Bài 13. Tiếng gà trưa

Ngữ văn -Tiết 54:
Bài 13:
Tiếng gà trưa
( Tiết 2)
-Xuân Quỳnh -
Người thực hiện: Lê Thị Bích Huệ
Kiểm tra bài cũ
2. Người chiến sĩ có những cảm xúc gì khi nghe thấy tiếng gà trưa ?
Nghe bàn chân đỡ mỏi.
Nghe xao động nắng trưa.
Nghe gọi về tuổi thơ.
Cả ba ý trên



1. Đọc thuộc lòng và diễn cảm khổ thơ đầu trong bài "Tiếng gà trưa" của Xuân Quỳnh ?

D.
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
I- Tỏc gi? - tỏc ph?m

1- Tác giả:
- Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942-1988), quê ở La Khê, ven Thị xã Hà Đông ( Hà Tây).
- Là một trong những nhà thơ nữ nổi tiếng nước ta thời chống Mĩ.
2- Tác phẩm:
* Tác phẩm chính: Hoa cỏ may, Hoa dọc chiến hào, Sân ga chiều em đi...
Tiết 53-54: Văn bản : Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
- Bài thơ được sáng tác vào thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Mĩ, in trong tập Hoa dọc chiến hào(1968), in lại trong tập Sân ga chiều em đi(1984).
3 - Đọc hiểu chú thích
II - Đọc, hiểu văn bản
1 - ThÓ th¬, cÊu tróc
2 - T×m hiÓu v¨n b¶n
TiÕng gµ tr­a kh¬i dËy t×nh c¶m lµng quª
T×nh lµng quª th¾m thiÕt s©u nÆng
* Hoàn cảnh sáng tác bài thơ:
TiÕng gµ tr­a TiÕng gµ tr­a
æ r¬m hång nh÷ng trøng Tay bµ khum soi trøng
Nµy con gµ m¸i m¬ Dµnh tõng qña ch¾t chiu
Kh¾p m×nh hoa ®èm tr¾ng Cho con gµ m¸i Êp
Nµy con gµ m¸i vµng
L«ng ãng nh­ mµu n¾ng Cø hµng n¨m hµng n¨m
Khi giã mïa ®«ng tíi
TiÕng gµ tr­a Bµ lo ®µn gµ toi
Cã tiÕng bµ vÉn m¾ng Mong trêi ®õng s­¬ng muèi
- Gµ ®Î mµ mµy nh×n §Ó cuèi n¨m b¸n gµ
Råi sau nµy lang mÆt! Ch¸u ®­îc quÇn ¸o míi
Ch¸u vÒ lÊy g­¬ng soi
Lßng d¹i th¬ lo l¾ng «i c¸i quÇn chÐo go
èng réng dµi quÐt ®Êt
C¸i ¸o c¸nh tróc b©u
§i qua nghe sét so¹t


Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
b. Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm
ấu thơ
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
II - Đọc, tìm hiểu văn bản
1 - ThÓ th¬, cÊu tróc
2 - T×m hiÓu v¨n b¶n
TiÕng gµ tr­a kh¬i dËy t×nh c¶m lµng quª
- T×nh lµng quª th¾m thiÕt s©u nÆng
I- Tác giả - tác phẩm

Hình ảnh những con gà mái với những quả trứng hồng






Hình ảnh ngươì bà với những lo toan
ổ rơm hồng những trứng Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng
Sử dụng nghệ thuật phối sắc của Xuân Quỳnh rất thân tình. Một gam màu sáng tươi, mát dịu của bức tranh gà. Có màu hồng của nhiều quả trứng gà trong ổ rơm, có sắc "đốm trắng" của con gà mái hoa mơ. Có lụng úng như màu nắng của con gà mái vàng.
=>Vẻ đẹp tươi sáng, đầm ấm, giản dị
Nghệ thuật:
- Biện pháp so sánh: Lông óng như màu nắng
- Dùng nhiều tính từ chỉ màu sắc: hồng, vàng, trắng.
- Cứ một câu kể xen lẫn một câu miêu tả.
- Đảo từ "khắp mình" lên trước "hoa đốm trắng" làm cho bức tranh thêm đẹp
=> Di?p t? n�y ch? y?u g?i l?i nhu l� s? gi?i thi?u
d?y h? h?i, vui su?ng, hõn hoan, nhu kộo tu?i tho
xa xam v? v?i hi?n t?i bõy gi? khi?n ngu?i d?c nhu
dang nhỡn th?y tru?c m?t con g� mỏi mo lụng l?m
d?m hoa tr?ng, con g� mỏi v�ng lụng m�u n?ng m?t
d? tớa h?m hớa, c?c ta c?c tỏc sau khi l�m xong cỏi
vi?c thiờng liờng v� dau d?n : d? ra nh?ng qu? tr?ng
h?ng gi?a bu?i trua n?ng l?a.

Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
b. Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm ấu thơ
ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng
* Hình ảnh những con gà mái với những quả trứng hồng :

Biểu hiện vẻ đẹp tươi sáng, đầm ấm, hiền hòa, bình dị mà con người cảm thấy gần gũi thân thương để thêm gắn bó với gia đình, làng quê.

Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
Hình ảnh ngươì bà với những lo toan
L?i b� m?ng.





Cỏch b� cham chỳt t?ng qu? tr?ng.



N?i lo c?a b�.




V� ni?m vui c?a chỏu.

II - Đọc, tìm hiểu văn bản
b. TiÕng gµ tr­a kh¬i dËy nh÷ng kØ niÖm Êu th¬
Có tiếng bà vẫn mắng
Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.
=> Đây là lời mắng yêu, cách trách mắng của bà đối với cháu là xuất phát từ lòng yêu thương nhau vì bà muốn cháu mình sau này được xinh đẹp, hạnh phúc.
=> Người bà thôn quê chịu thương chịu khó chắt chiu từng niềm vui nhỏ trong cuộc sống còn nhiều vất vả, lo toan
=>. Là nỗi lo vì niềm vui của cháu. . Là nỗi lo chân thật của người bà thôn quê. Nỗi lo ấy biểu hiện tình yêu thương giản dị thầm lặng của người bà quê hương

Thảo luận nhóm:
1. Những chắt chiu lo toan của bà được bù lại bằng niềm vui của cháu. Chi tiết niềm vui được quần áo mới gợi cho em cảm nghĩ gì về tuổi thơ và tình bà cháu?





2. Tình bà cháu thể hiện trong lời nói, cử chỉ, cảm xúc hết sức bình thường. Nhưng tại sao tình cảm ấy lại thành kỉ niệm không phai trong tâm hồn người cháu?
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
Tuổi thơ gắn với niềm vui bé nhỏ, trong lành ở gia đình và làng quê.
- Vui vì có quần áo mới nhưng vui vì tình cảm ấm áp bà dành cho.
- Áo quần bà sắm cho là vật bình thường nhưng không phải ai cũng có được nếu không có bà để yêu thương.
- Niềm vui ấy được tạo từ bao chắt chiu cần kiệm lo toan của bà.
=> Niềm vui thật thiêng liêng, không dễ gì quên được.

Vì đó là tình cảm chân thật nhất, ấm áp nhất của tình ruột thịt.
- Đó còn là tình cảm gia đình, tình cảm quê hương, tình cảm cội nguồn không thể thiếu trong mỗi con người.
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
II - Đọc, tìm hiểu văn bản
b. TiÕng gµ tr­a kh¬i dËy nh÷ng kØ
niÖm Êu th¬
* Hình ảnh những con gà mái với những quả trứng hồng :
Biểu hiện vẻ đẹp tươi sáng, đầm ấm, hiền hòa, bình dị mà con người cảm thấy gần gũi thân thương để thêm gắn bó với gia đình,
làng quê.
* Hình ảnh người bà với những lo toan :
Người bà nghèo nhưng hiền thảo, hình ảnh người bà hiện ra đẹp như một bà tiên hiền hậu. Người bà thôn quê chịu thương chịu khó, tẩn tảo chắt chiu, nâng đỡ những ước mơ, hạnh phúc của người cháu trong cuộc sống còn nhiều vất vả lo toan. Hết lòng vì con cháu, chịu đựng, nhẫn nại và hi sinh.
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng.


Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
æ trứng hồng tuổi thơ.

II - Đọc, tìm hiểu văn bản
b. TiÕng gµ tr­a kh¬i dËy nh÷ng kØ
niÖm Êu th¬
* Hình ảnh những con gà mái với những quả trứng hồng :
Vẻ đẹp tươi sáng, đầm ấm, hiền hòa, bình dị mà con người cảm thấy gần gũi thân thương để thêm gắn bó với gia đình,
làng quê.
* Hình ảnh người bà với những lo toan :
Người bà nghèo nhưng hiền thảo, hình ảnh người bà hiện ra đẹp như một bà tiên hiền hậu. Người bà thôn quê chịu thương chịu khó, tẩn tảo chắt chiu, nâng đỡ những ước mơ, hạnh phúc của người cháu trong cuộc sống còn nhiều vất vả lo toan. Hết lòng vì con cháu, chịu đựng, nhẫn nại và hi sinh.
c. Những suy tư gợi lên từ
tiếng gà trưa
- Suy tư về hạnh phúc
- Suy t­ vÒ cuéc chiÕn ®Êu h«m nay
- Suy tư về hạnh phúc
- Suy t­ vÒ cuéc chiÕn ®Êu h«m nay
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
æ trứng hồng tuổi thơ.
=> + Tiếng gà trưa và những ổ trứng hồng là hình ảnh của cuộc sống chân thật, bình yên, no ấm.
+ Tiếng gà trưa làm thức dậy bao tình cảm bà cháu, gia đình, quê hương.
+ Đó là âm thanh bình dị của làng quê đem lại những niềm yêu thương cho con người.
=> Mơ những điều tốt lành, những điều vui và hạnh phúc.
+ Điệp từ “vì”
=> Khẳng định những niềm tin chân thật và chắc chắn của con người về mục đích chiến đấu hết sức cao cả (Vì lòng yêu Tổ quốc) nhưng cũng hết sức bình thường (Vì tiếng gà cục tác. Ổ trứng hồng tuổi thơ).
Tiếng gà trưa

