Bài 15. ADN

nhiệt liệt chào mừng
Các thầy cô đến dự giờ môn sinh học
Giáo viên : LTTN
Trường THCS Thanh An
2
Hình ảnh mô phỏng một tên trộm ở huyện Bến Cát, Tân Uyên và thị xã Thủ Dầu Một - tỉnh Bình Dương
Vụ cướp thường xảy ra vào trời tối. Mục đích là cướp nữ trang và cưỡng hiếp phụ nữ
(vào năm 2003-2004)
3
Đã thành công được 12 vụ. Đến vụ thứ 13, thì anh ta bị chị Bích cắn đứt một mẫu tai và đã chạy thoát.
4
Cơ quan điều tra đã đưa 19 người vào diện nghi vấn có đặc điểm hình dáng giống với kẻ mà các nạn nhân đã mô tả.
Nhưng đến tháng 4/2006, chỉ một mẫu tóc của kẻ tình nghi mà công an tỉnh Binh Dương đã thành công trong việc truy bắt tội Phạm
5
B. Mẫu tóc của tội phạm
C. Mẫu mô tai của tội phạm
Đố các em: tại sao chỉ một mẫu tóc của tội phạm mà công an tỉnh Bình Dương đã truy bắt được tội Phạm?
6
Trung tâm phân tích ADN và công nghệ di truyền
Các cán bộ giám định ADN trong phòng TN
7
Cấu trúc gen trong ADN của mẫu tóc
Cấu trúc gen trong ADN của mô tai
Mặc dù trên cơ thể có rất nhiều tế bào, nhưng mỗi tế bào đều có cấu trúc di truyền giống nhau. Đó chính là phân tử ADN.
Trước những bằng chứng ADN được phân tích trên máy hiện đại nhất thế giới, Điền đã cúi đầu nhận tội.
BÀI 15: ADN
Tiết 15: adn
? D?a v�o hỡnh ?nh sau nêu cấu tạo hóa học của phân tử ADN?
10
1. Qua tranh cho biết những thành phần hóa học nào cấu tạo nên phân tử ADN?
Cấu tạo chi tiết một đoạn phân tử ADN
Tiết 15: adn
ADN (axit đêoxiribonucleic) là một loại
a xit nucleic, được cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P
Tiết 15: adn
cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P
? ADN có kích thước, khối lượng như thế nào?
- ADN thuộc loại đại phân tử có kích thước lớn.
? ADN có cấu tạo như thế nào?
G
G
G
G
G
G
G
G
Một đoạn phân tử ADN (mạch thẳng)
Ađenin (A)
Timin (T)
Guanin (G)
Xitozin (X)
- Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là Nucleotit gồm 4 loại: Ađenin (A), Timin (T), Guanin (G), Xitozin (X)
cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P
đại phân tử có kích thước lớn.
Tiết 15: adn
? Vì sao ADN có tính đặc thù và đa dạng?
G
G
G
G
G
G
G
Ađenin (A)
Timin (T)
G
Guanin (G)
Xitozin (X)
Một đoạn phân tử ADN (mạch thẳng)
G
G
cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P
đại phân tử có kích thước lớn.
- Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là Nucleotit gồm 4 loại
Tiết 15: adn
G
Tính đa dạng và đặc thù thể hiên:
G
G
G
G
G
G
G
G
1
2
3
Số lượng
Thành phần
Trình tự sắp xếp
Tiết 16: ADN
? Vì sao ADN có tính đặc thù và đa dạng?
G
G
G
G
G
G
G
Ađenin (A)
Timin (T)
G
Guanin (G)
Xitozin (X)
Một đoạn phân tử ADN (mạch thẳng)
G
G
- Phân tử ADN có cấu tạo đa dạng và đặc thù do thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp của các loại nucleotit.
cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P
đại phân tử có kích thước lớn.
- Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là Nucleotit gồm 4 loại
Tiết 15: adn
Cho 3 đơn phân sau A, T và G. biết 1 mạch ADN có 3 nucleotit ? Tìm xem có bao nhiêu cách xếp?
VD : A – T - G
A – G - T
T – G - A
T – A - G
G – A - T
G – T - A
G – G - G
G – G - A
G – G - T
G – A - G
G – T - G
A – A - A
A – A - G
A – G - A
G – A - A
G – A - A
T – T - T
T – T - A
T – A - T
A – T - T
T – A - A
T – T - G
T –G - T
G –T - T
G –T - T
A – A - T
A – T - A
27
đại phân tử có kích thước lớn.
- Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là Nucleotit gồm 4 loại
do thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp của các loại nucleotit.
? Tính đa dạng và đặc thù của ADN có ý nghĩa gì đối với sinh vật?
- Tính đa dạng và đặc thù của ADN là cơ sở phân tử cho tính đa dạng và đặc thù của sinh vật.
là cơ sở phân tử cho tính đa dạng và đặc thù của sinh vật.
Tiết 15: adn
cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P
Hàm lượng ADN trong nhân tế bào lưỡng bội ở người là 6,6.10-12g
Hàm lượng ADN trong trứng hay tinh trùng là 3,3.10-12g
Trong quá trình điều tra, dựa vào mẫu ADN có thể xác định chính xác để tìm thân nhân hoặc tìm tội phạm.
Tiết 15: ADN
? Sự hiểu biết về tính đa dạng và đặc thù của ADN được ứng dụng như thế nào trong cuộc sống hằng ngày?
CẤU TẠO PHÂN TỬ ADN
Tiết 15: ADN
Cấu trúc không gian
Tiết 15: adn
Tiết 15: adn
Cấu trúc không gian
? Mô tả cấu trúc không gian phân tử ADN?
- Phân tử ADN là một chuỗi xoắn kép gồm hai mạch song song xoắn đều quanh một trục theo chiều từ trái sang phải (xoắn phải)
- Mỗi vòng xoắn có đường kính 20 A0, chiều cao 34 A0, gồm 10 cặp nucleotit.
J.Oatxơn (người Mỹ) v� F.Crick (người Anh)
( công bố 1953 - giải thưởng Nôben 1962 )
Tiết 15: ADN
37 tuổi
25 tuổi
Tiết 15: adn
Cấu trúc không gian
? Các loại nucleotit nào liên kết với nhau thành từng cặp?
Tiết 15: adn
? Các loại nucleotit nào liên kết với nhau thành từng cặp?
A
T
T
A
G
G
X
X
T
T
A
G
T
X
X
T
T
A
A
A
T
X
A
G
A
A
T
G
Các Nucleotit giữa hai mạch đơn liên kết với nhau thành từng cặp :

