Bài 15. Mùa xuân của tôi

Ngữ văn - tiết 62: Đọc hiểu văn bản
MÙA XUÂN CỦA TÔI (Vũ Bằng)
* Trắc nghiệm:
Văn bản “Mùa xuân của tôi” được sáng tác vào thời kì đất nước:
chưa giành độc lập B. bị chia cắt hai miền
C. hòa bình, thống nhất D. đang đổi mới
2. Phương thức biểu đạt của văn bản là:
A. Miêu tả B. Tự sự
C. Biểu cảm D. Nghị luận
3. Bố cục văn bản gồm:
A. 2 đoạn B. 3 đoạn
C. 4 đoạn D. Không chia đoạn
* Trắc nghiệm:
Văn bản “Mùa xuân của tôi” được sáng tác vào thời kì đất nước:
chưa giành độc lập B. bị chia cắt hai miền
C. hòa bình, thống nhất D. đang đổi mới
2. Phương thức biểu đạt của văn bản là:
A. Miêu tả B. Tự sự
C. Biểu cảm D. Nghị luận
3. Bố cục văn bản gồm:
A. 2 đoạn B. 3 đoạn
C. 4 đoạn D. Không chia đoạn
Hoạt động nhóm (2 phút)
1 .Tìm những chi tiết gợi tả cảnh sắc không khí đất trời lúc mùa xuân sang
* Gợi ý:
- cảnh vật, màu sắc, tiết trời, âm thanh
- không khí ngày tết
2. Nhận xét về nghệ thuật gợi tả của tác giả
3. Nêu cảm nhận về cảnh sắc, không khí đất trời lúc vào xuân và tình cảm của tác giả với mùa xuân
Nhóm1:Tìm hiểu về cảnh sắc, không khí đất trời
Nhóm 2: Tìm hiểu về không khí ngày tết
Nhóm 1:
Tìm hiểu về cảnh sắc, không khí đất trời
* Phiếu học tập 1.1
- Tôi yêu sông xanh, núi tím, tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần …
- Mùa xuân của tôi – mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh,
- có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh
- có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa
- có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng
Nhóm1:Tìm hiểu về cảnh sắc, không khí đất trời
Nhóm1:Tìm hiểu về cảnh sắc, không khí đất trời
* Nghệ thuật gợi tả:
Liệt kê theo từng cặp, tăng tiến (sông xanh, núi tím; mưa riêu riêu, gió lành lạnh…)
Điệp ngữ (Tôi yêu; Mùa xuân của tôi, mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà nội …)
Sử dụng hàng loạt tính từ và từ láy gợi hình ảnh, giàu sức biểu cảm (trăng mới in ngần, riêu riêu, lành lạnh, xa xa, huê tình, thơ mộng…)
Câu văn lặp cấu trúc, giàu nhạc điệu, giàu chất thơ
Nhóm 2: Tìm hiểu về không khí ngày tết
* Phiếu học tập 2.1
- Nhang trầm, đèn nến… trước những bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ tổ tiên…
bầu không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhường…
cho lòng anh ấm lạ ấm lùng … cảm như có không biết bao nhiêu là hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.
Nhóm 2: Tìm hiểu về không khí ngày tết
* Nghệ thuật:
Liệt kê (Nhang trầm, đèn nến; bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ tổ tiên)
Sử dụng từ láy có giá trị biểu cảm cao (êm đềm, ấm lạ ấm lùng)
So sánh mới mẻ, độc đáo (như có không biết bao nhiêu là hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan)
Nhóm 2: Tìm hiểu về không khí ngày tết
+ Màu sắc: Sông xanh, núi tím
+ Tiết trời: mưa riêu riêu, gió lành lạnh
+ Âm thanh: tiếng nhạn kêu, tiếng trống chèo vọng lại, câu hát huê tình
+ Không khí: Nhang trầm, đèn nến, gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhường
=> Nét đặc trưng của mùa xuân, của ngày Tết ở miền Bắc
- .thấy một cái thú giang hồ êm ái như nhung và không cần uống rượu mạnh cũng như lòng mình say sưa một cái gì đó...
Nhựa sống ở trong người căng lên
như máu căng lên trong lộc của loài nai
như mầm non của cây cối ... phải trồi ra thành những cái lá nhỏ tí ti.
- .tim người ta dường như cũng trẻ hơn ra và đập mạnh hơn.
- Y như những con vật nằm thu mình. bò ra nhảy nhót kiếm ăn, anh cũng "sống" lại và thèm khát yêu thương thực sự ...
* Nghệ thuật :
- Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, liên tưởng độc đáo, phong phú (như máu trong lộc của loài nai, như mần non của cây cối, y như những con vật…)
Lựa chọn những từ ngữ có sức biểu hiện mạnh (phái điên lên, căng lên, phải trồi ra, trẻ hơn, đập mạnh hơn, bò ra, nhảy nhót,“sống” lại, thèm khát yêu thương, muốn yêu thương…)
Giọng văn lôi cuốn, hấp dẫn, giàu sức biểu cảm
Hoạt động nhóm (2 phút)
Tìm những chi tiết gợi tả cảnh sắc không khí mùa xuân sau rằm tháng riêng
* Gợi ý: - tiết trời, thiên nhiên
- sinh hoạt của con người
2. Nhận xét nghệ thuật miêu tả của tác giả
3. Nêu cảm nhận về cảnh sắc thiên nhiên và con người sau rằm tháng riêng.
Nhóm 1: Tìm hiểu về cảnh sắc thiên nhiên
Nhóm 2: Tìm hiểu về sinh hoạt của con người
Nhóm 1: Tìm hiểu về cảnh sắc thiên nhiên
* Phiếu học tập 1.2
Nhóm 1: Tìm hiểu về cảnh sắc thiên nhiên
- Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong.
