Bài 15. Luyện tập sử dụng từ

* 5 chuẩn mực sử dụng từ trong tiếng Việt :
- Sử dụng từ đóng ©m, ®óng chÝnh t¶.
- Sử dụng từ đóng nghÜa.
- Sử dụng từ đóng tÝnh chÊt ng÷ ph¸p.
- Sử dụng từ đóng s¾c th¸i biÓu c¶m, hîp t×nh huèng giao tiÕp.
Không lạm
dụng từ địa phương, từ Hán Việt.
* 5 chuẩn mực sử dụng từ trong tiếng Việt :
- Sử dụng từ đóng âm, đúng chính tả.
- Sử dụng từ đóng nghÜa.
- Sử dụng từ đóng tÝnh chÊt ng÷ ph¸p.
- Sử dụng từ đóng s¾c th¸i biÓu c¶m, hîp t×nh huèng giao tiÕp.
- Kh«ng l¹m dông tõ ®Þa ph­¬ng, tõ H¸n ViÖt.
1.Bài tập 1/SGK/179.
Đọc các bài tập làm văn của em từ đầu năm đến nay. Ghi lại những từ em đã dùng sai( về âm, về chính tả, về nghĩa, về tính chất ngữ pháp và về sắc thái biểu cảm) và nêu cách sửa.
Câu văn có Từ dùng sai
Nhóm 1: Lỗi dùng từ không đúng âm, không đúng chính tả, về nghĩa.
Nhóm 2: Lỗi dùng từ không đúng tính chất ngữ pháp.
Nhóm 3: Lỗi dùng từ không đúng sắc thái biểu cảm, không phù hợp với tình huống giao tiếp.
Nhóm 4: Lỗi dùng từ lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt.
2. Bài tập 2 ( SGK – 179 )
Đọc bài tập làm văn của một bạn cùng lớp; nhận xét các trường hợp dùng từ không đúng nghĩa,không đúng tính chất ngữ pháp, không đúng sắc thái biểu cảm và không hợp với tình huống giao tiếp trong bài làm của bạn.
Đề bài : Cảm nghĩ về người thân của em.
….Mẹ làm ruộng nên vất vả. Mỗi sáng trước khi đi làm, mẹ lại mua vài thứ để trưa nấu một bữa cơm nóng hổi. Những bộ quần áo của cả nhà đều một tay mẹ giặt thơm tho.Hằng ngày tuy công việc vất vả, nhưng mẹ không đi ngủ sớm mà thức rất khuya, để buộc từng mớ rau muống hái được lúc chiều để sáng mai đem đi bán. Mẹ chắt chiu từng đồng để lo cho chúng em. Năm học mới nào mẹ cũng mua cho mỗi đứa một thứ mới, không quần áo mới thì chiếc cặp sách mới để hi vọng các con sẽ tiến bộ hơn. Dù bề ngoài chiếc cặp mẹ mua không hào quang, nhưng em vẫn thấy hạnh phúc vô biên trước tấm lòng của mẹ.Nhà không có bố, mẹ gánh vác cả một người cha và một người mẹ. Em rất thương mẹ và lo cho sức khỏe của mẹ. Những ngày chủ nhật, em mong được giúp mẹ để vơi bớt những nhọc nhằn trên đôi vai gầy yếu của mẹ.
Riêng mặt trời chỉ có một mà thôi
Và mẹ em chỉ có một trên đời
Mẹ ơi ! Rồi sau này lớn lên, dù đi đến chân trời góc bể, con sẽ luôn nhớ về quê hương, nơi có người mẹ đang đøng chờ con trở về. Mẹ ơi, con yêu mẹ nhiều lắm ! Con cam đoan với mẹ sẽ cố gắng học giỏi để không phụ công lao chăm sóc của mẹ ….

Đề bài : Cảm nghĩ về người thân của em.
