Bài 15. ADN

PHÒNG GD&ĐT TP. BUÔN MA THUỘT
TRƯỜNG THCS THÀNH NHẤT
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ
MÔN SINH HỌC
LỚP 9D
Trong quá trình điều tra, dựa vào mẫu ADN có thể xác định chính xác để tìm thân nhân hoặc tìm tội phạm, xác định thân nhân của hài cối… VD: Người ta có thể tách ADN từ một sợi tóc còn sót lại trên hiện trường vụ án rồi so sánh ADN này với ADN của một loạt những người bị tình nghi. Nếu người tình nghi có ADN giống với AND từ sợi tóc để lại trên hiện trường thì có thể người đó có liên quan đến vụ án.
I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
TIẾT 16: BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
Quan sát hình cấu trúc hóa học của ADN và trả lời câu hỏi
TIEETS16: BÀI 15 : ADN(Axit đêôxiribônuclêic)
I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
Tiết 16: BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
ADN là một loại axit nuclêic, được cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P
Quan sát mô hình cấu trúc một đoạn phân tử AND và đọc thông tin SGK , trả lời câu hỏi:
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
ADN có kích thước và khối lượng như thế nào?
I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
- Kích thước lớn, có thể hàng trăm µm và khối lượng lớn đạt tới hàng triệu, hàng chục triệu đơn vị cacbon (đvC)
ADN cấu tạo theo nguyên tắc nào?
- Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là nuclêôtic thuộc 4 loại A, T, G, X
Vì sao ADN có tính đặc thù và đa dạng?
- Tính đặc thù của ADN là số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các nuclêôtic quy định.
- Do sự sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtic đã tạo nên tính đa dạng của ADN
A
A
A
A
A
A
A
1
2
3
Số lượng
Thành phần
Trình tự sắp xếp
Ban đầu
Tính đặc thù và đa dạng của ADN thể hiện ở:
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
Nếu thay đổi số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các Nu trên mạch này thì sao ?
Tạo ra nhiều loại mạch ADN khác
Cho đoạn mạch ADN sau có trình tự sau :
 Do đó sự đa dạng và đặc thù của ADN là cơ sở cho tính đa dạng và đặc thù của các loài sinh vật
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
- ADN là một loại axit nuclêic, được cấu tạo từ các nguyên tố: C, H, O, N và P
- Tính đặc thù của ADN là số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các nuclêôtic quy định.
- Do sự sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtic đã tạo nên tính đa dạng của ADN
- Kích thước lớn, có thể hàng trăm µm và khối lượng lớn đạt tới hàng triệu, hàng chục triệu đơn vị cacbon (đvC)
- Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là nuclêôtic thuộc 4 loại A, T, G, X
Tính đặc thù của ADN được ổn định trong quá trình sinh sản cá thể
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
Vì: - Trong giao tử hàm lượng ADN giảm đi ½
- Trong thụ tinh hàm lượng ADN lại được phục hồi
VD: Ở người
Trong tế bào lưỡng bội, hàm lượng ADN là: 6,6 x 10-12 g
Trong giao tử (trứng hoặc tinh trùng), hàm lượng ADN chỉ còn: 3,3 x 10-12g
I. Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
II. Cấu trúc không gian của phân tử ADN
Mô hình phân tử ADN được công bố năm 1953 bởi J.Oatxơn (người Mĩ) và F. Crick ( người Anh ) Lúc mô hình được công bố hai ông còn rất trẻ J.Oatxơn ( 25 tuổi ) còn F. Crick (37 tuổi ). Đây là phát minh được xem là phát minh quan trọng nhất của thế kỉ 20. Hai ông và Unykin được trao giải Nôben vào năm 1962
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
Quan sát hình cấu trúc không gian và mô hình của một đoạn phân tử ADN kết hợp thông tin SGK trả lời câu hỏi sau:
1/ Phân tử ADN có mấy mạch? Các mạch sắp xếp như thế nào trong không gian ?
=> ADN là một chuỗi xoắn kép gồm 2 mạch song song xoắn đều quanh một trục từ trái qua phải ( xoắn phải, ngược chiều kim đồng hồ)
2/ Mỗi chu kỳ xoắn có bao nhiêu cặp Nu? Xác định, đường kính, chiều cao của một chu kỳ xoắn ?
=> Mỗi chu kì xoắn gồm 10 cặp nuclêôtit có đường kính 20Å, chiều cao 34 Å
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
I.Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
II. Cấu trúc không gian của phân tử ADN
1.Các loại nuclêôtit nào của 2 mạch liên kết với nhau thành từng cặp ? Liên kết theo nguyên tắc nào ?
=> A liên kết với T, G liên kết với X và ngược lại. =>Theo Nguyên tắc bổ sung
2.Giả sử trình tự các đơn phân trên một đoạn mạch ADN như sau :
-A- T- G –X – T – A –G – T – X -

