Bài 14. Một thứ quà của lúa non: Cốm

Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ Ngữ văn 7
Trường THCS Cẩm Đình
Cốm làng Vòng - Dịch Vọng - Cầu giấy - Hà Nội
* Tác giả :
- Sở trường: Truyện ngắn, tuỳ bút.
- Thạch Lam ( 1910 - 1942)
* Tác phẩm
*Xuất xứ: Văn bản trích từ tập tuỳ bút "Hà Nội Băm sáu phố phường" (1943)
- Văn của Thạch Lam nhẹ nhàng, tinh tế, giàu chất thơ, nhân ái.
Khái niệm tuỳ bút: Là thể văn, ghi chép những hình ảnh và sự việc có thực mà
nhà văn quan sát, chứng kiến được từ đó bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của mình trước các hiện tượng và vấn đề của đời sống. Ngôn ngữ tuỳ bút thường giàu hình ảnh và chất trữ tình.
* Thể loại : Tuỳ bút
* Bố cục : 3 phần
+ Đoạn 1 : Từ đầu đến.... "thuyền rồng": Nguồn gốc của cốm.
+ Đoạn 2 : Tiếp đến.... "nhũn nhặn": Giá trị của cốm.
+ Phần còn lại: Cách thưởng thức cốm.
* Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm
c?m
"Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm của lá, như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không? Trong cái vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời".
- Hương thơm của vầng lá sen trên hồ trong làn gió mùa hạ
- Mùi thơm của bông lúa non
"Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm của lá, như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không? Trong cái vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời"
" Con gio? mu`a ha? luo?t qua vu`ng sen trờn hụ`, nhuõ`n thõ?m ca?i huong thom cu?a la?, nhu ba?o truo?c mu`a vờ` cu?a mụ?t thu?c qua` thanh nha~ va` tinh khiờ?t. Ca?c ba?n co? ngu?i thõ?y, khi di qua nhu~ng ca?nh dụ`ng xanh, ma` ha?t tho?c nờ?p dõ`u tiờn la`m tri~u thõn lu?a co`n tuoi, ngu?i thõ?y ca?i mu`i thom ma?t cu?a bụng lu?a non khụng? Trong ca?i vo? xanh kia, co? mụ?t gio?t su~a tra?ng thom, pha?ng phõ?t huong vi? nga`n hoa co?. Duo?i a?nh na?ng, gio?t su~a dõ`n dõ`n dụng la?i, bụng lu?a ca`ng nga`y ca`ng cong xuụ?ng, na?ng vi` ca?i chõ?t quy? trong sa?ch cu?a tro`i."
"Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm của lá, như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không? Trong cái vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời"
"Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về. Rồi đến một loạt cách chế biến, những cách thức truyền từ đời này sang đời khác, một sự bí mật trân trọng và khe khắt giữ gìn, cái cô gái Vòng làm ra thứ cốm dẻo thơm ấy."
"Tất nhiên là nhiều nơi cũng biết cách thức làm cốm, nhưng không đâu làm được hạt cốm dẻo, thơm và ngon được bằng ở làng Vòng, gần Hà Nội.
Tiếng cốm Vòng đã lan khắp tất cả ba kì, và đến mùa cốm, các người của Hà Nội 36 phố phường vẫn thường ngóng trông cô hàng cốm xinh xinh, áo quần gọn ghẽ, với cái dấu hiệu đặc biệt là cái đòn gánh hai đầu cong vút lên như chiếc thuyền rồng…"
Cốm gắn liền với vẻ đẹp con người và con người làm lên vẻ đẹp cho cốm.
"Ai đã nghĩ đần tiên dùng cốm để làm quà sêu tết. Không còn gì hợp hơn với sự vương vít của tơ hồng, thức quà trong sạch, trung thành như các việc lễ nghi. Hồng cốm tốt đôi...và không bao giờ có hai màu lại hòa hợp hơn được nữa : màu xanh tươi của cốm như ngọc thạch quý, màu đỏ thắm của hồng như ngọc lựu già. Một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc được lâu bền."
" Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ : trong màu xanh của cốm, cái tươi mát của lá non, và trong chất ngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mộc. Thêm vào cái mùi hơi ngát của lá sen già, ướp lấy từng hạt cốm một còn giữ lại cái ấm áp của những ngày mùa hạ trên hồ. Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen. Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lá cốm sạch sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào."
Tiết 57 văn bản : Một thứ quà của lúa non: cốm
Thạch Lam
I. Đọc - tìm hiểu chung
* Tác giả :
- Thạch Lam ( 1910 - 1942)
* Văn bản:
- Trích "Hà Nội băm sáu phố phường"
II. Đọc hiểu văn bản
Cốm
Nguồn gốc
- Cánh đồng xanh.
- Bông lúa non.
- Chế biến.
- Cô hàng cốm
Sự tinh tuý của thiên nhiên
Công sức và sự khéo léo của con người
*Tác giả: Yêu quí trân trọng
Giá trị văn hóa
- Thức quà riêng biệt.
- Thức dâng của đất trời.
- Quà sêu tết: Hồng - cốm.
- Giá trị vật chất - tinh thần
* Tự hào, ca ngợi, gìn giữ
Thưởng thức
- Ăn: Từng chút, thong thả ngẫm nghĩ.
- Mua: Nâng đỡ, kính trọng.
?Văn hoá ẩm thực.
* Trân trọng
chân thành cảm ơn các thầy cô giáo
về dự giờ