Cỏ không mướt xanh nhưng lại nức một mùi hương man mác.
- Trời hết nồm, mưa xuân thay thế cho mưa phùn
nền trời không còn đùng đục như màu pha lê mờ. thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời..
tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.
Nghệ thuật miêu tả:
- Hình ảnh chọn lọc, đặc trưng: đào phai, cỏ mướt xanh, sự chuyển biến của tiết trời.
- Ngôn ngữ biểu cảm, giàu nhạc điệu: sử dụng các tính từ và từ láy (phai, còn phong, mướt xanh, nức một mùi hương man mác, đùng đục, pha lê mờ, rạo rực, sáng sủa, trong trong, hồng hồng.)
- Biện pháp so sánh sử dụng một cách sinh động và sáng tạo: như màu pha lê mờ, như cánh con ve mới lột.
Nhóm 2: Tìm hiểu về sinh hoạt của con người
* Phiếu học tập 2.2
Nhóm 2: Tìm hiểu về sinh hoạt của con người
- Thịt mỡ dưa hành đã hết, trở về bữa cơm giản dị có cà om với thịt thăn điểm những lá tía tô thái nhỏ hay bát canh cua trứng vắt chanh ăn mát như quạt vào lòng.
- Cánh màn điều. đã hạ xuống từ hôm "hóa vàng".
- Các trò vui ngày tết tạm kết thúc để nhường chỗ cho cuộc sống êm đềm thường nhật.
Thời tiết, thiên nhiên mùa xuân sau rằm tháng giêng hiện lên với những đổi thay nhẹ nhàng, tinh tế
Cuộc sống êm đềm thường nhật trở lai sau Tết với nếp sống, sinh hoạt giản dị mà đậm bản sắc văn hóa
Bài tập: Điền Đ(đúng) – S(sai) trước các ý về những nét nghệ thuật đặc sắc trong văn bản “Mùa xuân của tôi”:
Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, liên tưởng phong phú, độc đáo, giàu chất thơ
Sáng tạo trong lời văn, xen kể và tả chậm rãi, thủ thỉ, tâm tình
Kết hợp tài hoa giũa biểu cảm với miêu tả, biểu cảm theo mạch cảm xúc lôi cuốn, say mê
Lựa chọn từ ngữ, câu văn linh hoạt, giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm
Sử dụng ngôn ngữ đậm bản sắc Nam Bộ
Bài tập: Điền Đ(đúng) – S(sai) trước các ý về những nét nghệ thuật đặc sắc trong văn bản “Mùa xuân của tôi”:
Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, liên tưởng phong phú, độc đáo, giàu chất thơ
Sáng tạo trong lời văn, xen kể và tả chậm rãi, thủ thỉ, tâm tình
Kết hợp tài hoa giũa biểu cảm với miêu tả, trình bày nội dung theo mạch cảm xúc lôi cuốn, say mê
Lựa chọn từ ngữ, câu văn linh hoạt, giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm
Sử dụng ngôn ngữ đậm bản sắc Nam Bộ
S
Đ
Đ
S
Đ
1. Nghệ thuật:
+ Lựa chọn từ ,ngữ,câu văn linh hoạt , biểu cảm, giàu hình ảnh.
+ Kết hợp tài hoa giữa miêu tả và biểu cảm, trình bày nội dung theo mạch cảm xúc lôi cuốn, say mê.
+ Có nhiều so sánh, liên tưởng phong phú, độc đáo, giàu chất thơ.
2. Nội dung, ý nghĩa:
+ Văn bản đem đến cho người đọc cảm nhận về vẻ đẹp của mùa xuân trên quê hương miền bắc hiện lên trong nỗi nhớ của người con xa quê.
+ Văn bản thể hiện sự gắn bó máu thịt giữa con người với quê hương, xứ sở - một biểu hiện cụ thể của tình yêu đất nước.
Hướng dẫn đọc thêm văn bản:
SÀI GÒN TÔI YÊU (Minh Hương)
I. Hướng dẫn tìm hiểu tác giả, tác phẩm
Tác giả Minh Hương (năm sinh, quê quán)
Tác phẩm (xuất xứ, năm sáng tác)
Chú thích (Ba trăm năm: lịch sử hình thành TP Sài gòn)
Hướng dẫn tìm hiểu chung
Phương thức biểu đạt
Thể loại
Bố cục (chia làm mấy đoạn?)
Hướng dẫn đọc thêm văn bản:
SÀI GÒN TÔI YÊU (Minh Hương)
II. Hướng dẫn đọc-hiểu văn bản
Đọc:
Tìm hiểu văn bản:
Nội dung:
- Cảm tưởng chung về Sài Gòn
- Đặc điểm thời tiết, khí hậu Sài Gòn
- Đặc điểm con người Sài Gòn: - Dân cư
- Phong cách
Tình cảm đối với Sài Gòn
b) Nghệ thuật (nêu những nét đặc sắc)
? Hướng dẫn về nhà
Đọc diễn cảm lại văn bản
Nắm chắc nghệ thuật, nội dung, ý nghĩa văn bản, học phần ghi nhớ (sgk/178)
Khái quát lại nét đặc trưng của văn biểu cảm (qua 3 văn bản theo thể tùy bút vừa học)
- BTVN: Viết một đoạn văn diễn tả cảm xúc của em về mùa xuân ở quê hương em.
Vẽ sơ đồ tư duy về nội dung văn bản theo mạch cảm xúc của tác giả.
- Soạn bài : Chuẩn mực sử dụng từ