Bài 14. Chuẩn mực sử dụng từ

CH�O M?NG QUí TH?Y Cễ GI�O V? D? TI?T H?C HễM NAY
TRƯỜNG THCS PHƯỚC HỘI 2
Giáo viên thực hiện : Phan Anh Tuấn
Ngữ văn 7
MÔN :
Mỗi ngày
đến trường
là một
niềm vui
Trường học thân thiện, học sinh tích cực
Tất cả vì học sinh thân yêu
Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại .
KIỂM TRA BÀI CŨ
Chơi chữ là gì ? Có các lối chơi chữ thường gặp nào ?
- Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái
dí dỏm, hài hước.làm cho câu văn hấp dẫn và thú vị.
Các lối chơi chữ thường gặp :
+ Dùng từ đồng âm
+ Dùng lối nói trại âm ( gần âm )
+ Dùng cách điệp âm
+ Dùng lối nói lái
+ Dùng từ trái nghĩa, đồng nghĩa, gần nghĩa
Xác định lối chơi chữ trong ví dụ sau :
Đi tu phật bắt ăn chay
Thịt chó ăn được, thịt cầy thì không
Thịt chó
thịt cầy
Chơi chữ đồng nghĩa
Một số người sau một thời gian vào làm ăn, nay đã khấm khá.
Em bé đã biết nói.
Đó là những sung sướng nhất trong đời em.
dùi đầu
vùi đầu
tập tẹ
tập tọe
khoảng khắc
khoảnh khắc
--> Do ảnh hưởng tiếng địa phương, không phân biệt được các chữ.
+ Tập tọe / tập tẹ + Khoảnh khắc / khoảng khắc
VD:
+ v/ d : về / dề + l/n : lỗi lạc / nỗi nạc
+ x/s : xuân sắc / xuân xắc + i / iê : con tim / con tiêm.
VD: Tham quan/ thăm quan.
+ vùi đầu / dùi đầu
--> Không phân biệt được những từ gần âm
Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả thì người nghe, người đọc mới hiểu được thông tin một cách chính xác. Muốn sử dụng đúng âm, đúng chính tả, cần khắc phục các lỗi trên.
Đất nước ta ngày càng .
Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ để chúng ta vận dụng trong thực tế.
Con người phải lương tâm.
tươi đẹp
sáng sủa
cao cả
sâu sắc
có
biết
Sáng sủa : thường nhận biết bằng thị giác .
Tươi đẹp : nhận biết bằng tư duy, cảm xúc, liên tưởng.
Cao cả : hành động hoặc việc làm có phẩm chất tuyệt đối .
Sâu sắc: Nhận thức và thẩm định bằng tư duy, cảm xúc, liên tưởng
---> Do không nắm vững khái niệm của từ, hoặc không phân biệt được các từ đồng nghĩa.
Muốn sử dụng từ đúng nghĩa cần phải nắm vững khái niệm của từ. Khi nghi ngờ từ nào đó cần tra từ điển hoặc hỏi thầy cô để hiểu đúng và dùng đúng.
VD : Tương lai tươi đẹp đang vẫy gọi chúng ta
VD: Ngã xuống vì sự bình yên của cuộc sống là một cái chết cao cả.
Nước sơn // làm cho ( đồ vật / thêm )
C V
của chị // thật là giản dị.
CN VN
Sự ăn mặc
Ăn mặc ( ĐT ) --->
- + thảm hại ( TT)
c. Bọn giặc đã chết thảm hại : máu chảy thành sông ở Ninh Kiều,
thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.
d. Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự .
giả tạo phồn vinh --->
hào nhoáng
Ăn mặc
hào quang
Hào quang ( DT ) ----->
hào nhoáng ( TT)
Sự ăn mặc ( DT )
với nhiều
với nhiều
rất
rất
giả tạo phồn vinh
phồn vinh giả tạo ( đúng trật tự từ tiếng Việt )
phồn vinh giả tạo
Mỗi từ loại có một chức năng ngữ pháp chuyên biệt. Danh từ thường làm CN; động từ, tính từ thường làm VN. Danh từ thường kết hợp với lượng từ, số từ .Động từ, tính từ thường kết hợp với phó từ .
----Khi kết hợp sai là dùng từ không đúng tính chất ngữ pháp.
Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị sang xâm lược nước ta.


b. Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên (.) Nhưng Viên vẫn rán sức quần nhau với

lãnh đạo
cầm đầu
nó ( con hổ ) .
chú hổ.
-Khi nói và viết cần lựa chọn từ để phù hợp với thái độ của mình đối với người nói, sự vật sự việc được nói trong câu.
- Dùng từ hợp phong cách là phải hợp với hòan cảnh giao tiếp hoặc thể loại văn bản.
VD:
Lớp chúng em đề nghị nhà trường giải quyết vấn đề trên. ( Đ )
Lớp chúng em xin phiền nhà trường giải quyết vấn đề trên. ( S )
VD:
Tui hổng nói rứa ( ) --- ở Nam Bộ

b. Tui nỏ biết chi mô ( ) ---ở Bắc Trung Bộ

c. Sau ngôi đền có nhiều dị vật ( )
Lạm dụng từ ngữ địa phương, từ Hán Việt gây khó hiểu cho người đọc, người nghe.
Tuy nhiên trong các tác phẩm văn học, sử dụng hợp lí sẽ có giá trị nghệ thuật cao.
tôi không nói thế
tôi chẳng biết gì đâu
Sau ngôi đền có nhiều vật lạ
VD: O du kích nhỏ giương cao súng
Thằng Mỹ lênh khênh bước cúi đầu.
THẢO LUẬN
( 5 PHÚT )
1. Chữa lỗi dùng từ trong các câu sau :
Có nhiều trường hợp ta phải giải quyết với nhau.
Hôm chủ nhật vừa qua, bố em cho em cách nấu ăn.
sinh động
chỉ đạo
- sinh động ------>
linh động
- chỉ đạo -------->
hướng dẫn/ chỉ bảo.
linh động
chỉ bảo
2. Chỉ ra các lỗi dùng từ trong những câu sau :
Bức tranh em gái tôi vẽ có rất nhiều đẹp đẽ .
Ngôi nhà mới của gia đình em thật ánh sáng .
đẹp đẽ
- đẹp đẽ ( tính từ )
ánh sáng
- ánh sáng ( danh từ )
---> Dùng từ không đúng tính chất ngữ pháp.
---> Dùng từ không đúng nghĩa, không hợp phong cách .
Sử dụng từ
đúng âm, đúng chính tả
đúng nghĩa
đúng tính chất ngữ pháp của từ
đúng sắc thái biểu cảm, hợp tình huống giao tiếp
không nên lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt
THẢO LUẬN
( 5 PHÚT )
Các từ láy và từ Hán Việt sau đây :
Lủng củng - lũng củng ; khẻ khàng - khẽ khàng ;
nghĩa vụ - nghỉa vụ; lẫm liệt - lẩm liệt ;
dỡ dang - dở dang ; dả man - dã man
Từ nào có tiếng viết sai dấu thanh, từ nào đúng ?
Lập bảng để phân loại đúng, sai.
GIỜ HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC - KÍNH CHÚC SỨC KHỎE QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
THẢO LUẬN
( 5 PHÚT )
Tìm những lỗi chính tả thường mắc ở địa phương mình, sau đó luyện tập sửa chữa để phát âm và viết cho đúng.
Sử dụng từ
đúng âm, đúng chính tả
đúng nghĩa
đúng tính chất ngữ pháp của từ
đúng sắc thái biểu cảm, hợp tình huống giao tiếp
không nên lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt