Bài 15. Đòn bẩy

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Dùng mặt phẳng nghiêng có thể kéo vật lên với lực kéo như thế nào?
Câu 2: Mặt phẳng càng nghiêng ít, thì lực cần để kéo vật trên mặt phẳng đó ra sao?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Dùng mặt phẳng nghiêng có thể kéo vật lên với lực kéo như thế nào?
Câu 2: Mặt phẳng càng nghiêng ít, thì lực cần để kéo vật trên mặt phẳng đó ra sao?
Trả lời: Dùng mặt phẳng nghiêng có thể kéo vật lên với lực kéo nhỏ hơn trọng lượng của vật.
Trả lời: Mặt phẳng nghiêng càng ít, thì lực cần để kéo vật trên mặt phẳng đó càng ít.
Một số người quyết định dùng cần vọt để nâng ống bêtông lên (hình vẽ). Liệu làm như thế có dễ dàng hơn hay không?
I-Tìm hiểu cấu tạo của đòn bẩy
Quan sát hình vẽ chiếc cần vọt, xà beng, búa nhổ đinh
Đều là đòn bẩy
I-Tìm hiểu cấu tạo của đòn bẩy
Các vật được gọi là đòn bẩy đều phải có ba yếu tố nào ?
O : Điểm tựa của đòn bẩy
O1 : Điểm tác dụng vào vật cần nâng (F1)
O2 : Điểm tác dụng của lực nâng vật (F2)
O1
O2
O
Mỗi đòn bẩy đều có
- Điểm tựa là O
- Điểm tác dụng của lực F1 là O1
- Điểm tác dụng của lực F2 là O2
I-Tìm hiểu cấu tạo của đòn bẩy
Hãy điền các chữ O, O1 và O2 vào vị trí thích hợp trên các hình 15.2 và 15.3
Mỗi đòn bẩy đều có
- Điểm tựa là O
O2
O
O1
- Điểm tác dụng của lực F1 là O1
- Điểm tác dụng của lực F2 là O2
O
O2
O1
2
Hãy điền các chữ O, O1 và O2 vào vị trí thích hợp cho hình sau
1
3
O
O2
O1
I- Tìm hiểu cấu tạo của đòn bẩy
Mỗi đòn bẩy đều có
- Điểm tựa là O
- Điểm tác dụng của lực F1 là O1
- Điểm tác dụng của lực F2 là O2
II- Đòn bẩy giúp con người làm việc dễ dàng hơn như thế nào?
1. Đặt vấn đề :
Xem SGK
2. Thí nghiệm :
a- Chuẩn bị : hình 15.4 SGK
Muốn lực nâng vật lên (F2) nhỏ hơn trọng lượng của vật (F1) thì các khoảng cách OO1 (khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của trọng lượng vật) và OO2 (khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của lực kéo) phải thỏa mãn điều kiện gì ?
+ 1 lực kế có GHĐ 5N
+ 1 Khối trụ kim loại có khối lượng 200g
+ 1 giá thí nghiệm
+ 1 thanh ngang có ĐCNN 1mm
1- Khi OO1 = 10cm và OO2 = 20cm => F1 = ….N ; F2 = ……N
3- Khi OO1 = 10cm và OO2 = 5cm => F1 = ….N ; F2 = ……N
2- Khi OO1 = 10cm và OO2 = 10cm => F1 = ….N ; F2 = ……N
2
1
2
4
Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống của câu sau:
Muốn lực nâng vật ……………… trọng lượng của vật thì phải làm cho khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của lực nâng …………… khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của trọng lượng vật
lớn hơn
nhỏ hơn
bằng
I- Tìm hiểu cấu tạo của đòn bẩy
Mỗi đòn bẩy đều có
- Điểm tựa là O
- Điểm tác dụng của lực F1 là O1
- Điểm tác dụng của lực F2 là O2
II- Đòn bẩy giúp con người làm việc dễ dàng hơn như thế nào?
1. Đặt vấn đề :
Xem SGK
2. Thí nghiệm :
a- Chuẩn bị : hình 15.4 SGK
b- Kết quả thí nghiệm :
Muốn lực nâng vật nhỏ hơn trọng lượng của vật thì phải làm cho khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của lực nâng lớn hơn khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của trọng lượng vật
3. Kết luận :
Nghĩa là OO2 > OO1 thì F2 < F1
III – Vận dụng :
Tìm một số ví dụ về việc sử dụng đòn bẩy trong cuộc sống.
V?N D?NG
O2
O
O1
O
O1
O2
O
O1
O2
O2
O
O1
Hãy chỉ ra điểm tựa, các điểm tác dụng của lực F1, F2 lên đòn bẩy trong các hình sau:
V?N D?NG
Hãy chỉ ra cách cải tiến việc sử dụng đòn bẩy ở hình sau để làm giảm lực kéo hơn.
Đặt điểm tựa gần ống bêtông hơn hoặc buộc dây kéo ra xa điểm tựa hơn hoặc buộc thêm vật nặng khác vào phía cuối đòn bẩy.
V?N D?NG
Vị trí 1
Vị trí 3
Không phải 3 vị trí trên
Vị trí 2
A
D
C
B
Sai
rồi
Sai
rồi
Sai
rồi
Điểm tựa O của đòn bẩy ở trên vị trí :
O
V?N D?NG
1; 2; 3
1;3; 4
Tất cả các đòn bẩy trên
2;4
A
D
B
C
Sai
rồi
Sai
rồi
Sai
rồi
Trong các đòn bẩy sau, dùng cái nào được lợi về lực ?
V?N D?NG
Không có trường hợp nào
Hình 2
Hình 1
B
C
A
Trong hai trường hợp sau, trường hợp nào tay tác dụng vào đòn bẩy với lực nhỏ hơn trọng lượng vật:
Sai
rồi
Sai
rồi
V?N D?NG
Chọn câu trả lời đúng:
Khi sử dụng đòn bẩy phải dùng lực:
Lớn hơn trọng lượng vật
Nhỏ hơn trọng lượng của vật
Có thể nhỏ và có thể lớn
Không thay đổi
A
B
C
D
Sai
rồi
Sai
rồi
Sai
rồi
Điểm tựa là O
Điểm tác dụng của lực F1 là O1
Điểm tác dụng của lực F2 là O2
Đòn bẩy với F1 và F2 ở hai phía điểm tựa O
Đòn bẩy với F1 và F2 ở cùng phía với điểm tựa O
Khi OO2 > OO1
thì F2 < F1
Khi OO2= OO1
thì F2 = F1
Khi OO1 > OO2
thì F1 < F2

