Bài 14. Chuẩn mực sử dụng từ

2
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hai câu thơ sau có sử dụng lối chơi chữ không?
“Anh Hươu đi chợ Đồng Nai
Đi qua Bến Nghé ngồi nhai thịt bò.”
Nếu có thì đó là lối chơi chữ nào?
A. Dùng từ ngữ đồng âm.
B. Dùng từ gần nghĩa
D. Dùng lối nói lái.
B. Dùng từ trái nghĩa
3




4
Tiết 60: CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ.
Bài học
Chuẩn mực sử dụng từ:
VD:
5
Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào? Hãy sửa sai cho những từ đó?
a. Một số người sau một thời gian dùi đầu vào làm ăn, nay
đã khấm khá
Vùi
6
Trong câu sau từ nào dùng sai ?
Vì sao sai ? Hãy chữa lại cho đúng ?
c. Đó là những khoảng khắc sung sướng nhất trong đời em.
khoảnh khắc
bập bẹ
d. Em bé tập tẹ biết nói.
Dùng từ không đúng âm
A.A.A
7
Vậy dùng từ phải đảm bảo điều kiện nào?
Phát âm sai dẫn đến tác hại nào?
Gây khó hiểu đối với người nghe
Ví dụ :
chiều - chìu
làn - làng
mặc - mặt
ngang - ngan
tiết - tiếc
trường - trườn
...
8
Tiết 60: CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ.
Bài học
Chuẩn mực sử dụng từ:
VD:
+Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả;
9

c. Bài làm dông dài, diễn dông, văn lại dụng dề.
d. Vị trung đoàn chưởng thân chinh đi chinh sát chận địa.
Chữa lỗi chính tả và đọc đúng các câu văn sau:
a. Nàng vừa thấy con dun đã sợ dun cả người.
b. Họ sì sào sản lượng mấy xào ruộng sâu
10
ĐÁP ÁN

Dun 1
Giun
Dun2
Xì xào
Sì sào
Run
Diễn dông
Chưởng
Trưởng
Vụng về
Viễn vông
Dụng dề
Chận
trận
11
Các từ in đậm trong các câu sau dùng sai như thế nào ?Hãy thay những từ ấy bằng các từ thích hợp?
a. Đất nước ta ngày càng





sáng sủa.
tươi đẹp.
Sáng sủa : nơi có nhiều ánh sáng chiếu vào (được con người nhận biết qua thị giác )
12
b. Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ để chúng ta vận dụng trong thực tế.
cao cả
Cao cả :Lời nói ,việc làm đúng chuẩn mực đạo đức có phẩm chất tốt một cách tuyệt đối)
sâu sắc
Sâu sắc: Có tính chất đi vào chiều sâu, vào những vấn đề thuộc về bản chất
13
c. Con người phải lương tâm.
biết
.
Biết: nhận thức,hiểu được một điều gì đó
có
14
a. Đất nước ta ngày càng