Mang bao nhiêu hạnh phúc

Đêm cháu về nằm mơ

Giấc ngủ hồng sắc trứng
Thảo luận nhóm:
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
1. ? Vì sao người chiến sĩ có thể nghĩ rằng cuộc chiến đấu của mình còn là: Vì tiếng gà cục tác. Ổ trứng hồng tuổi thơ.

+ Ổ trứng và tiếng gà là những điều chân thật, thân thương, quý giá. Là biểu tượng hạnh phúc ở mỗi miền quê.
Vì thế cuộc chiến đấu hôm nay còn có thêm ý nghĩa bảo vệ những điều chân thật, quý giá đó.

2. ? Khi chiến đấu vì Tổ quốc, xóm làng, vì bà, vì tiếng gà và ổ trứng hồng, con người sẽ mang một tình yêu như thế nào đối với đất nước?
+ Tình yêu rộng lớn, sâu sắc và cao cả.


Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
c. Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa
- Mở ra những tình cảm mới mẻ trong cuộc chiến đấu hôm nay khi tình cảm gia đình đã làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước.
III - Tổng kết
Nghệ thuật
Thể thơ năm chữ
Điệp ngữ, điệp từ: Tiếng gà trưa, nghe, này, vì.
Phương thức biểu đạt: Linh hoạt, đan xen, tự sự và miêu tả, biểu cảm, hiện tại tại đan xen với hồi tưởng. Mạch cảm xúc tự nhiên chân thành.
2. Nội dung
Tiếng gà trưa đã gợi về những kỉ niệm về thơ mơ mộng và tình bà cháu đậm đà, thắm thiết. Những tình cảm gia đình, quê hương đã làm sâu sắc thêm tình yêu đất nước.
3. Ghi nhớ (Sgk - Trang 151)
IV - Luyện tập
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
Câu hỏi 1: Hỡnh ?nh n?i b?t nh?t xuyờn su?t b�i tho l�?

A. Ti?ng g� trua
B. Qu? tr?ng h?ng
C. Ngu?i b�
D. Ngu?i chi?n si
Câu hỏi 2: D?c sac v? ngh? thu?t c?a b�i tho trờn?

A. Cỏch di?n d?t t? nhiờn h?p v?i nh?ng hỡnh ?nh gi?n d?, chõn th?c.
B. Ngụn ng? cụ d?ng h�m sỳc.
C. S? d?ng cỏc phuong phỏp so sỏnh, nhõn hoỏ, cú giỏ tr? bi?u c?m cao.
D. S? d?ng r?ng rói l?i liờn tu?ng, tu?ng tu?ng
A.
A.
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
Câu hỏi 3: Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em về khổ thơ cuối của bài thơ
- G?i ý: Mở đầu bài thơ là âm thanh quen thuộc của tiếng gà " Cục ... cục tác cục ta " vang lên trong một buổi trưa trên chặng được hành quân của người lính. Kỉ niệm tuổi thơ và hình ảnh người bà yêu thương ùa về, lòg xao xuyến bồi hồi nhớ bà yêu quê. Tiếng gà tuổi thơ đã đi vào cuộc chiến đấu hôm nay. Thì ra đến khổ thơ cuối, người đọc mới vỡ lẽ là với Xuân Quỳnh tình yêu quê hương đất nước hiện lên cụ thể, gần gũi. Tình yêu ấy có khi bắt nguồn từ tình cảm gia đình, từ tình yêu bà dành cho cháu, cháu trân trọng. Có khi nó chỉ bắt đầu bằng những âm thanh quen thuộc của cuộc sống như tiếng gà trưa.
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc lòng bài thơ
Làm bài tập 2 trang 151 SGK
Viết một đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em sau khi học xong bài thơ.
Soạn bài: Một thứ quà của lúa non: Cốm
Tiết 53-54:Văn bản : Tiếng gà trưa(Tiết 2)
Xuân Quỳnh
I- Tác giả - tác phẩm
1- Tác giả
2- Tác phẩm
3 - Đọc hiểu chú thích
II - Đọc, hiểu văn bản
1 - Thể thơ, cấu trúc
2 - Tìm hiểu văn bản
a. Tiếng gà trưa khơi dậy tình cảm làng quê
b. Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm ấu thơ
c. Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa
III - Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
3. Ghi nhớ
IV - Luyện tập
Nhân dịp 20 -11 tập thể lớp 7A0 xin kính tặng các thầy, cô giáo bó hoa tươi thắm nhất
Xin chân thành cảm ơn