F1 = F2
*Đòn bẩy cân bằng khi lực tác dụng tỉ lệ nghịch với cánh tay đòn.
* Ghi nhớ :
+ Mỗi đòn bẩy đều có :
- Điểm tựa là O
- Điểm tác dụng của lực F1 là O1
- Điểm tác dụng của lực F1 là O1
+Khi OO2 > OO1 thì F2 > F1

Chú ý:
Trong 1 đòn bẩy, nếu O2O lớn hơn O1O bao nhiêu lần thì F2 nhỏ hơn F1 bấy nhiêu lần.
Vận dụng: Trong các bài tập dưới đây:
Câu 1: Muốn bẩy một vật nặng 2000N bằng một lực 500N thì
phải dùng đòn bẩy có :
A. O2O = O1O .
B. O2O > 4O1O .
C. O1O > 4O2O .
D. 4O1O > O2O > 2O1O .

15
14
Hết giờ
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
B
Câu 2: Muốn bẩy một vật nặng 300kg bằng một lực 600N và OO1 = 2m thì OO2 bằng bao nhiêu m ?
GIẢI :

15
14
Hết giờ
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Ta có : F1 / F2 = l2 / l1 => l2 = F1. l1 / F2
=> l2 = 3000 x 2 : 600 = 10 (m)
Vậy : O2O = 10m