Bài 14. Một thứ quà của lúa non: Cốm

Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Tâm
Đơn vị: Trường THCS Tản Đà - Ba Vì
Kiểm tra bài cũ
Trong bài thơ "Tiếng gà trưa" của nhà thơ
Xuân Quỳnh, em thích nhất khổ thơ nào?
Hãy đọc diễn cảm và cho biết nội dung - nghệ
thuật của khổ thơ đó?
Tiết 57: Văn bản:
Một thứ quà của lúa non:

Thạch Lam

Cốm
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
I. Đọc, tìm hiểu chung
1. Đọc
2. Chú thích từ ngữ
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
3. Tác giả, tác phẩm
- Tác giả:
+ Sinh tại Hà Nội.
+ Tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh.
+ Là nhà văn nổi tiếng (thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn).
+ Ông có sở trường về truyện ngắn.
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
- Tác phẩm:
Được rút từ tập "Hà Nội băm sáu phố phường" (1943)
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
4. Thể loại
- Tuỳ bút:
Là một thể văn. Tuy có chỗ gần với các thể bút kí, kí sự ở yếu tố miêu tả, ghi chép những hình ảnh, sự việc mà nhà văn quan sát, chứng kiến, nhưng tuỳ bút thiên về biểu cảm, chú trọng thể hiện cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ của tác giả trước các hiện tượng và vấn đề của đời sống. Ngôn ngữ tuỳ bút thường giàu hình ảnh và chất trữ tình.
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
5. Bố cục
- Chia làm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu...thuyền rồng.": Sự hình thành của cốm.
+ Phần 2: Cốm là thức quà...nhũn nhặn.": Cảm nghĩ về giá trị của cốm.
+ Phần 3: Phần còn lại: Cách thưởng thức cốm.
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
6. Phương thức biểu đạt
Miêu tả, biểu cảm, bình luận trên nền biểu cảm.
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
II. Đọc, tìm hiểu chi tiết
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm của lá, như báo trước
mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không? Trong cái vỏ xanh kia, có một
giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của trời.
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
- ".Cô hàng cốm xinh xinh, quần áo gọn ghẽ, với cái dấu hiệu đặc biệt là cái đòn gánh hai đầu cong vút lên như chiếc thuyền rồng."
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
Lời bình luận: "Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam" đã nói tới vấn đề gì?
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
Thảo luận nhóm
Sự hoà hợp tương xứng của hồng, cốm được phân tích trên phương diện nào ?
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
"Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. . Sự thưởng thức của các bà sẽ được trang nhã và đẹp đẽ hơn, và cái vui cũng sẽ tươi sáng hơn nhiều lắm."
? Thể hiện nét đẹp trong văn hoá ẩm thực.
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
III. Tổng kết
1. Nội dung
Ngợi ca giá trị đặc sắc của cốm và nét đẹp văn hoá ẩm thực Việt Nam.
2. Nghệ thuật
Giọng văn tinh tế, nhẹ nhàng, thấm đẫm chất trữ tình.
"Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ". Bằng ngòi bút tinh tế, nhạy cảm và tấm lòng trân trọng, tác giả đã phát hiện được nét đẹp văn hoá dân tộc trong thứ sản vật giản dị mà đặc sắc ấy.
Ghi nhớ
Tiết 57: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Thạch Lam
IV. Luyện tập
Một số câu thơ, ca dao nói đến cốm:
Nếu em lòng dạ đổi thay
Cốm này bị mốc, hồng này long tai
(Ca dao)
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
(Nguyễn Đình Thi)
Trò chơi ô chữ
1
2
3
4
5
6
7
8
Cốm làng Vòng
Chọn học thuộc một đoạn văn trong bài (Khoảng 5 - 6 dòng).
Viết một đoạn văn ngắn trình bày cảm nghĩ của em sau khi học xong văn bản này.
Đọc và tìm hiểu văn bản "Mùa xuân của tôi".
Thạch Lam được coi là nhà văn của nơi nào?
ô chữ số 1 gồm 5 chữ cái
Một từ trong cụm từ "một thức quà.....và tinh khiết"
ô chữ số 3 gồm 8 chữ cái
Đây là một từ trái nghĩa với từ "thong thả" trong ngữ cảnh "ăn thong thả".
ô chữ số 4 gồm 3 chữ cái
Đây là một từ láy chỉ cách ăn mặc của người bán cốm.
ô chữ số 5 gồm 6 chữ cái
Những thức quà dùng để sêu tết.
ô chữ số 6 gồm 7 chữ cái
Đây là thứ dùng để gói cốm.
ô chữ số 2 gồm 5 chữ cái
Đây là một vật dụng "hai đầu cong vút lên như chiếc thuyền rồng".
ô chữ số 7 gồm 7 chữ cái
Một cung đoạn quan trọng trong việc làm ra cốm.
ô chữ số 8 gồm 3 chữ cái