….Mẹ làm ruộng nên vất vả. Mỗi sáng trước khi đi làm, mẹ lại mua vài thứ để trưa nấu một bữa cơm nóng hổi. Những bộ quần áo của cả nhà đều một tay mẹ giặt thơm tho.Hằng ngày tuy công việc vất vả, nhưng mẹ không đi ngủ sớm mà thức rất khuya, để buộc từng mớ rau muống hái được lúc chiều để sáng mai đem đi bán. Mẹ chắt chiu từng đồng để lo cho chúng em. Năm học mới nào mẹ cũng mua cho mỗi đứa một thứ mới, không quần áo mới thì chiếc cặp sách mới để hi vọng các con sẽ tiến bộ hơn. Dù bề ngoài chiếc cặp mẹ mua không hào quang, nhưng em vẫn thấy hạnh phúc vô biên trước tấm lòng của mẹ.Nhà không có bố, mẹ gánh vác cả một người cha và một người mẹ. Em rất thương mẹ và lo cho sức khỏe của mẹ. Những ngày chủ nhật, em mong được giúp mẹ để vơi bớt những nhọc nhằn trên đôi vai gầy yếu của mẹ.
Riêng mặt trời chỉ có một mà thôi
Và mẹ em chỉ có một trên đời
Mẹ ơi ! Rồi sau này có lớn lên, dù đi đến chân trời góc bể, con sẽ luôn nhớ về quê hương, nơi có người mẹ đang đúng chờ con trở về. Mẹ ơi, con yêu mẹ nhiều lắm ! Con cam đoan với mẹ sẽ cố gắng học giỏi để không phụ công lao chăm sóc của mẹ ….

Đề bài : Cảm nghĩ về người thân của em.
….Mẹ làm ruộng nên vất vả. Mỗi sáng trước khi đi làm, mẹ lại mua vài thứ để trưa nấu một bữa cơm nóng hổi. Những bộ quần áo của cả nhà đều một tay mẹ giặt thơm tho.Hằng ngày tuy công việc vất vả, nhưng mẹ không đi ngủ sớm mà thức rất khuya, để buộc từng mớ rau muống hái được lúc chiều để sáng mai đem đi bán. Mẹ chắt chiu từng đồng để lo cho chúng em. Năm học mới nào mẹ cũng mua cho mỗi đứa một thứ mới, không quần áo mới thì chiếc cặp sách mới để hi vọng các con sẽ tiến bộ hơn. Dù bề ngoài chiếc cặp mẹ mua không hào nhoáng, nhưng nó đã bền bỉ gắn bó với em suốt mấy năm học vừa qua. Em thấy hạnh phúc vô biên trước tấm lòng của mẹ.Nhà không có bố, mẹ đảm nhiệm vai trò của cả một người cha và một người mẹ. Em rất thương mẹ và lo cho sức khỏe của mẹ. Những ngày chủ nhật, em mong được giúp mẹ để vơi bớt những nhọc nhằn trên đôi vai gầy yếu của mẹ.
Riêng mặt trời chỉ có một mà thôi
Và mẹ em chỉ có một trên đời.
Mẹ ơi ! Rồi sau này lớn lên, dù đi đến chân trời góc bể, con sẽ luôn nhớ về quê hương, nơi có người mẹ đang đứng chờ con trở về. Mẹ ơi, con yêu mẹ nhiều lắm ! Con hứa với mẹ sẽ cố gắng học giỏi để không phụ công lao chăm sóc của mẹ ….

Năm lào cũng vậy, mỗi khi đến tết trung thu nòng em lại có cảm giác nao núng đến khó tả. Cái tết vừa qua đã để lại cho em nhiều ấn tượng xâu xắc.
Hoàng hôn vừa buông xuống nữ hoàng của bóng đêm đã nhanh chân chiếm chỗ. Hôm nay trông nữ hoàng thật mĩ lệ và hào nhoáng. Người khoác lên mình một chiếc váy đen được đính ngôi sao nhấp nháy .Cùng với nữ hoàng là mặt trăng tròn vằng vặc. Trên đó chắc là chị hằng nga và chú Cuội đang nhảy múa để đón tết trung thu cùng chúng em. Đúng bẩy giờ tối bà con tập trung đông đủ ở nhà văn hoá xã.Sau khi đã ổn định chỗ ngồi chương trình được bắt đầu. Từ trong sân khấu bước ra là chị dẫn chương trình với chiếc áo dài đầy sắc m�u, trông chị đẹp kinh khủng làm sao!...
Đề bài: Em hãy tả lại đêm rằm trung thu ở quê hương em.
