Bài 14. Một thứ quà của lúa non: Cốm

I. Tác giả - tác phẩm
1. Tác giả
Thạch Lam (1910 - 1942 ) sinh tại Hà Nội , tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh , sau đổi là Nguyễn Tường Lân. Trước cách mạng ông nổi tiếng là một nhà văn lãng mạn, một cây bút truyện ngắn và tuỳ bút với bút pháp thiên về cảm giác tinh tế , nhẹ nhàng nhưng nhạy cảm, sâu sắc và nhân ái.
2. Tác phẩm
Một thứ quà của lúa non: Cốm được trích từ tập tuỳ bút: Hà Nội băm sáu phố phường. Viết về thứ quà riêng của Hà Nội từ trước cách mạng tháng tám -1945.
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - tìm hiểu chung về văn bản
1.Đọc - giải thích từ khó
2. Thể loại
Tuỳ bút là một thể văn, thiên về biểu cảm, chú trọng thể hiện cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ trước hiện tượng và vấn đề của đời sống. Ngôn ngữ của tuỳ bút thường giàu hình ảnh và chất trữ tình
3. Bố cục đoạn tuỳ bút:
Đoạn 1:Từ đầu đến chiếc thuyền rồng : Cảm nghĩ về nguồn gốc của cốm
Đoạn 2: Tiếp đến kín đáo và nhũn nhặn :cảm nghĩ về giá trị của cốm
Đoạn 3: Còn lại : Cảm nghĩ về sự thưởng thức cốm
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
Chia làm 3 đoạn

I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - tìm hiểu chung về văn bản
III. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về nguồn gốc cốm
- Cốm được làm từ lúa nếp non và lá sen được dùng để gói cốm
Đoạn văn dùng nhiều tính từ miêu tả
Nhịp điệu như một đoạn thơ bằng văn xuôi thấm đượm cảm xúc, từ ngữ chọn lọc tinh tế

- Chế biến cốm là cả một nghệ thuật, một cách chế biến cần đến công sức và sự khéo léo của con người
- Làng Vòng là nơi nổi tiếng của nghề cốm
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - tìm hiểu chung về văn bản
III. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về nguồn gốc cốm
Chi tiết : " Đến mùa cốm các người của Hà Nội ba sáu phố phường vẫn thường ngóng trông cô hàng cốm" có ý nghĩa gì?
- Cốm là nhu cầu thưởng thức của người Hà nội
- Từ một thứ quà quê cốm làng Vòng đã gia nhập vào văn hoá ẩm thực của thủ đô Hà Nội
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - tìm hiểu chung về văn bản
III. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về nguồn gốc cốm
- Cốm được làm từ lúa nếp non và lá sen được dùng để gói cốm
Đoạn văn dùng nhiều tính từ miêu tả
Nhịp điệu như một đoạn thơ bằng văn xuôi thấm đượm cảm xúc, từ ngữ chọn lọc tinh tế

- Chế biến cốm là cả một nghệ thuật, một cách chế biến cần đến công sức và sự khéo léo của con người
- Làng Vòng là nơi nổi tiếng của nghề cốm
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
Cảm xúc của tác giả là yêu quý trân trọng cội nguồn trong sạch, đẹp đẽ giàu sắc thái văn hoá dân tộc của cốm

I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - tìm hiểu chung về văn bản
III. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về nguồn gốc cốm
2. Cảm nghĩ về giá trị của cốm
- Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
Trở thành lễ vật rất thanh quý, sang trọng, rất Việt Nam - lễ tết, sính lễ trong phong tục cưới hỏi - phù hợp với lễ nghi của một xứ sở nông nghiệp lúa nước

Hồng - cốm tốt đôi vì nó hoà hợp giữa màu sắc và hương vị
I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - tìm hiểu chung về văn bản
III. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về nguồn gốc cốm
2. Cảm nghĩ về giá trị của cốm
- Phê phán thói chuộng ngoại, bắt chước người nước ngoài
=> Như vậy cốm không những có giá trị về vật chất mà còn là sản phẩm chứa đựng giá trị tinh thần của đời sống văn hoá dân tộc
-Trân trọng và giữ gìn cốm như một vẻ đẹp văn hoá dân tộc
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - tìm hiểu chung về văn bản
III. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về nguồn gốc cốm
2. Cảm nghĩ về giá trị của cốm
3. Cảm nghĩ về sự thưởng thức cốm
- ăn cốm: ăn từng chút ít thong thả và ngẫm nghĩ lúc bấy giờ ta mới cảm nhận hết được thứ hương vị đồng quê kết tinh ở cốm
- Mua cốm : nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chút chiu mà vuốt ve
Vì : + Cốm là lộc của trời
+ Là sự khéo léo của người
+ Là sự cố sức tiềm tàng và nhẫn lại của thần lúa
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - tìm hiểu chung về văn bản
III. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cảm nghĩ về nguồn gốc cốm
2. Cảm nghĩ về giá trị của cốm
3. Cảm nghĩ về sự thưởng thức cốm
- ăn cốm: ăn từng chút ít thong thả và ngẫm nghĩ lúc bấy giờ ta mới cảm nhận hết được thứ hương vị đồng quê kết tinh ở cốm
- Mua cốm : nhẹ nhàng mà nâng đỡ chút chiu mà vuốt ve
=> Cèm cã gi¸ trÞ tinh thÇn rÊt thiªng liªng ®¸ng ®­îc chóng ta n©ng niu, tr©n träng, gi÷ g×n
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - tìm hiểu chung về văn bản
III. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản
IV. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Một lối văn giàu ấn tượng, cảm giác, sự ngợi cảm cao.
-Sự kết hợp nhiều phương thức biểu đạt trên nền biểu cảm .
- Lời văn mang những cảm nghĩ sâu sắc nhưng được diễn đạt êm ái, nhẹ nhàng gần như thơ .
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - tìm hiểu chung về văn bản
III. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản
IV. Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
- Cốm là một thứ quà đặc sắc vì nó kết tinh nhiều vẻ đẹp : Vẻ đẹp của hương vị và màu sắc đồng quê, vẻ đẹp của người chế biến, của tục lệ nhân duyên, của cách mua và thưởng thức cốm
- Cốm là sản vật quý của dân tộc cần nâng niu, giữ gìn
Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
Bài tập trắc nghiệm
Tìm câu trả lời đúng cho câu hỏi sau
1. Một thứ quà của lúa non: cốm viết về cốm từ những phương diện nào?
A, Nguồn gốc và cách thức làm cốm
B, Vẻ đẹp và công dụng của cốm
C, Sự thưởng thức cốm
D, Cả ba phương diện trên
Đáp án : D, Cả ba phương diện trên

Ngữ văn - phần văn bản
Một thứ quà của lúa non : Cốm
Thạch Lam
Bài tập trắc nghiệm
Tìm câu trả lời đúng cho câu hỏi sau
2. Đặc sắc về nghệ thuật của bài văn là ?
A, Giọng văn tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc.
B, Sử dụng nhiều biện pháp tu từ có giá trị biểu cảm cao .
C, Lập luận chặt chẽ sắc sảo .
D, Ngôn ngữ kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn .
Đáp án: A, Giọng văn tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc.