Bài 14. Chơi chữ

Tiết 59 (Tiếng Việt)

Chơi chữ
Choi Ch?
Th? n�o l� choi ch??
C�c lo?i choi ch?
Luy?n t?p

Ti?t 59 CHOI CH?
I.Thế nào là chơi chữ?
1.Ví dụ
Bà già đi chợ Cầu Đông
Bói xem quẻ lấy chồng chăng?
Thầy bói xem quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi nhưng răng không còn.
Ca dao
I. Thế nào là chơi chữ?
1. Ví dụ.
* Lối 1: Tính từ
* L?i 2,3: Danht?
Ích lợi
Lợi (nói) riêng
L?i
�m : gi?ng nhau.
Nghia: kh�c nhau.
Hiện tượng: Đồng âm
Tạo sắc thái hài hước, dí dỏm ,làm b�i ca dao th�m h?p d?n, th� v?,
2. Nhận xét
Bài tập nhanh:
Em hãy chỉ ra những từ ngữ có phép chơi chữ sau đây :

Trùng trục như con bò thui
Chín mắt, chín mũi, chín đuôi, chín đầu.
Chín
chín
chín
chín
Phép chơi chữ này lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ.
II.Các lối chơi chữ
Đọc các bài ca dao, thơ sau :
(1).Sánh với Na-va “ranh tướng” Pháp
Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương
(Tú Mỡ)
(2).Mênh mông muôn mẫu một màu mưa
Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ.
( Tú Mỡ)
3).Con cá đối bỏ trong cối đá,
Con mèo cái nằm trên mái kèo,
Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ duyên em.
(Ca dao)
(4). Ngọt thơm sau lớp vỏ gai,
Qủa ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng.
Mời cô mời bác ăn cùng,
Sầu riêng mà hóa vui chung trăm nhà.
(Phạm Hổ)
“ranh tướng”
trại âm (gần âm)
M
M
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
điệp âm
nói lái
cá đối
cối đá
mèo cái
mái kèo
Sầu riêng
vui chung
từ trái nghĩa
Bài tập nhanh:
Chỉ ra chơi chữ và xác định lối chơi chữ

Trên trời rơi xuống cái mau co

mau co

I. Th? n�o l� choi ch??
II. C�c lo?i choi ch?
* Ghi nhớ: Các lối chơi ch? thường gặp là:
Dùng từ ng? đồng âm
Dùng lối nói trại âm ( gần âm)
Dùng cách điệp âm
Dùng lối nói lái
Dùng từ ng? trái nghĩa, đồng nghĩa, gần nghĩa.
Chơi ch? được sử dụng trong cuộc sống thường ngày, trong thơ van đặc biệt là trong thơ van trào phúng, trong câu đối, câu đố,.
III. Luy?n t?p
I. Th? n�o l� choi ch?
1. Ví d?



2. Nh?n x�t.
* Ghi nhí:
SGK-164


Bài tập 2.-SGK-165
* Tr?i mua d?t th?t tron nhu m?, dị d?n h�ng nem ch? mu?n an.
* B� d? N?a, di v�ng dịn tre, d?n khĩm tr�c, th? d�i hi hĩp.
Th?t,m?,nem,ch?
N?a,tre,tr�c, hĩp
CHOI CH?
Bài tập 3. - bài tập 4 - SGK (166)
C?m on b� bi?u gĩi cam1,
Nh?n thì khơng d�ng, t? l�m sao d�y?
An qu? nh? k? tr?ng c�y,
Ph?i chang kh? t?n d?n ng�y cam2 lai?
Trong b�i tho n�y B�c H? d� d�ng l?i choi ch? nhu th? n�o?
Cam (1):
Quả cam
Cam (2):
Ngọt, sướng

D�ng t? d?ng �m
Về làm học bài và làm bài tập còn lại.
Sưu tầm một số ví dụ về chơi chữ
- Soạn bài: Chuẩn mực sử dụng từ
DẶN DÒ
C?M ON TH?Y CƠ GI�O V� C�C EM H?C SINH D�
L?NG NGHE!