Bài 14. Chơi chữ

Chào mừng thầy cô và các bạn về dự giờ thao giảng!
NGữ vĂN: Tiết 58: Chơi chữ


Ví dụ:
Bà già đi chợ cầu Đông
Bói xem một quẻ lấychồng lợi chăng?
Thầy bói xem quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi nhưng răng
không còn.
Em có nhận xét gì về cách nói của ông thầy bói.
( hãy khoanh tròn vào đáp án đúng nhất)
A. Bình thường
B.Gây cười
C.Dí dỏm, hài hước
D. Cả ba ý trên
Đáp án : C
Ví dụ 2: Còn trời còn nước , còn non.
Còn cô bán rượu anh còn say sưa.
( ca dao)
Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ để tạo sắc thái dí dỏm ,hài hước, .làm câu văn hấp dẫn và thú vị
Ghi nhớ:
Ví du1: Sánh với Na- va " ranh tướng"Pháp
Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương
? ở ví dụ này ,tác giả sử dụng từ ngữ nào để chơi chữ.
Ví dụ 2: Mênh mông muôn mẫu một màu mưa.
Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ.
Ví dụ 2 : Con cá đối bỏ trong cối đá,
Con mèo cái nằm trên mái kèo,
Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ duyên em .
( ca dao)
Ví dụ 4: Ngọt thơm sau lớp vỏ gai,
Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng. Mời cô , mời bác ăn cùng,
Sầu riêng mà hóa vui chung trăm nhà.


Ví dụ: Trăng bao nhiêu tuổi trăng già
Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non.
- Tác giả sử dụng lối chơi chữ nào?
Ghi nhớ:
*Các lối chơi chữ thường gặp:
1- Dùng từ ngữ đồng âm;
2- Dùng lối nói trại âm;
3-Dùng cách điệp âm;
4- Dùng từ ngữ trái nghĩa, đồng nghĩa, cùng nghĩa
III. LuyÖn tËp:
1. §äc bµi th¬ d­íi ®©y vµ cho biÕt t¸c gi¶ dïng nh÷ng tõ ng÷ nµo ®Ó ch¬i ch÷.
Ch¼ng ph¶i l­u ®iu vÉn gièng nhµ,
R¾n ®Çu v¾ng häc ch¼ng ai tha
ThÑn ®Ìn hæ löa ®au lßng mÑ,
Nay thÐt mai gÇm r¸t cæ cha
R¸o mÐp chØ quen tuång nãi dèi,
L»n l­ng cam chÞu dÊu roi tra.
Tõ nay Tr©u Lç ch¨m nghÒ häc,
KÎo hæ mang danh tiÕng thÕ gia.
2. Mçi c©u sau ®©y cã nh÷ng tiÕng nµo chØ c¸c sù vËt gÇn gòi nhau? C¸ch nãi nµy cã ph¶i lµ ch¬i ch÷ kh«ng?
-Trêi m­a ®Êt thÞt tr¬n nh­ mì,dß ®Õn hµng nem ch¶ muèn ¨n.
-Bµ ®å nøa, ®i vâng ®ßn tre, ®Õn khãm tróc, thë dµi hi hãp.
Năm 1946, bà Hằng Phương biếu biế Bác Hồ một gói cam, Bác Hồ đã làm một bài thơ tỏ lòng cảm ơn sau:
Cảm ơn bà biếu gói cam,
Nhận thì không đúng, từ làm sao đây?
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây,
Phải chăng khổ tận đến ngày cam lai?
Trong bài thơ này , bác Hồ đã dùng lối chơi chữ nào?