A – T ; G – X
Những liên kết này được gọi là nguyên tắc bổ sung( NTBS)
Tiết 15: adn
- Phân tử ADN là một chuỗi xoắn kép gồm hai mạch song song xoắn đều quanh một trục theo chiều từ trái sang phải (xoắn phải)
- Mỗi vòng xoắn có đường kính 20 A0, chiều cao 34 A0, gồm 10 cặp ncleotit.
- Các Nu giữa 2 mạch đơn của phân tử ADN liên kết với nhau theo nguyên tắc bổ sung (NTBS): A – T , G – X và ngược lại
+Giả sử trình tự đơn phân trên một đoạn mạch ADN như sau:
– A – T – G – G – X – T – A – G – T – X –

………………………………………………..
- T - A - X - X - G - A - T - X - A - G -
Mạch ban đầu
Mạch tương ứng
(mạch bổ sung)
Bài tập vận dụng
? Trình tự các đơn phân trên đoạn mạch tương ứng sẽ như thế nào?
I I I I I I I I I I
Tiết 15: ADN
Tiết 15: adn
Hệ quả của NTBS
- Hệ quả của nguyên tắc bổ sung:
+ Do tính chất bổ sung của hai mạch đơn, nên khi biết trình tự đơn phân của một mạch thì suy ra được trình tự đơn phân của mạch còn lại.
Tiết 15: adn
Hệ quả của NTBS
- Hệ quả của nguyên tắc bổ sung:
+ Do tính chất bổ sung của hai mạch đơn, nên khi biết trình tự đơn phân của một mạch thì suy ra được trình tự đơn phân của mạch còn lại.
A
T
T
A
G
G
X
X
A
G
T
X
X
A
A
A
T
X
A
G
A
A
T
G
T
T
T
T
+ Tỉ lệ các loại đơn phân trong ADN:
A = T; G = X
(A + G) = (T + X)
A + G
= 1
T + X
Hay
(?) A�p dụng nguyên tắc bổ sung giữa 2 mạch đơn của phân tử ADN viết trình tự nucleotit trên mạch đơn còn lại?
A
T
T
A
G
G
X
X
T
T
A
G
T
X
X
T
T
A
A
A
T
X
A
G
A
A
T
G
Nhận xét về số nucleotit loại A với nucleotit loại T; nucleotit loại G với nucleotit loại X?
A = T và G = X
Nếu gọi N là tổng số nucleotit trên ADN thì N tính như thế nào?
N=A+T+G+X =2(A+G)
1 chu kì xoắn có 10 cặp nucleotit. Vậy khoảng cách giữa 2 nucleotit kế nhau là bao nhiêu?
3,4 A0
Gọi l là chiều dài của ADN thì l tính như thế nào?
Kiểm tra đánh giá
1. Những yếu tố nào dưới đây qui định tính ®a d¹ng vµ đặc thù của mỗi loại ADN:
a. ADN tập trung trong nhân tế bào và có khối lượng ổn định, đặc trưng cho mỗi loài.
b. Các loại Nuclêôtít giữa 2 mạch liên kết với nhau thành từng cặp theo nguyên tắc bổ sung.
c. Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các Nuclêôtít trong phân tử ADN.
d. Cả a, b và c.
Tiết 15: ADN
Khoanh tròn vào chữ cái trả lời đúng:
CHO ĐOẠN MẠCH ĐƠN MẪU
1
2
3
M?U
? Hãy tìm đoạn tương ứng: 1, 2 hay 3?
1
2
3
CHO MỘT MẠCH ADN MẪU
? Hãy tìm mạch đơn tương ứng: 1, 2 hay 3?
SAI RỒI !
M?U
LỰA CHỌN CHÍNH XÁC
1
2
3
M?U
SAI RỒI !
M?U
1
2
3
Bài tập
Giả sử 1 phân tử ADN có loại A = 1600 và có X=2A. Dựa vào nguyên tắc bổ sung, tính:
số lượng Nu các loại còn lại trong phân tử ADN
tổng số Nu trong phân tử ADN
A�p dụng nguyên tắc bổ sung ta có:
a. A = T = 1600 (Nu)
X=2A=(2x1600)= 3200 (Nu)
G=X= 3200 (Nu)
b.N= 2A + 2G= (2 x 1600) +(2 x 3200)= 9600 (Nu)
- Học bài + ghi nhớ
- Trả lời câu hỏi + làm bài tập 3,4 trong SGK/ 47
- Đọc mục " Em có biết"
- Đọc và tìm hiểu trước nội dung bài mới "ADN và bản chất của gen"
Hướng dẫn học ở nhà
Tiết học đến đây
kết thúc
Chúc các em chăm ngoan, học giỏi
Chào tạm biệt