-T- A- X –G – A – T– X – A – G -
Trình tự các đơn phân trên đoạn mạch tương ứng sẽ như thế nào ?
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
I.Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
II. Cấu trúc không gian của phân tử ADN
Hãy nêu hệ quả của nguyên tắc bổ sung
Các nuclêôtit của hai mạch đơn liên kết với nhau thành từng cặp theo nguyên tắc bổ sung: A liên kết với T, G liên kết với X, chính nguyên tắc này đã tạo nên tính chất bổ sung của 2 mạch đơn.
?
II, CẤU TRÚC KHÔNG GIAN CỦA PHÂN TỬ ADN
Phân tử ADN là một chuỗi xoắn kép gồm hai mạch song song xoắn đều từ trái sang phải.
Đường kính vòng xoắn 20A0 (Angstron) , mỗi chu kỳ xoắn cao 34 A0 gồm 10 cặp nucleotit
Các Nuclêotít giữa 2 mạch ADN liên kết với nhau thành từng cặp theo NTBS : A liên kết với T ; G liên kết với X
MẠCH 1 : -A- T- G –X – T – A –G – T – X-
-T- A- X –G – A – T– X – A – G-
Do tính chất bổ sung của 2 mạch nên khi biết trình tự đơn phân của một mạch thì suy ra được …………………………..
……………………………………………………………………
Điền vào chỗ trống
trình tự
MẠCH 2 :
-? -?- ? –? – ? – ?– ? – ? – ?-
đơn phân của mạch còn lại
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
Đếm số lượng các
loại Nu của đoạn
mạch ADN dưới đây để xác định :
G = 4 ; X = 4
A = 6 ; T = 6
+
A =
G =
T
X
=>Tỉ lệ các loại đơn phân trong ADN
G
A
+
=
T
X

1
=
1
=
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
Vậy tỉ số : trong các ADN khác nhau thì sẽ như thế

nào ?
Tỉ số trong các ADN khác nhau thì khác nhau

và đặc trưng cho từng loài
+ Hiện nay hệ gen của người đã được giải mã xong => Nhờ vậy trong y học người ta có thể phát hiện vị trí của gen bị bệnh => đưa ra biện pháp điều trị hiệu quả nhất.
Trong quá trình điều tra dựa vào mẫu ADN có thể xác định chính xác tội phạm gây án.
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
Có thể giám định huyết thống ở thai nhi từ 14 đến 20 tuần (khi lấy được 3-4 ml nước ối) trong nước ối có chứa nhiều tế bào của thai nhi. Tuy nhiên việc lấy nước ối được thực hiện ở các bệnh viện chuyên khoa sản, sau đó chuyển sang chuyên khoa giám định.
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
Hãy chọn câu trả lời đúng nhất.
CÂU 1. Theo nguyên tắc bổ sung trường hợp nào sau đây là đúng.
a. A + G = T + X
b. A + T= G + X
c. A = T, G = X
d. cả a và c đúng
C�u h?i/ b�i t?p ki?m tra d�nh gi� nang l?c
c?a h?c sinh:
CÂU 2. Tính đa dạng và đặc thù của mỗi loài sinh vât do yếu tố nào quy định?
a. Hàm lượng ADN trong nhân tế bào
b. Tỉ lệ (A + T) / (G=X) trong phân tử ADN
c. Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các
Nu trong phân tử ADN
d. Cả a,b và c đúng
BÀI 15 : ADN (Axit đêôxiribônuclêic)
CÂU 3 . Tìm chỗ sai và sữa đoạn mạch 2 của đoạn ADN sau để đúng với nguyên tắc bổ sung
MẠCH 1 : - A – A - G –X – T – T – G – G –X-
T
G
X
MẠCH 2 :
- T- X –G – A – A – X –
T
-
A
G
–
-
T
A
Bài tập
Vận dụng – dặn dò
+ Học bài và làm các bài tập 1, 2, 3, 4, SGK trang 47.
+ Học kĩ nguyên tắc bổ sung
+ Đọc mục “Em có biết?”
+ Xem trước bài ADN VÀ BẢN CHẤT CỦA GEN