Bài 14. Chuẩn mực sử dụng từ

ngữ Văn : lớp 7
Giáo viên : Nguyễn Đại Tiến
GD & ĐT
CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ
Bài 16 - Tiết 62.
I. Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả.
Ví dụ: ? Các từ in đậm dùng sai như thế nào? Hãy sửa sai cho từ đó?
a. Một số người sau một thời gian đầu vào làm ăn, nay đã khấm khá.
? Nguyên nhân sai của việc dùng từ này?
- Do lẫn lận giữa các phụ âm đầu: v-d, b-t…
vùi
dùi
b. Em bé biết nói.
tập tẹ
bập bẹ
2. Nhận xét:

Ví dụ: ? Các từ in đậm dùng sai như thế nào? Hãy sửa sai cho từ đó?
c. Đó là những sung sướng nhất trong đời em.
khoảng khắc
khoảnh khắc
- Do liên tưởng hình thức ngữ âm sai nên phát âm sai.
2. Nhận xét:
? Nguyên nhân sai của việc dùng từ này?
II. Sử dụng từ đúng nghĩa.
Ví dụ: ? Hãy phát hiện lỗi sai của các từ in đậm? Sửa lại cho đúng?
a. Đất nước ta ngày càng
sáng sủa.
tươi đẹp.
sâu sắc
b. Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ để chúng ta vận dụng trong thực tế.
cao cả
c. Con người phải lương tâm.
biết
có
2. Nhận xét: ? Nguyên nhân sai của việc dùng từ này?
- Do không nắm vững khái niệm của từ.
III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp.
Ví dụ: ? Hãy chữa các từ ngữ, câu văn sau cho đúng ngữ pháp?
a. Nước sơn làm đồ vật thêm hào quang.
2. Nhận xét: ? Câu văn này sai chổ nào? Vì sao?
- Hào quang là danh từ không thể đặt ở vị trí cụm tính từ.
* Chữa đúng: Nước sơn làm đồ vật thêm hào nhoáng.
III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp.
Ví dụ: ? Hãy Chữa câu văn sau cho đúng ngữ pháp?
b. Ăn mặc của chị thật là giản dị.
* Chữa đúng: Cách ăn mặc của chị thật giản dị.
2. Nhận xét: ? Lí giải vì sao em chữa như vậy?
- Vì ăn mặc là động từ nếu ở vị trí chủ ngữ thì trước nó phải thêm từ: cách
III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp.
Ví dụ: ? So sánh cách dùng từ của hai câu văn sau?
C1. Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tuỵ Động, Trần Hiệp phải bêu đầu…

C2. Bọn giặc đã chết rất thảm hại: máu chảy
thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở
Tuỵ Động, Trần Hiệp phải bêu đầu…


2. Nhận xét: Dùng quan hệ từ không thích hợp.
III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp.
Ví dụ: ? Hãy chữa câu văn sau cho đúng ngữ pháp?
d. Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạo phồn vinh.
2. Nhận xét: ? Vì sao sai?
- Vì như vậy là không phù hợp với trật tự từ Tiếng Việt : DT luôn đi trước ĐT.
* Cách chữa: Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự phồn vinh giả tạo.
IV. Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách.
Ví dụ: ? Trao đổi với bạn câu này sai như thế nào?
a. Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghi lãnh đạo sang xâm lược nước ta.
2. Nhận xét: ? Cho biết sắc thái biểu cảm của từ lãnh đạo là gì?
- Tôn trọng, đề cao.
* Cách chữa: Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghi cầm đầu
sang xâm lược nước ta.
IV. Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách.
Ví dụ: ? Trao đổi với bạn câu này sai như thế nào?
b. Con hổ dùng cái vuốt nhon hoắt cấu vào người, vào mặt viên. Nhưng viên vẫn rán sức quần nhau với chú hổ.
2. Nhận xét: ? Từ chú hổ có hợp phong cách khi nó đang muốn ăn thịt Viên hay không?
*Cách chữa: Con hổ dùng cái vuốt nhon hoắt cấu vào
người, vào mặt viên. Nhưng viên vẫn rán sức quần
nhau với nó.
V. Không lạm dụng từ dịa phương, từ Hán Việt.
Chó gièng con bä hung
Mét ®¬n vÞ bé ®éi trªn ®­êng hµnh qu©n, ®Õn Qu¶ng B×nh, vµo nghØ t¹i nhµ mét «ng cô. Cô giµ th¨m hái tõng chiÕn sÜ vµ ch¨m chó nh×n vµo mét chiÕn sÜ da ng¨m ®en, råi nãi mét c¸ch rÊt tù nhiªn:
- Chó nµy gièng con bä hung.
Ng­êi chiÕn sÜ lµ d©n B¾c Bé, kh«ng hiÓu tiÕng ®Þa ph­¬ng, lÊy lµm bèi rèi.
Sau ®ã míi hiÓu ý nghÜa cña c©u nãi Êy lµ : “Chó nµy gièng con cña bè ghª”.
V. Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt
V. Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt:
1. Ví dụ:
Việc sử dụng từ Hán Việt trong những ví dụ sau đây có hợp lí không?
VD1: nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể chân tay,
hòa thuận, hai thân vui vầy.
Huynh đệ
Huynh đệ
Lạm dụng từ Hán Việt, làm câu văn thiếu tự nhiên
Anh em
Anh em
Em có nhận xét gì về câu nói này?
VD2:Nhà ga ở mô rứa eng?( nhà ga ở đâu vậy anh)?
Sử dụng quá nhiều từ địa phương gây khó hiểu.
2. Lưu ý: Chỉ dùng với những mục đích nghệ thuật như:
Tạo màu sắc địa phương.
Tạo lời văn trang trọng, cổ kính, tao nhã.
CỦNG CỐ
SỬ DỤNG TỪ
Đúng âm, đúng
Chính tả.
Đúng nghĩa
Đúng tính chất
ngữ pháp
Đúng sắc thái
biểu cảm, hợp tình
Huông giao tiếp.
Không lạm
dụng từ địa
phương, HV.
- Khắc sâu về chuẩn mực sử dụng từ, rèn kĩ năng nói, viết dùng từ chuẩn mực.
- Đọc lại các bài làm và sửa từ sai cho đúng.
- Soạn bài : Ôn tập văn bản biểu cảm.