Bài 14. Một thứ quà của lúa non: Cốm

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
GIÁO VIÊN: MAI CẨM NHUNG


Câu hỏi : Đọc thuộc lòng sáu khổ thơ đầu của bài thơ "Tiếng gà trưa" (Xuân Quỳnh) và em hãy cho biết những hình ảnh và kỉ niệm gì trong tuổi thơ của tác giả được gợi lại từ tiếng gà trưa? (10 đ)

Đáp án: Những hình ảnh và kỉ niệm
+ Hình ảnh con gà mái mơ, mái vàng với ổ trứng hồng.
+ Kỉ niệm tuổi thơ tò mò xem gà đẻ trứng bị bà mắng.
+ Hình ảnh người bà chắt chiu hết lòng lo cho cháu.
+ Niềm vui và những ước mơ nhỏ bé của cháu có được quần áo mới từ tiền bán gà của bà.

MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM
VĂN BẢN
Tiết 57:
( Thạch Lam )
Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG:
1. Đọc
2.Tác giả: Thạch Lam (1910 - 1942) tên thật là Nguyễn Tường Vinh,
quê ở Hà Nội.
3.Tác phẩm: được trích trong tập tùy bút Hà Nội Băm sáu Phố
phường (1943)
4.Thể loại: Tùy bút
5. Từ khó: SGK/161,162
6. Bố cục: 3 đoạn
Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:

1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm:

- Hương thơm của vửứng sen trên hồ trong làn gió mùa hạ
- Thức quà thanh nhã và tinh khiết
- Hạt lúa non : Trong cái vỏ xanh kia có một giọt sửừa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng giọt sửừa dần dần đông lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vỡ cái chất quý trong sạch của Trời .
=> Miêu tả từ khái quát đến cụ thể: Từ cánh đồng lúa bát ngát xanh. Hương vị thơm mát của bông lúa, hạt lúa
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG
II.ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm:
- Cốm - sản vật tự nhiên, đất trời là chất quý sạch
của Trời -> Từ lúa non của đồng quê

Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
Cốm có nguồn gốc từ đâu?
Rồi đến một loạt cách chế biến,
những cách thức làm truyền tự đời
này sang đời khác, một sự bí mật
trân trọng và khắt khe giữ gìn, các
cô gái Vòng làm ra thứ cốm dẻo
và thơm ấy

=> Tác giả không đi sâu tả tỉ mỉ kĩ thuật làm cốm mà chỉ giới thiệu khái quát.
Tác giả chỉ tập trung miêu tả hình
ảnh những cô hàng cốm làng Vòng
với cái dấu hiệu đặc biệt là chiếc
đòn gánh hai đầu cong vút lên như
chiếc thuyền rồng.
Tiết 57 văn bản:MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG:
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm:
- Cốm - sản vật tự nhiên, đất trời là chất quý sạch của Trời
=> Từ lúa non của đồng quê
- Cốm làng Vòng gắn liền với vẻ đẹp người làm ra cốm.
=>Từ sự khéo léo của con người
Qua hai hình ảnh trên cốm còn có nguồn gốc
từ đâu?
“ nhuần thấm cái hương thơm của lá, một thức quà thanh nhã và tinh khiết, một giọt sữa trắng thơm, cái chất quý trong sạch của trời, một sự bí mật trân trọng và khắt khe giữ gìn…” từ ngữ gợi cảm thể hiện sự cảm nhận tinh tế (bằng nhiều giác quan) và đầy trân trọng về cốm.
Thảo luận 3 phút: Để giới thiệu cốm, tác giả đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh nào? Qua đó em thấy được gì về tình cảm của tác giả dành cho cốm?
=> Bằng ngôn từ giản dị, gợi cảm, giàu chất thơ tác giả đã giới thiệu về cốm một cách tự nhiên, khéo léo, tinh tế, và đầy trân trọng.
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm:
2. Giá trị của cốm:
Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG
II.ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm:
2. Giá trị của cốm:



Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
* Lời bỡnh luận 1 : "Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của nhửừng cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam".
Tác giả ca ngợi cốm như một thứ quà
như thế nào?
Cốm gắn liền với phong tục tập
quán của dân tộc. Một dân tộc
sống chủ yếu vào nghề trồng lúa
nước cũng như bánh chưng, bánh
giầy đó là vật sản quý từ thiên
nhiên được làm từ lúa nếp.
Cốm là thức quà quý của đất trời.
Cốm trở thành thức quà không thể
thiếu của người dân Hà Nội.
=> Giá trị về vật chất.
Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm:
2. Giá trị của cốm:
- Cốm - sản vật mang đậm nét văn hóa:
+ Cốm là quà tặng của đồng quê, là đặc sản của người Hà Nội.
=> Giá trị về vật chất
Tiết 57 văn bản:MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm:
2. Giá trị của cốm:
Cốm - sản vật mang đậm nét văn hóa:
+ Cốm là quà tặng của đồng quê, là đặc
sản của người Hà Nội.
=> Giá trị về vật chất
* Lời bỡnh luận 2: ``Hồng cốm tốt đôi... Và không bao giờ có hai màu lại hoà hợp hơn được nửừa: màu xanh tươi của cốm như ngọc thạch quí, màu đỏ thắm của hồng như ngọc lựu già. Một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc được lâu bền``.
Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
Tác giả đã nhận xét như thế nào về tục lệ dùng
hồng, cốm làm đồ sêu tết của nhân dân ta?
Cốm dùng để làm quà sêu tết với ước mơ hôn nhân hòa
hợp, hạnh phúc lâu bền.
Sự hòa hợp, tương xứng của tục lệ dùng hồng, cốm làm
đồ sêu tết đã được tác giả phân tích trên những phương
diện nào?
Sự hòa hợp ấy trên hai phương diện:
+ Màu sắc: hồng - màu ngọc lựu già; cốm - màu ngọc
thạch quý
+ Hương vị: một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc, hai vị
Nâng đỡ cho nhau.
Tiết 57 văn bản:MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG:
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm:
2. Giá trị của cốm:
- Cốm - sản vật mang đậm nét văn hóa:
+ Cốm là quà tặng của đồng quê, là đặc sản của người Hà Nội.
=> Giá trị về vật chất
Vượt khỏi giá trị vật chất cốm còn có giá trị gì?
Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm:
2. Giá trị của cốm:
- Cốm - sản vật mang đậm nét văn hóa:
+ Cốm là quà tặng của đồng quê, là đặc sản của người Hà Nội.
=> Giá trị về vật chất
+ Cốm gắn liền với phong tục lễ tết thiêng liêng của dân tộc, với
mong ước của con người.
+ Sự hòa hợp giữa hồng và cốm: Màu sắc và hương vị
=> Giá trị về tinh thần
3. Cách thưởng thức cốm:

Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG:
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm
2. Giá trị của cốm
3. Cách thưởng thức cốm:
- Cốm không phải thức
quà của người vội; ăn
cốm phải ăn từng chút ít,
thong thả và ngẫm nghĩ.
Lúc bấy giờ ta mới thấy
thu lại cả trong hương vị
ấy, cái mùi thơm phức của
lúa mới, của hoa cỏ
dại ven bờ: trong màu
xanh của cốm, cái tươi
mát của lá non, và trong
chất ngọt của cốm, cái dịu
dàng thanh đạm của loài
thảo mộc.

Tác giả bàn về sự thưởng thức
cốm thái độ trân trọng đối với
một món quà bình dị được thể hiện
như thế nào?
- Cốm được gói trong lá sen
Thưởng thức cốm là cả một nghệ thuật ẩm thực mang đậm nét văn hóa
của người Hà Nội
Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG:
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm
2. Giá trị của cốm
3. Cách thưởng thức cốm:
Ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.
=> Nét đẹp văn hóa trong ẩm thực.
Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG:
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm
2. Giá trị của cốm
3. Cách thưởng thức cốm:
Ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.
=> Nét đẹp văn hóa trong ẩm thực.
- Có thái độ trân trọng khi mua cốm
Qua đó tác giả nhắc nhở ta điều gì?
Tiết 57 văn bản:MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG:
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm
2. Giá trị của cốm
3. Cách thưởng thức cốm
III. TỔNG KẾT:
Em hãy cho biết qua văn bản " M�t th� qu� cđa lĩa non : C�m " có những n�t nghƯ thu�t �Ỉc s�c n�o ?(VỊ ng�n ngữ ph��ng th�c biĨu ��t, b� cơc, gi�ng văn )
Qua những nét nghệ thuật
Đó em hãy cho biết ý nghĩa
của văn bản?
Tiết 57 văn bản: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
Thạch Lam
I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHUNG:
II. ĐỌC - TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Giới thiệu nguồn gốc của cốm
2. Giá trị của cốm
3. Cách thưởng thức cốm
III. TỔNG KẾT:
* Ghi nhớ : SGK/163
IV. LUYỆN TẬP:
Đọc thuộc lòng một đoạn văn trong bài khoảng 5 - 6
dòng.
Sưu tầm và chép lại một số câu thơ, ca dao có nói đến
cốm.
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI:
* Đối với bài học này:
+ Học thuộc ghi nhớ + nội dung của bài
+ Sưu tầm và chép lại một số câu thơ, ca dao có nói đến
cốm.
* Đối với bài học sau:
+ Chuẩn bị bài: " Sài Gòn tôi yêu"
+ Đọc trước văn bản
+ Trả lời câu hỏi SGK/162
+ Tìm bố cục và nêu ý chính của mỗi đoạn
+ Qua bài văn, em cảm nhận được điều gì mới và sâu sắc
về Sài Gòn?
CÁM ƠN QÚY THẦY CÔ VÀ
CÁC EM HỌC SINH