sáng sủa.
tươi đẹp.
b. Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ để chúng ta vận dụng trong thực tế.
cao cả
sâu sắc
c. Con người phải lương tâm.
có
biết
Dùng từ không đúng nghĩa
15
Việc dùng từ không đúng nghĩa như trên có tác hại gì?
Làm cho câu văn sai nghĩa, không diễn đạt được ý định của người nói.
16
Tiết 60: CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ.
Bài học
Chuẩn mực sử dụng từ:
VD:
+Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả;
+Sử dụng từ đúng nghĩa
17
Bài tập nhanh:Chữa lỗi dùng từ trong các câu sau:
Chúng em hứa sẽ học tập thật giỏi để bù đắp cho những người đã hi sinh.
Đền đáp
18
b. Em ngồi vào bàn học, mùi hương thơm dịu hiền phảng phất bay qua.
Dìu dịu
19
Các từ in đậm trong những câu sau đây dùng
sai như thế nào?Hãy tìm cách chữa lại cho đúng ?
a. Nước sơn làm đồ vật thêm hào quang.
b. Ăn mặc của chị thật là giản dị.
c. Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tuỵ Động,
Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạo phồn vinh.
20
a. Nước sơn làm đồ vật thêm hào quang.
Danh t?
Nước sơn làm đồ vật thêm hào nhoáng
21
b. Ăn mặc của chị thật là giản dị.
Cách ăn mặc của chị thật là giản dị.
CN
VN
D?ng t?
22
c.Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều,
Tính từ
Từ chỉ lượng
“với nhiều” thay bằng từ “rất”
23
Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạo phồn vinh.
“giả tạo phồn vinh” thay bằng “phồn vinh giả tạo”
24
Tiết 60: CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ.
Bài học
Chuẩn mực sử dụng từ:
VD:
+Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả;
+Sử dụng từ nghĩa
+Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ
25
1. Lớp trẻ của chúng ta là hi vọng của đất nước bốn nghìn năm
văn hiến
Niềm hi vọng
Bài tập nhanh: Sửa lỗi dùng từ trong các câu sau:
26
a. Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị lãnh đạo sang
xâm lược nước ta.
từ “lãnh đạo “thay bằng “cầm đầu”
Các từ in đậm trong những câu sau đây sai
như thế nào?Hãy tìm những từ thìch hợp để
thay thế các từ đó?
b. Con hổ dùng cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên [...] Nhưng Viên vẫn rán sức quần nhau với chú hổ.
từ “chú hổ” thay bằng “nó” (con hổ)
27
Vậy trong trường hợp này khi sử dụng từ
chúng ta cần lưu ý điều gì ?
28
Tiết 60: CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ.
Bài học
Chuẩn mực sử dụng từ:
VD:
+Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả;
+Sử dụng từ nghĩa
+Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ
+Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách
29
Chọn từ Cho, tặng, biếu điền vào chỗ trống ?
:
-Cháu … bà gói cam.
- Mẹ ơi, … con hôn mẹ.
- Mình … bạn quà sinh nhật
cho
tặng
biếu
Theo em trong các cách nói sau, cách nói nào phù hợp
a. - Anh em như thể tay chân.

c. Trong cuộc họp hôm nay, tôi nỏ đồng tình với ý kiến của đồng chí


b. Huynh đệ như thể tay chân.
d.Trong cuộc họp hôm nay, tôi không đồng tình với ý kiến của đồng chí
31
+ Không nên dùng từ địa phương trong giao tiếp có tính chất trang trọng hoặc trong các văn bản có tính chất chuẩn mực ( hành chính, nghị luận).
+ Không nên dùng từ Hán Việt vì sẽ làm cho câu văn thiếu tính tự nhiên và trong sáng.
32
Ghi nhớ

Khi sử dụng từ cần lưu ý:
+Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả;
+Sử dụng từ đúng nghĩa;
+Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ;
+Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp với tình huống giao tiếp;
+Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt;
**********




33
Có thế thay từ mom trong câu thơ sau bằng từ nào?
“Quanh năm buôn bán ở mom sông”
(“Thương vợ”- Tú Xương)
Ven sông:
Mom sông
34
Trong truyện ngắn “Con gái thủy thần” của Nguyễn Huy Thiệp, đoạn kết có một dòng nghe thật da diết:
"Trước mặt tôi, dòng sông đang thao thiết chảy".

Tha thiết
35
“Nỗi niềm chi rứa Huế ơi
Mà mưa xối xả trắng trời Thừa Thiên”
(Tố Hữu)
“Lối xưa xe ngựa hồn thu thảo
Nền cũ lâu đài bóng tịch dương”
(Bà Huyện Thanh Quan)
Những câu sau dùng từ không đúng chuẩn mực trong những trường hợp nào?
36
Chú ý:
-Trong văn chương, ta không chỉ cần cùng từ đúng chuẩn mực mà còn phải hướng tới dùng từ hay và độc đáo
-Có những trường hợp dùng từ lệch chuẩn nhưng lại tạo ra được hiệu quả nghệ thuật đặc sắc
37
Hướng dẫn học ở nhà
*Về nắm các chuẩn mực sử dụng từ.
* Soạn bài “Ôn tập văn biểu cảm” trả lời tất cả 5 câu hỏi SGK trang 168.