Bài 14. Một thứ quà của lúa non: Cốm

TRƯỜNG THCS TRÀ THỦY



NGỮ VĂN 7

GIÁO VIÊN : PHAN THỊ THẢO
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc thuộc lòng bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh. Nêu nội dung và nghệ thuật bài thơ?
Tiết 57 - văn bản:
M?T TH? QU� C?A L�A NON : C?M
Th?ch Lam

Tiết 57 - văn bản : Một thứ quà của lúa non: cốm
Thạch Lam
I. Đọc - hiểu chú thích
1. Tác giả :
- Thạch Lam ( 1910 - 1942) sinh tại Hà Nội, l� nh� van lóng m?n trong nhúm T? L?c van do�n, du?c bi?t d?n v?i cỏc truy?n ng?n v� bỳt kớ tru?c Cỏch m?ng. Sỏng tỏc c?a Th?ch Lam th? hi?n tõm h?n nh?y c?m, tinh t? c?a ụng d?i v?i con ngu?i, cu?c s?ng.
2. Tác phẩm:
Văn bản được trích từ tËp tuú bót “Hµ Néi B¨m s¸u phè ph­êng” ( 1943)

Tiết 57 văn bản : Một thứ quà của lúa non: cốm
Thạch Lam
I. Đọc - hiểu chú thích
1. Tác giả :
2. Tác phẩm:
Ii. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản:
Là m?t thể văn g?n v?i bỳt kớ, kớ s? nhung thiờn v? bi?u c?m, th? hi?n c?m xỳc, suy nghi, tỡnh c?m c?a tỏc gi? tru?c cỏc hi?n tu?ng, cỏc v?n d? c?a cu?c s?ng, ngụn ng? thu?ng gi�u hỡnh ?nh v� ch?t tr? tỡnh.
- Th? lo?i:
D. Cả A; B; và C
- Phương thức biểu đạt: Kết hợp nhi?u phương thức miêu tả, biểu cảm, bình luận trên nền bi?u cảm.
- Bố cục: 3 ph?n
+ Từ đầu đến.... "thuyền rồng": Cảm nghĩ về cội nguồn của cốm.
+ Tiếp đến.... "nhũn nhặn": Cảm nghĩ về giá trị của cốm.
+ Phần còn lại: Cảm nghĩ về sự thưởng thức cốm.
Tùy bút

Tiết 57 văn bản : Một thứ quà của lúa non: cốm
Thạch Lam
I. Đọc - hiểu chú thích
1. Tác giả :
2. Tác phẩm:
Ii. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm nghĩ về cội nguồn của cốm
Hương thơm của vầng lá sen trên hồ trong làn gió mùa hạ
- Thức quà thanh nhã và tinh khiết
- Trong cái vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời .
Miêu tả b?ng c?m giỏc v� tu?ng tu?ng - g?i c?m xỳc v� tu?ng tu?ng noi ngu?i d?c.

Tiết 57 văn bản : Một thứ quà của lúa non: cốm
Thạch Lam
I. Đọc - hiểu chú thích
1. Tác giả :
2. Tác phẩm
Ii. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm nghĩ về cội nguồn của cốm
Cốm gắn liền với vẻ đẹp con người và con người làm nên vẻ đẹp cho cốm.
Yêu quý, trân trọng cội nguồn trong sạch đẹp đẽ của cốm .
- Cốm được làm ra từ huong v? thanh khi?t c?a d?ng quờ, s? khộo lộo c?a ngu?i dõn quờ H� N?i


Tiết 57 văn bản : Một thứ quà của lúa non: cốm
Thạch Lam
I. Đọc - hiểu chú thích
1. Tác giả :
2. Tác phẩm
Ii. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm nghĩ về cội nguồn của cốm
Cốm được làm ra từ hương vị thanh khiết của đông quê, sự khéo léo của người dân quê Hà Nội.
b. Cảm nghĩ về giá trị của cốm
Cốm g?n li?n v?i phong t?c l? t?t thiờng liờng c?a dõn t?c, v?i u?c mong h?nh phỳc c?a con ngu?i.
- Nghị luận, bình luận
- Cốm là quà tặng của đồng quê, là đặc sản của dân tộc vì nó kết tinh hương vị thanh khiết của đồng quê, là quà quê-thức quà thiêng liêng.
- Dùng cốm làm lễ vật sêu tết
Hòa hợp màu sắc : màu xanh tươi – đỏ thắm
H­¬ng vÞ : Thanh ®¹m – ngọt sắc
- Cốm góp phần cho nhân duyên tốt đẹp của con người
- Trân trọng và giữ gìn cốm như một vẻ đẹp văn hóa dân tộc.

