Bài 14. Chuẩn mực sử dụng từ

1
Hãy cho đúng 2 câu sau :


Tôi đi Hà Nội mua cái nồi về nấu cơm nếp.


Lúa nếp nương được trồng trên núi.
2
bài 14 - Tiết 61
chuẩn mực sử dụng từ
3
- Một số người sau một thời gian dùi đầu vào làm ăn, nay đã khấm khá.
Một số người sau một thời gian vùi đầu vào làm ăn, nay đã
khấm khá.
- Em bé đã tập tẹ biết nói.
Em bé đã tập t?e (ho?c b?p b?) biết nói.
- Đó là những khoảng khắc sung sướng nhất trong đời em.
Đó là những khoảnh khắc sung sướng nhất trong đời em.
4
- Đất nước ta ngày càng sáng sủa.
Đất nước ta ngày càng tươi đẹp.
- Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ cao cả để chúng ta vận dụng trong thực tế.
Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ sâu sắc để chúng ta vận dụng trong thực tế.
- Con người phải biết lương tâm.
Con người phải có lương tâm.
5
Các từ in đậm trong những câu sau đây dùng sai như thế nào? Hãy tìm cách chữa lại cho đúng.
Nhóm 1 : Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào quang.
Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào nhoáng.
Nhóm 2 : Ăn mặc của chị thật là giản dị.
Cỏch ăn mặc của chị thật là giản dị.
Hoặc: Chị ăn mặc thật giản dị
Nhóm 3: Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tuỵ Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.
Bọn giặc đã chết rất thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.
Nhóm 4: Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạo phồn vinh.
Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự phồn vinh giả tạo.
6
Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị lãnh đạo sang xâm lược nước ta.
- Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên [...]. Nhưng Viên vẫn rán sức quần nhau với chú hổ.
(Dẫn theo Nguyễn Đức Dân )
Các từ in đậm trong những câu sau đây sai như thế nào? Hãy tìm những từ thích hợp để thay thế những từ đó?
Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị cầm đầu sang xâm lược nước ta.
Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên [...]. Nhưng Viên vẫn rán sức quần nhau với nó.
Hoặc:
Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên [...]. Nhưng Viên vẫn rán sức quần nhau với con hổ.
7
Chú giống con bọ hung
Một đơn vị bộ đội trên đường hành quân, đến Quảng Bình, vào nghỉ tại nhà một ông cụ.Cụ già thăm hỏi từng chiến sĩ và chăm chú nhìn vào một chiến sĩ da ngăm đen, rồi nói một cách rất tự nhiên:
- Chú này giống con bọ hung.
Người chiến sĩ là dân Bắc Bộ, không hiểu tiếng địa phương, lấy làm bối rối.
Em hiểu câu nói trên như thế nào ?
8
Chú giống con bọ hung
Một đơn vị bộ đội trên đường hành quân, đến Quảng Bình, vào nghỉ tại nhà một ông cụ.Cụ già thăm hỏi từng chiến sĩ và chăm chú nhìn vào một chiến sĩ da ngăm đen, rồi nói một cách rất tự nhiên:
- Chú này giống con bọ hung.
Người chiến sĩ là dân Bắc Bộ, không hiểu tiếng đại phương, lấy làm bối rối. Sau đó mới hiểu ý nghĩa của câu nói ấy là : "Chú này giống con của bố ghê".
9
Nhi đồng đang chơi đùa ngoài sân.
1. Hãy tìm từ Hán Việt trong ví dụ sau? Việc sử dụng từ Hán Việt như thế có hợp lí không?
Nhi đồng đang chơi đùa ngoài sân. Trẻ con đang chơi đùa ngoài sân.
2. Tại sao nói : "Đoàn ca múa nhạc" mà không nói : "Đoàn ca vũ nhạc"?
Nhi đồng đang chơi đùa ngoài sân.
10
Khi sử dụng từ cần ghi nhớ:
Sử dụng từ đúng âm đúng chính tả;
Sử dụng từ đúng nghĩa;
Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ;
Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp với tình huống giao tiếp;
Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt.
11
12
13
Ví dụ2: Làm trai cho đáng lên trai,
Phú Xuân cũng chải, Đồng Nai cũng từng.
Phân biệt các lỗi trong những bài tập sau:
Làm trai cho đáng nên trai,
Phú Xuân cũng trải, Đồng Nai cũng từng.
Ví dụ1: Chúng ta đã dành được độc lập.
Chúng ta đã giành được độc lập.
14
bàn tay mẹ đã trai sạn nhiều...
mẹ nàm việc rất vất vả...
khéo léo của đôi bàn tay mẹ..
bà nhấp nháy đôi môi định nói với em..
15
bàn tay mẹ đã trai sạn nhiều -> bàn tay mẹ đã chai sạn nhiều
mẹ nàm việc rất vất vả -> mẹ làm việc rất vất vả.
khéo léo của đôi bàn tay mẹ -> đôi bàn tay mẹ khéo léo.
bà nhấp nháy đôi môi định nói với em -> bà mấp máy đôi môi định nói với em.