : Văn bản
Vũ Bằng

- Vũ Đăng Bằng (1913-1984)
- Quê Hải Dương.
- Sinh ra và lớn lên tại Hà Nội.
- Sở trường: truyện ngắn, tuỳ bút, bút kí.


Tác phẩm được viết trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt. Vũ Bằng phải sống trong vùng kiểm soát của Mĩ - nguỵ, xa quê hương, gia đình nhưng trong lòng ông lúc nào cũng da diết một nỗi nhớ, một tình yêu dành cho "Bắc Việt" , "Hà Nội".

* Yêu cầu đọc: Đọc với giọng chậm rãi, sâu lắng, mềm mại, hơi buồn, se sắt, cung cú lỳc sụi n?i. Đặc biệt chú ý các câu cảm thán.

Từ đầu đến :….mê luyến mùa xuân..->Tình cảm của con người đối với mùa xuân

Tiếp đến …mở hội liên hoan. -> Cảm nhận về cảnh sắc, không khí mùa xuân Bắc Việt.

Còn lại ->Cảm nhận về mùa xuân sau ngày rằm tháng giêng.

Phần 1:
Phần 2:
Phần 3:
* Bố cục: 3 phần
* Hoµn c¶nh s¸ng t¸c :

(4) Bắc Việt : vùng Bắc Bộ Việt Nam. Cũng dùng để chỉ miền Bắc nước ta theo cách gọi ở miền Nam, trong thời kì đất nước tạm bị chia cắt ( 1954 – 1975 ).
(5) Riêu riêu ( thường viết là riu riu ) : lửa cháy rất nhỏ và đều. Ở đây tác giả dùng để nói về mưa : mưa phùn, hạt mưa nhỏ, đều và kéo dài.
(8) Mang mang : rộng lớn, bao phủ khắp nơi.
nhụy hoa vẫn còn chụm lại, chưa tách mở ra ( phong : gói, bọc ).
(14) Nhụy vẫn còn phong :
Tự nhiên như thế : ai cũng chuộng mùa xuân.
Mà tháng giêng là tháng đầu của mùa xuân,
người ta
càng trìu mến,
Ai bảo được non đừng thương nước,bướm đừng thương hoa,trăng đừng thương gió;
ai cấm được trai thương gái,ai cấm được
mẹ yêu con; ai cấm được cô gái còn son
nhớ chồng
thì mới hết được người mê luyến
mùa xuân…

Non - nước đừng
Bướm - hoa đừng thương
Trăng - gió ai bảo được
Trai - gái
M? - con ai cấm được
Cô gái còn son - chồng
Kết cấu sóng đôi
Điệp ngữ
Tình yêu mùa xuân là quy luật tất y?u
Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng…
….Nhang trầm, đèn nến, và nhất là bầu không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhừng, trước những bàn thờ Thánh, bàn thờ tổ tiên….
Cảnh sắc : - Không khí :
+ mưa riêu riêu + tiếng nhạn kêu
+ gió lành lạnh + tiếng trống chèo
+ câu hát huê tình
+ bầu không khí gia đình
Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng…
Tác giả muốn khẳng định “ mùa xuân Bắc Việt ’’, “ mùa xuân Hà Nội ’’ là mùa xuân của riêng mình. Bởi trong hoàn cảnh xa quê đang ở miền Nam, nên nhà văn càng nhớ về mùa xuân quê hương da diết hơn…
Mùa xuân đã khơi dậy sức sống trong thiên nhiên và con người qua những hình ảnh nào ?
Nhựa sống trong người căng lên như máu căng lên trong lộc của loài nai
như mầm non cây cối nằm im mãi không chịu được phải trồi ra thành những cái lá nhỏ ti ti…
Tim người ta dường như trẻ hơn ra và đập mạnh hơn.
- Y như những con vật nằm thu hình…bò ra nhảy nhót…
“sống’’ lại và thèm khát yêu thương …
Lòng ..ấm lạ ấm lùng …như có …hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.
Nhựa sống trong người căng lên như máu căng lên trong lộc của loài nai
như mầm non cây cối nằm im mãi không chịu được phải trồi ra thành những cái lá nhỏ ti ti…
Tim người ta dường như trẻ hơn ra và đập mạnh hơn.
- Y như những con vật nằm thu hình…bò ra nhảy nhót…
“sống’’ lại và thèm khát yêu thương …
Lòng ..ấm lạ ấm lùng …như có …hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.
Nhạy cảm, giao hòa trước thiên nhiên
Yêu cuộc sống.
Yêu quê hương đất nước.
Thảo luận :
? Cảnh sắc mùa xuân sau ngày rằm tháng giêng có sự thay đổi như thế nào trong sự cảm nhận của tác giả ?
? Vì sao tác giả yêu mùa xuân nhất vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng ?
- Vì mùa xuân sau ngày rằm tháng giêng là vẻ đẹp sự hồi sinh của đất trời, cây cỏ trổ lộc, đơm hoa, kết trái. Con người trở về cuộc sống bình dị thường ngày.

Sau rằm
+ đào hơi phai, nhụy còn phong
+ cỏ nức mùi hương man mác
+ trời hết nồm
+ mưa xuân
+ ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa
+ nền trời trong trong có làn sáng hồng hồng…
+ cà om thịt thăn, canh trứng cua vắt chanh
+ cánh màn điều hạ xuống

Trước rằm :


+ cỏ mướt xanh

+ trời nồm

+ mưa phùn

+ thịt mỡ dưa hành…



1/ Nghệ thuật :
- Sử dụng hình ảnh so sánh mới lạ.
- Lời văn giàu hình ảnh, nhịp điệu.
- Kết hợp các phương thức biểu đạt linh hoạt
2/ Nội dung :
- Vẻ đẹp của mùa xuân Bắc Việt.
- Tình yêu quê hương đất nước, lòng yêu cuộc sống và tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của tác giả.

* Ghi nhớ :
Cảnh sắc thiên nhiên, không khí
mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc
được cảm nhận, tái hiện trong nỗi
nhớ thương da diết của một người xa
quê. Bài tùy bút đã biểu lộ chân thực
và cụ thể tình quê hương, đất nước,
lòng yêu cuộc sống và tâm hồn tinh tế,
nhạy cảm, ngòi bút tài hoa của tác giả.
2/ Bài đọc thêm : Xuân về của Nguyễn Bính
IV.LUYỆN TẬP
1/ Em thích nhất đoạn văn nào trong bài ? Hãy đọc diễn cảm đoạn văn đó và giải thích lí do yêu thích ?
1.Học bài đọc thuộc lòng một số đoạn văn mà em thích
2. Tập đọc diễn cảm bài văn.
3. Sưu tầm và chép lại một số đoạn văn, câu thơ hay về mùa xuân.
4. Hoàn thành đoạn văn.
5. Chuẩn bị bài : Sài Gòn tôi yêu .
Tên d?y d? của tác giả Vũ Bằng
Bài văn thuộc thể loại nào?
Theo tác giả, mưa đặc trưng của mùa xuân gọi là gì?
Tình cảm chủ đạo của tác giả khi viết "Mùa xuân của tôi"
Biện pháp nghệ thuật chủ yếu trong bài
Từ dùng để gọi miền Bắc khi đất nước bị chia cắt làm hai miền
Chơi lại
Vũ Đăng Bằng
Tuỳ
bút
Mưa riêu riêu
Nhớ thương da
diết
So
sánh
Bắc Việt