Bài 14. Ôn tập văn bản biểu cảm

ngữ Văn : lớp 7
Giáo viên : Nguyễn Đại Tiến
GD & ĐT



Bài 16 -Tiết 63

ÔN TẬP VĂN BẢN BIỂU CẢM





ÔN TẬP VĂN BẢN BIỂU CẢM
Văn biểu cảm là văn được viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng đồng cảm nơi người đọc (còn gọi là văn trữ tình).
Đọc lại đoạn văn về hoa hải đường(Bài 5), về An Giang (Bài 6), bài Hoa học trò(Bài 6), bài Cây sấu Hà Nội (Bài 7), các đoạn văn biểu cảm (Bài 9), bài Cảm nghĩ về một bài ca dao (Bài 12) và các văn bản trữ tình khác , hãy cho biết văn miêu tả và văn biểu cảm khác nhau như thế nào ?
VĂN MIÊU TẢ
VĂN BIỂU CẢM
Tái hiện đối tượng
(người, vật, cảnh vật) làm cho người đọc có thể hình dung và cảm nhận được nó.
Miêu tả đối tượng nhằm mượn những đặc điểm, phẩm chất của nó để bộc lộ suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc.
Kẹo mầm
Mỗi sáng mẹ tôi gỡ tóc bằng cái lược thưa gỗ vàng vàng, thế nào rồi cũng có ít tóc rối. Mẹ vo vo giắt nó lên dòn tay chỗ mái hiên nhà. Rồi chị tôi cũng làm thế, bắt chước mẹ cũng gỡ tóc, vo vo giắt mái tóc rối lên chỗ ấy.
Thỉnh thoảng trên đường làng có bà cụ rao to: Ai tóc rối đổi kẹo không?. Một bên thúng là mảnh chai vỡ đồng nát, lông vịt, tóc rối,.còn bên kia chỉ có cái niêu đất, đúng hơn là một cái ang, cái liễn đựng một thứ kẹo mà bất cứ một đứa trẻ nào cũng phải mê.
Bà cụ lấy kẹo lên bằng chiếc đũa cả, quấn vào đầu que, thật khéo, kẹo cứ lồng khồng, trông rất nhiều, nhưng cho vào miệng nó xẹp lại chỉ còn tí tẹo. Bà cụ đưa kẹo cho chúng tôi, đổi lại nắm tóc rối của bà, của mẹ hay của chị.


Tóc rối bán bà cụ không mua, mua kẹo bà cụ không bán, chỉ đổi thôi. Thế là mỗi lần bà cụ qua ngõ, tôi lại kiễng chân, với tay lên chỗ mái hiên.Mẹ bảo đó là kẹo mầm làm bằng mầm cây mạ, mầm thóc, hoàn toàn không có đường mật gỡ cả. Nhưng sao nó ngọt thế, hơn cả kẹo bột, kẹo bi. Mẹ tôi đã mất, chị tôi đi lấy chồng xa. Cứ mỗi lần có ai đi qua rao lên: Ai đổi kẹo, tôi lại tưởng như thấy mẹ tôi ngồi đầu hè gỡ tóc bằng cái lược màu vàng vàng, đầu mẹ nghiêng nghiêng, sóng tóc đổ dài một bên vai, và rồi mẹ vuốt cài lược, vo vo nắm tóc, giắt nó lên mái hiên nhà. Que kẹo mầm tuổi thơ.Mẹ ơi.Còn có bao giờ con được thấy mẹ ngồi gỡ tóc như thế nưa.
( Theo Bang Sơn)
VĂN TỰ SỰ
VĂN BIỂU CẢM
Kể lại một câu chuyện (sự việc) có đầu, có đuôi, có nguyên nhân, diễn biến, kết quả .
Yếu tố tự sự chỉ để làm nền nhằm nói lên cảm xúc qua sự việc.
Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trò gì ? Chúng thực hiện nhiệm vụ biểu cảm như thế nào ?
Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm đóng vai trò làm giá đỡ cho tình cảm, cảm xúc được bộc lộ. Thiếu tự sự, miêu tả thì tình cảm mơ hồ, không cụ thể bởi vì tình cảm, cảm xúc của con người chỉ nảy sinh từ sự việc, cảnh vật cụ thể.
Tự sự và miêu tả dùng để gợi ra đối tượng biểu cảm và gửi gắm cảm xúc.
Tự sự và miêu tả ở đây nhằm khêu gợi cảm xúc , do cảm xúc chi phối chứ không nhằm mục đích kể chuyện , miêu tả đầy đủ sự việc , phong cảnh .
Diểm khác nhau GiUa
vAn biểu cảm với vAn tự sự và vAn miêu tả
Miêu tả là yếu tố chính
Tự sự là yếu tố chính
Vai trò của yếu tố tự sự miêu tả
Bộc lộ tình cảm, cảm xúc, đánh giá
Tái hiện sự vật, sự việc cụ thể ? hình dung ra sự vật, sự việc đó
Kể một câu chuyện (sự việc) có đầu, có cuối ? ý nghĩa
Mục đích biểu đạt
Văn biểu cảm
Văn miêu tả
Văn tự sự
Phương diện
Tự sự, miêu tả là những yếu tố phụ làm nền để bộc lộ cảm xúc
Cho một đề bài biểu cảm , chẳng hạn : Cảm nghĩ về mùa xuân , em sẽ thực hiện bài làm qua những bước nào ? Hãy thực hiện bước tìm hiểu đề và tìm ý .
ĐÒ: C¶m nghÜ mïa xu©n
-B­íc 1: + ĐÞnh h­íng (tìm hiÓu ®Ò, tìm ý)
+ X¸c ®Þnh bµi văn cÇn biÓu hiÖn nhưng tình c¶m gì ®èi víi ng­êi hay c¶nh gì?
-B­íc 2: LËp dµn ý
-B­íc 3: ViÕt bµi
-B­íc 4: Đäc l¹i vµ söa chưa
*Dµn ý
Më bµi: Giíi thiÖu mïa xu©n vµ lÝ do yªu thÝch.
Nªu kh¸i qu¸t gi¸ trÞ cña mïa xu©n
Th©n bµi:
-Mïa xu©n ®em l¹i cho mçi ng­êi 1 tuæi ®êi (víi thiÕu niªn mïa xu©n ®¸nh dÊu sù tr­ëng thµnh)
-Mïa xu©n lµ mïa ®©m chåi nÈy léc cña thùc vËt, lµ mïa sinh s«i cña mu«n loµi.
-Mïa xu©n lµ mïa khëi ®Çu cho 1 nam, më ®Çu cho mét kÕ ho¹ch, dù ®Þnh
KÕt bµi: Tình yªu cña em ®èi víi mïa xu©n
Lập dàn ý
Hướng dẫn về nhà
1- Hoàn thành các bài tập
2- chuẩn bị bài: Mùa xuân của tôi