Bài 13. Tiếng gà trưa

TIẾNG GÀ TRƯA
-XUÂN QUỲNH-
I-TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả
Xuân Quỳnh (1942 – 1988).
Quê: làng La Khê, ven thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây
- Là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam.
- Thơ Xuân Quỳnh: thường viết về những tình cảm bình dị, gần gũi trong đời sống gia đình và cuộc sống thường ngày, biểu lộ những rung cảm và khát vọng của một trái tim phụ nữ chân thành,tha thiết và đằm thắm
2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác
- Trích (in lần đầu) trong tập Hoa dọc chiến hào (1968).
Ra đời trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Mĩ.
Thể thơ: 5 tiếng, có chỗ biến đổi khá linh hoạt, giọng thơ kể chuyện.
Gieo vần chân, vần chéo
bố cục: 1. khổ đầu: cảm hứng của tác giả và mạch cảm xúc trong bài thơ
2. 5 khổ tiếp theo: Tình cảm ùa về qua những hình ảnh và kỉ niệm hiện lên từ tiếng gà trưa
3. phần còn lại: Tâm niệm của người chiến sĩ
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
a. Cảm hứng của tác giả và mạch cảm xúc của bài thơ
- “Tiếng gà trưa”: khơi gợi cảm hứng cho tác giả.
- Mạch cảm xúc : từ hiện tại về quá khứ, từ hiện tại đến tương lai.
- Mạch cảm xúc: khi nghe thấy tiếng gà trưa 
⟹ tiếng gà trưa gợi cho người chiến sĩ những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ 
⟹ Nỗi nhớ thêm da diết với hình ảnh người bà tần tảo sớm hôm.
⟹ Nỗi nhớ khắc sâu hình ảnh quê hương, trở thành động lực thôi thúc người chiến sĩ cầm súng lên đường.
- Nguồn cảm hứng: Trên đường đánh giặc người lính chợt nghe tiếng gà trưa nhảy ổ. Âm thanh quen thuộc ấy gợi về những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ về hình ảnh của những gà mái mơ, mái vàng đặc biệt là hình ảnh người bà với tình yêu và sự chăm nom đùm bọc cho cháu. Tiếng gà trưa đã đi cùng người lính vào cuộc chiến đấu cùng khắc sâu thâm tình của đất nước quê hương.
Rung động tình cảm trong lòng người lính trẻ
Gợi về kỉ niệm
tuổi thơ
Hiện tại
Quá khứ
Tương lai
Tiếng gà trưa
Động lực của người lính hôm nay
b. Hình ảnh kỉ niệm tuổi thơ
-Hình ảnh con gà mái mơ, mái vàng và trứng hồng đẹp như tranh.
-> Màu sắc tươi sáng, gợi cuộc sống êm đềm
-Kỉ niệm tò mò xem trộm gà đẻ bị bà mắng.
-Hình ảnh người bà đông đầy yêu thương, tảo tần, chắt chiu từng quả trứng, đàn gà, mong trời đừng sương muối
-Ước mơ có quần áo mới đi vào trong giấc ngủ
-> Mơ được ấm no, hạnh phúc.
=> Những kỉ niệm bình dị, gắn bó thân thương.
c. Tâm niệm của người chiến sĩ
-Điệp từ “vì” nhấn mạnh nguyên nhân và mục đích chiến đấu.
-Ước mơ hiện tại: chiến đấu để biến giấc mơ tuổi thơ thành hiện thực.
-> Lòng yêu nước bắt nguồn từ những tình cảm bình dị: yêu xóm làng, gia đình và những kỉ niệm tuổi thơ.

d. Hình ảnh người bà và tình cảm bà cháu
- Bảo ban, nhắc nhở cháu, ngay cả khi trách mắng cũng vì tình yêu thương (gà đẻ...lang mặt).
- Chịu thương, chịu khó, tần tảo, chắt chiu trong cảnh nghèo (tay bà...chắt chiu, bà lo...sương muối)
- Bà dành trọn vẹn tình yêu thương, chăm lo cho cháu: dành dụm chi chút để cuối năm bán gà, may cho cháu quần áo mới.

 
 Một người bà hiền hậu, hết mực yêu thương cháu.
 Kỉ niệm về bà đã biểu hiện tình bà cháu thật sâu nặng, thắm thiết. Bà chắt chiu, chăm lo cho cháu, cháu yêu thương, kính trọng và biết ơn bà.
III-TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
Thể thơ biến đổi linh hoạt.
Hình ảnh giản dị, đời thường.
Điệp ngữ gợi hình, gợi cảm.
2. Ý nghĩa
Tình yêu bà, yêu làng quê.
Tình yêu đất nước giản dị và sâu sắc.
1
2
3
4
5
6
CÂU 1: BÀI THƠ “TIẾNG GÀ TRƯA” ĐƯỢC TRÍCH TRONG TẬP THƠ NÀO?

A: HOA DỌC CHIẾN HÀO
B: CHỒI BIẾC
C: HOA CỎ MÂY
CÂU 2: CẢM HỨNG CỦA TÁC GIẢ ĐƯỢC KHƠI GỢI TỪ VIỆC GÌ?
A.Ổ trứng gà
B.Con gà mái mơ
C.Tiếng gà trưa
CÂU 3: LÍ DO KHIẾN NGƯỜI BÀ MẮNG YÊU TÁC GIẢ
A. Xem trộm gà đẻ
B. Ăn cắp trứng
C. Cả A và B
CÂU 4: VÌ SAO TIẾNG GÀ TRƯA LẠI GỢI CẢM HỨNG CHO TÁC GIẢ?
A. Vì tiếng gà quá to
B. Vì tiếng gà cục tác vào buổi trưa
C. Vì tiếng gà gắn với những kỉ niệm tuổi thơ
CÂU 5: TỪ “VÌ” ĐƯỢC NHẮC LẠI NHIỀU LẦN VÌ MỤC ĐÍCH GÌ?
A. Nhấn mạnh nguyên nhân và mục đích
B. Nhấn mạnh tiếng gà trưa
C. Nhấn mạnh hình ảnh ổ trứng hồng
CÂU 6:NHỮNG GAM MÀU TƯƠI SÁNG TRONG BÀI THƠ GỢI LÊN ĐIỀU GÌ ?
A. Cuộc sống êm đềm, ấm áp
B. Dự cảm về tương lai nhiều bất trắc
C. Màu sắc quần áo mà bà đã mua từ tiền bán gà