Bài 14. Chơi chữ

m
Kiểm tra bài cũ:
Thế nào là điệp ngữ ? Có những dạng điệp ngữ nào ?
Chỉ ra phép điệp ngữ trong đoạn thơ sau :
Bố em đi làm về
Đội sấm
Đội chớp
Đội cả trời mưa.
(Trần Đăng Khoa)
Điệp ngữ cách quãng. B. Điệp ngữ vòng. C. Điệp ngữ nối tiếp.
Trùng trục như con bò thui, chín mắt, chín mũi, chín đuôi, chín đầu.
(Là con gì ?)
2.
Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
I. Thế nào là chơi chữ ?
1. Ví dụ:
Bài 14- Tiết 58
Ví dụ :
Bà già đi chợ Cầu Đông,
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng ?
Thầy bói gieo quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi nhưng răng không còn.
(Ca dao)

Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
I. Thế nào là chơi chữ ?
1. Ví dụ:
Bài 14- Tiết 58
Lợi (1): Cái có ích mà con người thu được nó nhiều hơn những gì mà con người phải bỏ ra (lợi lộc, lợi ích).
Lợi (2): Phần thịt bao giữ xung quanh chân răng.
-> Từ đồng âm.
2. Ghi nhớ: SGK/164.
Ví dụ :
Bà già đi chợ Cầu Đông,
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng ?
Thầy bói gieo quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi nhưng răng không còn.
(Ca dao)

Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước,. làm câu văn hấp dẫn và thú vị.

Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
I. Thế nào là chơi chữ ?
1. Ví dụ:
Bài 14- Tiết 58
2. Ghi nhớ: SGK/164.
H: Trong câu đối trên, nghệ thuật chơi chữ đã tạo ta điểm thú vị như thế nào ?

Con ruồi đậu mâm xôi đậu
Con kiến bò đĩa thịt bò.

Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
I. Thế nào là chơi chữ ?
1. Ví dụ:
Bài 14- Tiết 58
Sánh với Na-va "ranh tướng " Pháp
Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương.
(Tú Mỡ)
Mênh mông muôn mẫu một màu mưa
Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ.
(Tú Mỡ)
Con cá đối bỏ trong cối đá,
Con mèo cái nằm trên mái kèo,
Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ duyên em.
(Ca dao)
Ngọt thơm sau lớp vỏ gai,
Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng.
Mời cô mời bác ăn cùng,
Sầu riêng mà hoá vui chung trăm nhà.
(Phạm Hổ)
2. Ghi nhớ: SGK/164.
II. Các lối chơi chữ.
Ví dụ :
Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
Bài 14- Tiết 58
Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
Bài 14- Tiết 58
Bà già đi chợ Cầu Đông,
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng ?
Thầy bói gieo quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi nhưng răng không còn.

Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
Bài 14- Tiết 58
- Đi tu Phật bắt ăn chay,
Thịt chó ăn được, thịt cầy thì không.
(Ca dao)
- Cô Xuân đi chợ Hạ, mua cá Thu về chợ hãy còn Đông.
Cha chài, mẹ lưới, con câu,
Chàng rể đi tát, con dâu đi mò.
Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
I. Thế nào là chơi chữ ?
1. Ví dụ:
Bài 14- Tiết 58
2. Ghi nhớ: SGK/164.
II. Các lối chơi chữ.
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ: SGK/165
III. Luyện tập
Bài 1.
Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà,
Rắn đầu biếng học chẳng ai tha.
Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ,
Nay thét mai gầm rát cổ cha.
Ráo mép chỉ quen tuồng nói dối,
Lằn lưng cam chịu dấu roi tra.
Từ nay Trâu Lỗ chăm nghề học,
Kẻo hổ mang danh tiếng thế gia.
(Lê Quý Đôn)
Bài 1. Đọc bài thơ dưới đây và cho biết tác giả đã dùng những từ ngữ nào để chơi chữ
Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
I. Thế nào là chơi chữ ?
1. Ví dụ:
Bài 14- Tiết 58
2. Ghi nhớ: SGK/164.
II. Các lối chơi chữ.
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ: SGK/165
III. Luyện tập
Bài 1.
Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà,
Rắn đầu biếng học chẳng ai tha.
Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ,
Nay thét mai gầm rát cổ cha.
Ráo mép chỉ quen tuồng nói dối,
Lằn lưng cam chịu dấu roi tra.
Từ nay Trâu Lỗ chăm nghề học,
Kẻo hổ mang danh tiếng thế gia.
(Lê Quý Đôn)
Bài 1. Đọc bài thơ dưới đây và cho biết tác giả đã dùng những từ ngữ nào để chơi chữ
Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
I. Thế nào là chơi chữ ?
1. Ví dụ:
Bài 14- Tiết 58
2. Ghi nhớ: SGK/164.
II. Các lối chơi chữ.
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ: SGK/165
III. Luyện tập
Bài 1.
Bài 2. Mỗi câu sau đây có những tiếng nào chỉ các sự vật gần gũi nhau ? Cách nói này có phải là chơi chữ không ?
Trời mưa đất thịt trơn như mỡ, dò đến hàng nem chả muốn ăn.
Bà đồ Nứa, đi võng đòn tre, đến khóm trúc thở dài hi hóp.
Bài 2
Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
I. Thế nào là chơi chữ ?
1. Ví dụ:
Bài 14- Tiết 58
2. Ghi nhớ: SGK/164.
II. Các lối chơi chữ.
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ: SGK/165
III. Luyện tập
Bài 1.
Cảm ơn bà biếu gói cam,
Nhận thì không đúng, từ làm sao đây ?
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây,
Phải chăng khổ tận đến ngày cam lai ?
Trong bài thơ này, Bác Hồ đã dùng lối chơi chữ như thế nào ?
Bài 4. Năm 1946, bà Hằng Phương biếu Bác Hồ một gói cam, Bác Hồ đã làm một bài thơ tỏ lòng cảm ơn như sau:
Bài 2
Bài 4
Thứ 6 ngày 14 tháng 12 năm 2007
I. Thế nào là chơi chữ ?
1. Ví dụ:
Bài 14- Tiết 58
2. Ghi nhớ: SGK/164.
II. Các lối chơi chữ.
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ: SGK/165
III. Luyện tập
Bài 1.
Cảm ơn bà biếu gói cam,
Nhận thì không đúng, từ làm sao đây ?
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây,
Phải chăng khổ tận đến ngày cam lai ?
Trong bài thơ này, Bác Hồ đã dùng lối chơi chữ như thế nào ?
Bài 4. Năm 1946, bà Hằng Phương biếu Bác Hồ một gói cam, Bác Hồ đã làm một bài thơ tỏ lòng cảm ơn như sau:
Bài 2
Bài 4
Thứ 7 ngày 16 tháng 12 năm 2006
Bài 13 - Tiết 57
Hướng dẫn học ở nhà
Nắm được nội dung phần ghi nhớ.

- Làm các phần bài tập còn lại (1d , 2b)