Bài 13. Tiếng gà trưa

Giáo án điện tử
Giáo viên thực hiện : Phạm Tấn Bửu
Trường THCS Lê Lợi
Quận Ngũ Hành Sơn ,TP Đà Nẵng
TIẾNG GÀ TRƯA
Ngữ Văn lớp 7 - Tuần 14 - Tiết 53

Hoạt động 1
Kiểm tra bài cũ
HS 1 : Đọc thuộc bài thơ “Cảnh khuya”.
Bài thơ miêu tả vẻ đẹp của đêm trăng như thế nào và thể hiện tâm trạng gì của Bác Hồ ?
Bài thơ miêu tả một đêm trăng trong rừng, ở chiến khu Việt Bắc. Cảnh rất thơ mộng, có tiếng suối reo từ xa vọng lại, có ánh trăng sáng tràn ngập, đan xen, lung linh qua vòm cây, kẻ lá .
Bác say sưa ngắm đêm trăng đẹp nhưng vẫn thao thức, trăn trở lo nghĩ cho công việc kháng chiến.
Kiểm tra bài cũ
Học sinh 2
Đọc thuộc lòng bài thơ “Rằm tháng giêng”
Bài thơ miêu tả vẻ đẹp của đêm trăng như thế nào ?
Qua bài thơ em hiểu được tâm trạng gì của Bác Hồ ?
Bài thơ miêu tả đêm trăng rằm trên sông nước ở Việt Bắc. Đó là khung cảnh từ mặt nước, dòng sông, con thuyền đến bầu trời đều tràn ngập ánh trăng và không khí tươi vui của mùa xuân. Cảnh ấy gợi cho Bác niềm lạc quan, tin tưởng cuộc kháng chiến chống Pháp nhất định thắng lợi.
Bài thơ giúp chúng ta hiểu được Bác có lòng yêu thiên nhiên, phong thái sống ung dung và luôn sống lạc quan dù hoàn cảnh còn nhiều gian khổ.
Tiếng
gà
trưa
Thơ :
Xuân Quỳnh
NGỮ VĂN 7 Tuần 14 Tiết 53


Hoạt động 2
I.Đọc tìm hiểu chung
1.Đọc :
Đọc giọng chậm rãi,nhẹ nhàng
Những câu thơ có 3 tiếng “Tiếng gà trưa”cần ngắt nghỉ lâu hơn các câu khác.
Khổ thơ cuối đọc giọng nhẹ nhàng, tha thiết như lời trò chuyện, tâm tình của cháu với bà.
Tiếng gà trưa
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng nhà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ



Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
Khi gío mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới



Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng :
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt !
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng





Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Ôi cái áo trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.


Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng những trứng

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ


HOẠT ĐỘNG 3
2.Tìm hiểu tác giả và tác phẩm
Tác giả : Xuân Quỳnh
( 1942 – 1988)
Một nhà thơ nữ hiện đại, có
nhiều bài thơ mang âm điệu
nhẹ nhàng sâu lắng, thể hiện
những rung cảm và khát
vọng của một người phụ nữ
chân thành, thiết tha yêu con
người và cuộc sống


Tác phẩm
Xuân Quỳnh sáng tác không nhiều nhưng đã
có những tập thơ xuất sắc như : “Sóng”, “Hoa dọc
chiến hào”, “Sân ga chiều em đi”...

Bài thơ ”Tiếng gà trưa” được viết trong thời
kì đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, năm 1984
được đưa vào in trong tập thơ “Sân ga chiều em đi”.


3.Thể thơ
Câu hỏi : Bài thơ “Tiếng gà trưa”
được làm theo thể thơ gì ?
Bài thơ được làm theo thể thơ 5 tiếng nhưng có chỗ
biển đổi chỉ có 3 tiếng như câu thơ “Tiếng gà trưa “


Gieo vần
Gieo vần cách :
ở câu 1 và 4

Gieo vần liền :
ở câu 2 và 3




Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ
“Cục...cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Số câu thơ trong mỗi khổ thơ
Câu hỏi : Em có nhận
xét gì về số câu thơ
trong mỗi khổ thơ ?
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
------
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gío mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng nhà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Số câu thơ trong mỗi
khổ thơ không hạn
định: có khổ 4 câu,
có khổ 6 câu, có khổ
7 câu ...

Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
------
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gío mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng nhà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ


Hoạt động 4
Câu hỏi thảo luận nhóm nhỏ :
Mạch cảm xúc của bài thơ được triển khai
theo trình tự của bố cục không ? Mạch cảm
xúc đó diễn biến như thế nào ?
Mạch cảm xúc được triển khai theo trình tự của bố cục :
Trên đường hành quân, lúc dừng chân chợt nghe
tiếng gà gáy bên xóm nhỏ người chiến sĩ cảm thấy bao
nỗi nhọc nhằn như được xua tan đi. Những kỉ niệm tuổi
thơ bên người bà và đàn gà bổng chợt đến. Từ đó người
chiến sĩ tự nhủ phải quyết tâm chiến đấu vì Tổ quốc và
người thân.


4.Bố cục
Bố cục của bài thơ có thể chia làm mấy phần ?
Nêu ý chính từng phần ?
Bố cục của bài thơ có thể chia làm 3 phần :
1. Từ đầu đến “Nghe gọi về tuổi thơ”: Tiếng gà gáy
trưa gợi nhiều cảm xúc.
2. Tiếp theo đến “ Đi qua nghe sột soạt”: Tiếng gà
gáy trưa gợi nhớ kỉ niệm thời thơ ấu
3. Phần còn lại : Tiếng gà gáy trưa gợi nhiều suy ngẫm


II.Đọc – Tìm hiểu văn bản
Hoạt động 5
1.Tiếng gà trưa gợi nhiều xúc cảm
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng nhà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Tiếng gà gáy trưa
vọng vào
tâm tư người lính trong hoàn cảnh nào ?


Một buổi trưa hè, trên đường hành quân, được
nghỉ chân ở một xóm nhỏ, người chiến sĩ chợt
nghe tiếng gà nhảy ổ gáy vang vọng vào tâm tư.
Âm vang của tiếng gà khiến anh bồi hồi xúc
động.
Hoạt động 6
Thảo luận nhóm
Tại sao trong nhiều âm thanh của làng quê,
nhưng người chiến sĩ cảm nhận tiếng gà gáy
trưa một cách sâu sắc đến thế ?
Người chiến sĩ cảm nhận
được tiếng gà trưa vì :
* Tiếng gà gáy trưa là âm
thanh quen thuộc
* Tiếng gà gáy trưa tạo
cảm giác dễ chịu xua tan
bao mệt nhọc
* Tiếng gà gáy gợi nhớ kỉ
niệm tuổi thơ ở bên bà và
bên đàn gà.
Câu hỏi
Trong khổ thơ thứ nhất, tác giả nhắc lại nhiều
lần từ nào ? Như vậy biện pháp tu từ nào được sử
dụng ? Tác dụng của cách dùng từ này ?
Từ nghe được nhắc lại 3 lần để miêu tả các cảm
xúc nối tiếp nhau đang tràn ngập trong lòng người
lính .Nghe không chỉ là sự cảm nhận bằng thính
giác mà còn là sự lay động trong tâm tư, tình cảm
một cách sâu sắc, xao xuyến.
Nghe là một điệp ngữ
Câu hỏi
Vậy đây là kiểu
điệp ngữ gì ?
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng nhà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Điệp ngữ cách quãng
Câu hỏi
Tại sao giếng gà gáy lại có thể gợi
được nhiều cảm xúc đối với người
chiến sĩ ?
* Buổi trưa ở làng quê, không gian vắng lặng,
yên tĩnh tiếng gà gáy vang làm cho cảnh vật
như bị lay động và bừng tĩnh dậy.
* Âm vang tiếng gà cục tác giúp người lính vơi
đi sự mệt mỏi sau một quãng đường hành
quân xa.
* Tiếng gà gáy gợi nhớ kỉ niệm thời ấu thơ
sống trong tình yêu thương của người bà và
gần gủi với đàn gà bà nuôi.
Hoạt động 7 - Củng cố
Câu hỏi : Người lính cảm nhận tiếng gà
bằng thính giác và bằng cả tâm hồn.
Như vậy, anh có tâm tư, tình cảm gì ?
Anh có lòng yêu mến quê hương,
lòng nhớ thương người bà và bồi
hồi nhớ kỉ niệm thời ấu thơ bên đàn gà
Bài tập trắc nghiệm
Bài thơ “Tiếng gà trưa
được làm theo thể thơ nào ?
A.Thể thơ tự do
B.Thể thơ 5 chữ
C.Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt
D.Thể thơ cổ thể

Hoạt động 8 - Dặn dò
1.Học thuộc lòng bài thơ
2.Soạn câu hỏi 3 và 4(trang 151 SGK)
3. Nắm được nghĩa của các chú thích
4.Sưu tầm 1 bài thơ có âm thanh tiếng
gà gáy
5. Học bài học.

Cám ơn quí thầy cô