Bài 14. Chuẩn mực sử dụng từ

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ ĐẾN DỰ THAO GIẢNG
MÔN NGÖÕ VĂN 7
Câu 1: Thế nào là chơi chữ ? Nêu các lối chơi chữ thường gặp?
Câu 2: Tác giả sử dụng lối chơi chữ nào trong câu văn sau?
Cô Xuân đi chợ Hạ, mua cá thu về, chợ hãy còn đông.
Dùng từ đồng nghĩa.
Dùng lối nói lái.
Dùng từ trái nghĩa.
Dùng từ gần nghĩa.
KIỂM TRA BÀI CŨ

ĐÁP ÁN
Câu 1: Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước,.làm câu văn hấp dẫn và thú vị.
C�c l�i ch�i ch� th��ng gỈp:
-D�ng t� ng� ��ng �m;
D�ng l�i n�i tr�i �m (g�n �m);
D�ng c�ch �iƯp �m;
D�ng l�i n�i l�i;
D�ng t� ng� tr�i ngh�a, ��ng ngh�a, g�n ngh�a.
Câu 2:
Đáp án D :Dùng từ gần nghĩa





Tuần 16
Tiết 61 - Phần Tiếng Việt
CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ
Tìm hiểu ví dụ
Quan sát ví dụ, cho biết các từ in đậm dùng
sai như thế nào? Hãy sửa lại cho đúng.
- Một số người sau một thời gian dùi đầu vào làm ăn, nay đã khấm khá.
Một số người sau một thời gian vùi đầu vào làm ăn, nay đã
khấm khá.
- Em bé đã tập tẹ biết nói.
Em bé đã bập bẹ biết nói.
- Đó là những khoảng khắc sung sướng nhất trong đời em.
Đó là những khoảnh khắc sung sướng nhất trong đời em.
i. S? d?ng t? dỳng õm, dỳng chớnh t?:
Xác định và chữa lỗi dùng từ trong ví dụ sau:
Nước ta đã dành được độc lập.
Dùng từ sai âm, sai chính tả (âm d -> gi)
-> Nước ta đã giành được độc lập.
Hãy cho ví dụ về một s� trường hợp sử dụng từ sai âm, sai chính tả mà em biết?
- Đất nước ta ngày càng
Quan sát ví dụ và cho biết những câu sau đây dùng sai như thế nào? Hãy thay những từ ấy bằng những từ thích hợp.
- Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ
- Con người phải
sáng sủa.
cao cả
để chúng ta vận dụng trong thực tế.
biết
lương tâm.
.sáng sủa: Có nhiều ánh sáng (của tự nhiên), có thể nhìn thấy được.VD: Nhà cửa sáng sủa
.cao c¶ : TÝnh chÊt to lín vÒ phÈm chÊt, hµnh ®éng cña con ng­êi.
VD: §ç Phñ cã tinh thÇn nh©n ®¹o cao c¶.
.biÕt : NhËn thøc, hiÓu ®­îc mét vÊn ®Ò.
VD: T«i biÕt lµm bµi tËp nµy.
- Đất nước ta ngày càng
Hãy thay những từ dùng sai bằng những từ thích hợp.
- Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ
- Con người phải
cao cả
để chúng ta vận dụng trong thực tế.
biết
lương tâm.
giµu ®Ñp
sâu sắc
có
sáng sủa.
?Chỉ ra từ ngữ dùng sai nghĩa trong đoạn văn trên và chữa lại cho đúng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh được công nhận là doanh nhân văn hóa thế giới.
Người là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, một nhà văn, nhà thơ lớn.Rất nhiều bài thơ nổi tiếng của Người được nhiều độc giả yêu mến, trong đó có bài thơ "Cảnh khuya" mà em đã được học trong chương trình Ngữ văn lớp 7.
doanh nhân -> danh nhân
doanh nhân : Chỉ người làm việc kinh doanh, mua bán.
danh nhân : Người tài giỏi, được nhiều người biết đến.
II. S? d?ng t? d�ng nghia:
Hãy ch� ra ch� sai cđa các từ in đậm trong những câu sau, thay th� chĩng b�ng nh�ng t� th�ch hỵp.
- Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào quang.
- Ăn mặc của chị thật là giản dị.
- Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tuỵ Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.
- Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạo phồn vinh.
- Nước sơn làm cho đồ vật thêm rửùc rụừ.(haứo nhoaựng, tửụi ủeùp,.)
(Danh t� kh�ng thĨ l�m v� ng� trong c�u nh� t�nh t� ->Thay bằng một tính từ )
(Động từ không thể kết hợp với quan hệ từ nh� danh t� ->Thay bằng một danh từ )
-> Cách ăn mặc của chị thật là giản dị. (Việc ăn mặc, trang phục,.)
Bọn giặc đã chết với nhiều caỷnh tửụùng thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tuỵ Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.
(Lượng từ không thể kết hợp với tính từ , ch� k�t hỵp víi danh từ)
Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự phồn vinh giả
tạo .
(Khi kết hợp với danh từ, tính từ phải đứng sau danh từ)
Thảo luận nhóm, thời gian 4 phút
Cho caâu vaên:
Khuyeân baûo cuûa meï laøm cho em caûm thaáy hoái haän.

