Bài 14. Một thứ quà của lúa non: Cốm

- Thạch Lam (1910- 1942) sinh
tại Hà Nội, là nhà văn nổi tiếng với thể loại truyện ngắn, bút kí.

-Sáng tác của ông thể hiện một
tâm hồn nhạy cảm, tinh tế đối với con người, cuộc sống.
Xuất xứ: trích từ tập
Tùy bút «Hà Nội băm sáu phố phường»;
Thể loại: Tùy bút
“Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm của lá, như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không? Trong cái vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời. ”
 + Sử dụng hình ảnh , từ ngữ chọn lọc.
+ Câu văn trong trẻo có nhịp điệu, gợi cảm.

 Cốm được hình thành từ những tinh tuý của đất trời.
Nơi cốm nổi tiếng: Làng Vòng ( dẻo, thơm, ngon nhất.)


Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về. Rồi đến một loạt cách chế biến, những cách thức làm truyền từ đời này sang đời khác, một sự bí mật trân trọng và khe khắt giữ gìn, các cô gái Vòng làm ra thứ cốm dẻo và thơm ấy. Tất nhiên là nhiều nơi cũng biết cách thức làm cốm, nhưng không có đâu làm được hạt cốm dẻo, thơm và ngon được bằng ở làng Vòng, gần Hà Nội. Tiếng Cốm Vòng đã lan khắp tất cả ba kì, và đến mùa cốm, các người của Hà Nội 36 phố phường vẫn thường ngóng trông cô hàng cốm xinh xinh, áo quần ghọn ghẽ, với cái dấu hiệu đặc biệt là cái đòn gánh hai đầu cong vút lên như chiếc thuyền rồng.
Nơi cốm nổi tiếng: Làng Vòng ( dẻo, thơm, ngon nhất.)
- Con người: .. “...ngóng trông cô hàng cốm xinh xinh”.
Cốm gắn liền với vẻ đẹp của con người lao động.
Từ một thứ quà quê, cốm Vòng đã gia nhập vào văn hóa ẩm thực của người Hà Nội.


 Cốm là quà quê nhưng là thứ quà thiêng liêng
 Giá trị tinh thần
“Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của
những cánh đồng bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái
mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam.”
Từ ngữ chính xác , hình ảnh gợi cảm.
Nghệ thuật so sánh, từ ngữ gợi cảm tinh tế
Giá trị của cốm :
- Làm quà sêu tết
- Làm sính lễ trong phong tục cưới
“ Ai đã nghĩ đầu tiên dùng cốm để làm quà sêu tết. Không còn gì hợp hơn với sự vương vít của tơ hồng, thức quà trong sạch, trung thành như các việc lễ nghi. Hồng cốm tốt đôi....Và không bao giờ có hai màu lại hòa hợp hơn được nữa : màu xanh tươi của cốm như ngọc thạch quý, màu đỏ thắm của hồng như ngọc lựu già. Một thứ thanh đạm , một thứ ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc được lâu bền.”
 Giá trị văn hóa dân tộc.

“Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ; trong màu xanh của cốm, cái tươi mát của lá non, và trong chất ngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mộc
...Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.”
Lời văn mang nhiều cảm nghĩ sâu sắc, nhẹ nhàng êm ái gần như thơ
Ăn cốm là sự thưởng thức nhiều giá tri được kết tinh.

“ Hỡi các bà mua hàng ! Chớ có thọc tay hay mân mê thức quà thần tiên ấy, hãy nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chút chiu mà vuốt ve. Phải nên kính trọng cái lộc của Trời, cái khéo léo của người, và sự cố sức tiềm tàng và nhẫn nại của thần Lúa. Sự thưởng thức của các bà sẽ được trang nhã và đẹp đẽ hơn, và cái vui cũng sẽ tươi sáng hơn nhiều lắm .”
 Lối văn giàu ấn tượng cảm giác nên có sức thuyết phục cao.
 Người mua cốm hãy nhẹ nhàng trân trọng trước thứ sản vật quý.
4.1 Nội dung
Bài văn thể hiện thành công những cảm giác lắng đọng, tinh tế mà sâu lắng của Thạch Lam về văn hóa và lối sống của người Hà Nội.

4.2. Nghệ thuật
- Lời văn trang trọng, tinh tế, đầy cảm xúc, giàu chất thơ;
- Chọn lọc chi tiết gợi nhiều liên tưởng, kỉ niệm;
- Sáng tạo trong lời văn kể và tả, mang nặng chất
tâm tình, nhắc nhủ.
Chúc các em học sinh chăm ngoan, học giỏi!
Gv thực hiện: Nguyễn Thị Phương