Tiết 57 văn bản : Một thứ quà của lúa non: cốm
Thạch Lam
I. Đọc - hiểu chú thích
1. Tác giả :
2. Tác phẩm
Ii. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm nghĩ về cội nguồn của cốm
Cốm được làm ra từ hương vị thanh khiết của đồng quê, sự khéo léo của người dân quê Hà Nội.
b. Cảm nghĩ về giá trị của cốm
Cốm gắn liền với phong tục lễ tết thiêng liêng của dân tộc, với ước mong hạnh phúc của con người.
c. Cảm nghĩ về sự thưởng thức của cốm
- ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ
- Cốm là cái lộc của trời, l� cỏi khộo lộo c?a ngu?i, là sự cố sức tiềm tàng nhẫn nại của thần lúa
Thu?ng th?c ?m th?c thanh nhó, cao sang g?n li?n v?i n?p s?ng thanh l?ch c?a ngu?i H� N?i.
- Hóy nh? nh�ng m� nõng d?, chỳt chiu m� vu?t ve.
- Khức giác, xúc giác, thị giác - tinh tế

Tiết 57 văn bản : Một thứ quà của lúa non: cốm
Thạch Lam
I. Đọc - hiểu chú thích
1. Tác giả :
2. Tác phẩm
Ii. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm nghĩ về cội nguồn của cốm
Cốm được làm ra từ hương vị thanh khiết của đồng quê, sự khéo léo của người dân quê Hà Nội.
b. Cảm nghĩ về giá trị của cốm
Cốm gắn liền với phong tục lễ tết thiêng liêng của dân tộc, với ước mong hạnh phúc của con người.
c. Cảm nghĩ về sự thưởng thức của cốm
Thu?ng th?c ?m th?c thanh nhó, cao sang g?n li?n v?i n?p s?ng thanh l?ch c?a ngu?i H� N?i.
3. Ý nghĩa văn bản:
Bài văn là sự thể hiện thành công những cảm giác lắng đọng, tinh tế mà sâu sắc của Thạch Lam về văn hóa và lối sống của người Hà Nội.
4. Tổng kết:
(Ghi nhớ SGK trang 163)
III. LUYỆN TẬP
Bài tập SGK
Câu 1: Bài văn “Một thứ quà của lúa non: Cốm” thuộc thể loại gì?
A. Kí sự;
B. Truyện ngắn;
C. Tùy bút;
D. Hồi kí.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 2: Đoạn văn từ “Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước đến hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc được lâu bền” nói đến vấn đề gì?
A. Kể về nguồn gốc của cốm Vòng.
B. Miêu tả cách thức làm cốm Vòng.
C. Ca ngợi các giá trị của cốm Vòng.
D. Bàn về sự thưởng thức cốm Vòng.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 3: Đặc sắc về nghệ thuật của văn bản “Một thứ quà của lúa non: Cốm” là?
A. Giọng văn tinh tế, nhẹ nhàng, giản dị mà sâu sắc;
B. Sử dụng nhiều biện pháp tu từ có giá trị biểu cảm cao;
C. Ngôn ngữ kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn;
D. Lập luận chặt chẽ, sắc sảo.
Em hãy tìm các loại bánh làm từ gạo nếp?
Bánh tét
Bánh Phồng
Bánh ít
Bánh chưng, bánh giầy
Cốm dẹp
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc ghi nhớ, xem lại nội dung bài
- Soạn bài: Chơi chữ (Sgk/ 163, 164)
Mục I. Đọc bài ca dao và có nhận xét gì về tự “lợi”.
+ Việc sử dụng từ lợi ở câu cuối của bài ca dao là dựa vào hiện tượng gì của từ ngữ? Tác dụng?
Mục II. Đọc các ví dụ và chỉ ra các lối chơi chữ.
- Sưu tầm một số cách chơi chữ có trong sách báo (Hoa học trò, Thiếu niên Tiền phong, Văn nghệ,…
Chúc các em học tốt