Haõy chæ ra töø duøng sai tính chaát ngöõ phaùp vaø chöõa laïi cho ñuùng?

-> MÑ khuyeân baûo laøm cho em caûm thaáy
hoái haän.

III. S? d?ng t? d�ng tính ch?t ng? ph�p c?a t?:


-> Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị cầm đầu sang xâm lược nước ta.


-> Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên [.].Nhưng Viên vẫn rán sức quần nhau với nó.


IV. S? d?ng t? d�ng s?c th�i bi?u c?m, h?p phong c�ch:
Hãy cho ví dụ về việc dùng từ không
đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách
của bản thân em hoặc những người
xung quanh mà em biết .
Chú giống con bọ hung
Một đơn vị bộ đội trên đường hành quân, đến Quảng Bình, vào nghỉ tại nhà một ông cụ.Cụ già thăm hỏi từng chiến sĩ và chăm chú nhìn vào một chiến sĩ da ngăm đen, rồi nói một cách rất tự nhiên:
- Chú này giống con bọ hung.
Người chiến sĩ là dân Bắc Bộ, không hiểu tiếng địa phương, lấy làm bối rối.
Em hiểu câu nói trên như thế nào ?
Chú giống con bọ hung
Một đơn vị bộ đội trên đường hành quân, đến Quảng Bình, vào nghỉ tại nhà một ông cụ.Cụ già thăm hỏi từng chiến sĩ và chăm chú nhìn vào một chiến sĩ da ngăm đen, rồi nói một cách rất tự nhiên:
- Chú này giống con bọ hung.
Người chiến sĩ là dân Bắc Bộ, không hiểu tiếng địa phương, lấy làm bối rối. Sau đó mới hiểu ý nghĩa của câu nói ấy là :

"Chú này rất giống con của bố"
Theo em, taùi sao ngửụứi chieỏn sú trong caõu chuyeọn treõn khoõng hieồu caõu noựi cuỷa oõng cuù?

Caực tửứ ngửừ ủửụùc sửỷ duùng trong caõu noựi cuỷa cuù giaứ thuoọc loaùi tửứ gỡ?
Vỡ sao chuựng ta khoõng neõn laùm duùng tửứ ủũa phửụng?
Huynh đệ nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Huynh đệ hoà thuận, hai thân vui vầy.
Hãy tìm từ Hán Việt trong ví dụ sau? Việc sử dụng từ Hán Việt như thế có hợp lí không?
Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy.
V. Tr�nh l?m d?ng t? d?a phuong, t? H�n Vi?t:
Hãy cho ví dụ về việc lạm dụng từ địa phương hoỈc từ Hán Việt trong thực tế.
Ghi nhớ:
Khi sử dụng từ cần chú ý:
Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả;
Sử dụng từ đúng nghĩa;
Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ;
Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp với tình huống giao tiếp;
Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt.
Gia đình bạn Minh sống bằng nghề mần ruộng.

Em cảm thấy băn khoăn mỗi khi thấy hoa phượng nở báo hiệu mùa hè đến.

Để đền đáp công ơn cha mẹ và thầy cô, chúng em phải cố gắn học tập.

Bà của Mai vừa mới chết vào ngày hôm qua.



Hãy tìm những từ dùng sai chuẩn mực trong mỗi ví dụ sau và chữa lại cho đúng ?
Gia đình bạn Minh sống bằng nghề làm ruộng. (Lạm dụng từ địa phương)

Em cảm thấy bâng khuâng mỗi khi thấy hoa phượng nở báo hiệu mùa hè đến.(Dùng từ không đúng nghĩa)

Để đền đáp công ơn cha mẹ và thầy cô, chúng em phải cố gắng học tập. (Từ dùng sai âm, sai chính tả)

Bà của Mai vừa mới từ trần vào ngày hôm qua. (Dùng từ không hợp sắc thái biểu cảm)





XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM HỌC SINH !