Bài 15. ADN

Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
1
Chương III. AND VÀ GEN
Tiết 15: Bài 15: ADN
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
2
Nhiễm sắc thể
ADN
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
3
Chương III. AND VÀ GEN
Tiết 15: Bài 15: ADN
I. Cấu tạo hoá học của phân tử ADN
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
4
Cấu tạo chi tiết một đoạn phân tử ADN
Qua tranh cho biết những thành phần hóa học nào cấu tạo nên phân tử ADN?
ADN là một Axit hữu cơ, được cấu tạo từ các nguyên tố hóa học: C, O, H, N, P.
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
5
2.Vì sao ADN là một đại phân tử?
ADN là một đại phân tử vì:
+ Kích thước lớn, dài tới hàng trăm Micromet
+ Khối lượng lớn, hàng triệu đơn vị cacbon (đvC)
CẤU TẠO PHÂN TỬ ADN
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
6
G
G
G
G
G
G
G
4 loại nuclêôtít của ADN
A-đê-nin
Ti-min
G
Gu-a-nin
Xy-tô-zin
Một đoạn phân tử ADN (mạch thẳng)
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
7
G
Tính đa dạng và đặc thù của ADN
G
G
G
G
G
G
1
2
3
4
Phân tử ADN của mỗi loài sinh vật đặc thù bởi số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các loại nuclêôtit. Trình tự sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtit tạo nên tính đa dạng của ADN.
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
8
Tính đặc thù của ADN được ổn định trong quá trình sinh sản cá thể
Vì: - Trong giao tử hàm lượng ADN giảm đi ½
- Trong thụ tinh hàm lượng AND lại được phục hồi
VD: Ở người
Trong tế bào lưỡng bội, hàm lượng ADN là: 6,6 . 10-12 g
Trong giao tử (trứng hoặc tinh trùng), hàm lượng ADN chỉ còn: 3,3 .10-12g
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
9
? Quan sát hình 15, nghiên cứu thông tin mục II trả lời các câu hỏi sau:
1. Mô tả cấu trúc không gian của phân tử ADN.
2. Em có nhận xét gì về sự liên kết của các nuclêôtít giữa 2 mạch đơn?
II. Cấu trúc không gian của phân tử ADN
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
10
- Phân tử ADN là chuỗi xoắn kép, gồm hai mạch đơn (polinuclêotit) song song xoắn đều quanh một trục theo chiều từ trái sang phải (xoắn phải),
- Mỗi vòng xoắn có đường kính 20 A0, chiều cao 34 A0, gồm 10 cặp nuclêotit.
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
11
G
G
G
G
G
G
G
G
đoạn phân tử ADN mạch thẳng
Cấu trúc không gian của phân tử ADN
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
12
1. Các loại Nu nào giữa 2 mạch liên kết với nhau thành từng cặp và liên kết với nhau bằng mấy liên kết hyđrô?
2. Giả sử trình tự các đơn phân trên 1 đoạn m?ch ADN như sau:
-A-T-G-G-X-T-A-G-
Trình tự các đơn phân trên đoạn mạch tuong ?ng s? như thế nào?
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
13
Các Nu giữa 2 mạch đơn liên kết với nhau theo chiều dọc bởi các liên kết hidrô theo nguyên tắc bổ sung:
(A=T); (G X)
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
14
Giả sử trình tự đơn phân trên một đoạn mạch ADN như sau:
- A - T - G - G - X - T - A - G -
Trình tự các đơn phân trên đoạn mạch tương ứng sẽ như thế nào ?
Trả lời
- A - T - G - G - X - T - A - G -
- T - A - X - X - G - A - T - X -
? ? ? ? ? ? ?
Mạch ban đầu
Mạch tương ứng
(mạch bổ sung)
Bài tập vận dụng
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
15
? Hệ quả của nguyên tắc bổ sung.
+ Do tính chất bổ sung của 2 mạch nên khi biết trình tự đơn phân của 1 mạch có thể suy ra trình tự đơn phân của mạch kia.
+ Tỉ lệ các loại đơn phân của ADN:
A = T; G = X  A+ G = T + X
(A + G): (T + X) = 1
Tỉ l? (A+T):(G+X) trong các ADN khác nhau thì khác nhau và đặc trưng cho từng loài
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
16
I. Cấu tạo hoá học của phân tử ADN
II. Cấu trúc không gian của phân tử ADN
AND được cấu tạo từ các nguyên tố : C, H, O, N, P.
ADN thuộc loại đại phân tử, cấu tạo theo nguyên tắc đa phân.
Đơn phân là Nuclêôtit thuộc 4 loại : A, T, G, X.
- ADN có tính đa dạng và đặc thù.
AND là một chuỗi xoắn kép gồm hai mạch song song, xoắn đều.
- Các Nuclêôtit giữa hai mạch đơn liên kết với nhau thành từng cặp theo NTBS : A - T ; G -X
Chương III. AND và GEN
Tiết 15: Bài 15: ADN
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
17
Kiểm tra đánh giá:
Chọn câu trả lời đúng:
Câu 1: Tính đặc thù của mỗi loại ADN do yếu tố nào qui định?
a. Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các Nu trong phân tử ADN
b. Hàm lượng ADN trong nhân tế bào
c. Tỉ lệ (A+T) / (G+X) trong phân tử ADN
d. Cả a và b
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
18
Chọn những câu trả lời đúng:
Câu 2: Theo nguyên tắc bổ sung thì về mặt số lượng đơn phân, những trường hợp nào sau đây là đúng?
a. A + G = T + X
b. A = T; G = X
c. A +T +G = A +X + T
d. A +X +T = G + X + T

Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
19
Bài tập 1 : Điền từ (cụm từ) thích hợp vaò chỗ . trong các câu sau :
Phân tử AND được cấu tạo từ các nguyên tố C, H, O, N và P. AND thuộc loại . được cấu tạo theo nguyên tắc . mà đơn phân là . thuộc 4 loại : A, T, G, X.
AND của mỗi loài được đặc thù bởi thành phần, .và trình tự sắp xếp cuả các Nuclêôtit. Do trình tự sắp xếp khác nhau của 4 loại Nuclêôtit đã tạo nên tính . của AND. Tính đa dạng và tính đặc thù của ADN là . cho tính đa dạng và tính đặc thù của các loài sinh vật.
AND là một . gồm 2 mạch song song, xoắn đều. Các Nuclêôtit giữa 2 mạch đơn liên kết với nhau thành từng cặp theo NTBS : A liên kết với ., G liên kết với ., chính nguyên tắc này đã tạo nên tính chất bổ sung của hai mạch đơn.
3
2
5
4
6
9
7
8
1
Đáp án :
1 : đại phân tử
2 : đa phân
3 : Nuclêôtit
4 : số lượng
5 : đa dạng
6 : cơ sở phân tử
7 : chuỗi xoắn kép
8 : T
9 : X
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
20
Cho Đoạn mạch đơn mẫu SAU:
1
2
3
Mẫu
Hãy tìm đoạn tương ứng: 1, 2 hay 3?
Nguyễn Văn Minh Trường THCS Bản Xen Huyện Mường Khương Lào Cai
21

Hướng dẫn về nhà
Học bài và trả lời câu hỏi SGK
Làm bài tập : 4, 5, 6 vào vở bài tập;
Đọc trước bài 16 tìm hiểu về quá trình tự nhân đôi của ADN, bản chất của gen, chức năng của ADN