Năm lào cũng vậy, mỗi khi đến tết trung thu nòng em lại có cảm giác nao núng đến khó tả. Cái tết vừa qua đã để lại cho em nhiều ấn tượng xâu xắc.
Hoàng hôn vừa buông xuống nữ hoàng của bóng đêm đã nhanh chân chiếm chỗ. Hôm nay trông nữ hoàng thật mĩ lệ và hào nhoáng. Người khoác lên mình một chiếc váy đen được đính ngôi sao nhấp nháy .Cùng với nữ hoàng là mặt trăng tròn vằng vặc. Trên đó chắc là chị Hằng và chú Cuội đang nhảy múa để đón tết trung thu cùng chúng em. Đúng bẩy giờ tối bà con tập trung đông đủ ở nhà văn hoá xã.Sau khi đã ổn định chỗ ngồi chương trình được bắt đầu. Từ trong sân khấu bước ra là chị dẫn chương trình với chiếc áo dài đầy sắc m�u, trông chị đẹp kinh khủng làm sao!...
Năm nào cũng vậy, mỗi khi đến tết trung thu lòng em lại có cảm giác bâng khuâng, xao xuyến đến khó tả. Cái tết vừa qua đã để lại cho em nhiều ấn tượng sâu sắc.
Hoàng hôn vừa buông xuống nữ hoàng của bóng đêm đã nhanh chân chiếm chỗ. Hôm nay trông nữ hoàng thật đẹp và lộng lẫy. Người khoác lên mình một chiếc váy đen được đính những ngôi sao lấp lánh. Cùng với nữ hoàng là mặt trăng tròn vành vạnh. Trên đó chắc là chị Hằng và chú cuội đang nhảy múa để đón tết trung thu cùng chúng em. Đúng bảy giờ tối bà con tập trung đông đủ ở nhà văn hoá xã.Sau khi đã ổn định chỗ ngồi chương trình được bắt đầu. Từ trong sân khấu bước ra là chị dẫn chương trình với chiếc áo dài đầy sắc màu, trông chị mới đẹp và duyên dáng làm sao!...
Đề bài: Em hãy tả lại đêm rằm trung thu ở quê hương em.
Thể lệ trò chơi :
Cả lớp chia làm hai đội chơi : Ô chữ ở đây có 8 chữ cái bí ẩn (ô hàng dọc), tương ứng với 8 ô hàng ngang. Hai đội lần lượt giơ tay có tín hiệu xin chọn ô số tùy ý và trả lời. Mỗi ô hàng ngang đúng sẽ được 10 điểm, đồng thời sẽ mở ra một chữ cái bí ẩn hàng dọc. Khi trả lời được 5 ô hàng ngang hai đội có quyền xin trả lời ô chữ bí ẩn nếu biết.
Khi tìm ra ô bí ẩn thì các ô còn lại mở ra không được tính điểm. Đội nào được nhiều điểm hơn sẽ thắng và giành được phần quà.
Chúc hai đội thành công !
6
7
1
8
2
4
5
3
6
7
1
8
2
4
5
3
t
n
r
u
y
ề
d
i
t
r
u
y
d
i
t
d
i
t
i
t
r
u
y
d
i
t
r
u
y
Câu 3: Bằng cách n�y b?n v?a cú thờm hiờ? biết v?a
có thể hạn chế được lỗi chính tả khi viết văn?.
Ô chữ hàng dọc
Câu 5 : Nguyên nhân dùng từ sai âm khi nói?
Câu 6 : Từ láy diễn tả vẻ non, mượt, tươi tốt, đ?y sức sống của cây lá?
Câu 7 : Từ đơn biểu thị tâm trạng khó chịu về 1 điều gì?
Câu 1 : Vị hăng nồng, làm nóng, tờ đầu lưỡi
Câu 8 : Điền từ này vào chỗ . của câu sau:
Sau khi phạm tội ác, hắn không hề thấy ... lương tâm.
Câu 2 : Phong tục đã bị lỗi thời.
Câu 4 : Từ Hán Việt có nghĩa là ăn uống?
Đọc lại các bài làm và sửa từ sai cho đúng.
Khắc sâu về chuẩn mực sử dụng từ, rèn kĩ năng nói, viết dùng từ chuẩn mực.
Soạn bài : Ôn tập tác phẩm trữ tình.