Bài 13. Tiếng gà trưa

Mạnh Khỏe Hạnh Phúc.
An
Khang
Thịnh
Vượng.
Kính chúc các thầy giáo , cô giáo




Ngữ văn -Tiết 53:
BàI 13:
Tiếng gà trưa
( Tiết 1 )
-Xuân Quỳnh -
Người thực hiện: Lã Th? Phượng
NguyÔn ThÞ Xu©n Quúnh sinh ngày 6/10/1942, quª ë lµng La Khª, ven thÞ x· Hµ Đ«ng , tØnh Hµ T©y, lín lªn ë Hµ Néi.
- XuÊt th©n trong mét gia ®ình c«ng chøc, Tuæi th¬ nhiÒu mÊt m¸t, må c«i mÑ tõ khi cßn nhá, xa cha, sèng víi bµ ë La khª - Hµ T©y.
- Th¸ng 2-1955 ®­îc tuyÓn vµo ®oµn văn c«ng TW lµm diÔn viªn móa.
- 1962-1964 : Häc tr­êng viÕt văn häc tr­êng båi dưỡng viÕt văn trÎ kho¸ 1 cña héi nhµ văn .
Năm 1978 biªn tËp viªn b¸o văn nghÖ. tõ năm 1978 dÕn năm 1988 lµ biªn tËp viªn nhµ xuÊt b¶n t¸c phÈm míi, uû viªn ban chÊp hµnh héi nhµ văn VN kho¸ 3.
Lµ nhµ th¬ nữ xuÊt s¾c trong nÒn th¬ ca hiÖn ®¹i ViÖt Nam. Th¬ trÎ trung, s«i
næi, tha thiÕt, giµu nữ tÝnh.ViÕt vÒ những ®iÒu bình dÞ trong cuéc sèng.
Mất ngày 29.8.1988 trong một tai nạn giao thông tại cầu Phú Lương, thị
xã Hải Dương cùng với chồng và con trai út Lưu Quỳnh Thơ 13 tuổi

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục...cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng.

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt !
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng.
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới

Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.

Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
Văn bản TiÕng gµ tr­a (Tiết 1)
- Xu©n Quúnh -
I. TÁC GIẢ TÁC PHẨM
1. Tác giả:
? Dựa vào chú thích SGK và bằng sự hiểu biết của mình hãy giới thiệu những nét chính về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác của tác giả.
NguyÔn ThÞ Xu©n Quúnh (1942-1988)
Lµ nhµ th¬ nữ xuÊt s¾c trong nÒn th¬ ca hiÖn ®¹i VN . - Th¬ trÎ trung, s«i næi, tha thiÕt, giµu nữ tÝnh.
- ViÕt vÒ những ®iÒu bình dÞ trong cuéc sèng.
2. T¸c phÈm:
?Xuân Quỳnh có những tác phẩm nào? Em biÕt gì vÒ hoµn c¶nh ra ®êi cña bµi th¬?
-T¸c phÈm chÝnh: Tơ tằm - Chồi biếc (1963, in chung với Cẩm Lai) Hoa dọc chiến hào (1968), Gió Lào cát trắng (1974), Lời ru trên mặt đất (1978), Sân ga chiều em đi (1978), Tự hát (1984), Hoa cỏ may (Giải thưởng văn học năm 1990 của Hội nhà văn). - Tiếng gµ tr­a: Bµi th¬ ®­îc viÕt trong thêi kỳ ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ. In trong tËp th¬ “ Hoa däc chiÕn hµo”(1968) cña Xuân Quúnh.

Tiếng gµ tr­a in trong tËp thơ
“ Hoa däc chiÕn hµo”(1968)
3. Đọc tìm hiểu chú thích:
a. Đọc :
b. Tìm hiểu chú thích:
- Gà mái mơ: gà mái lông màu hoa mơ vàng nhợt xen đốm trắng lốm đốm. - Chắt chiu: dành dụm tiết kiệm từng chút và kiên trì. - Gà toi: Gà chết vì các dịch bệnh khác nhau.
- Lang mÆt: Da mÆt cã những ®¸m tr¾ng loang læ do bÖnh lang ben (bÖnh ngoµi da do mét thø nÊm g©y ra).
Trong d©n gian x­a l­u truyÒn quan niÖm cho r»ng nhìn gµ ®Î lµ bÞ loang mÆt. - S­¬ng muèi: S­¬ng ®«ng thµnh những h¹t bóng tr¾ng xãa phñ trªn mÆt ®Êt vµ c©y cá , tr«ng nh­ muèi, chØ xuÊt hiÖn khi thêi tiÕt rÊt l¹nh , cã h¹i ®èi víi c©y cèi vµ loµi vËt.
- ChÐo go: V¶i dµy, trªn mÆt v¶i cã những ®­êng dÖt chÐo song song
víi nhau theo bÒ ngang khæ v¶i.
- Tróc b©u: V¶i tr¾ng dµy, dÖt b»ng sîi b«ng th«ng th­êng.
II. PHÂN TÍCH VĂN BẢN
1. Kết cấu bố cục
- Thể thơ:
? Về thể thơ em nhận ra bài thơ này giống với bài thơ nào đã học ở lớp 6 và nó thuộc thể thơ gì? Nhắc lại thể thơ nhịp thơ?
Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.

Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác
5 chữ
? Em hãy chØ ra sự biến đổi khá linh hoạt về số chữ trong câu, số câu trong bài thơ “Tiếng gà trưa”
? Theo em câu thơ 3 chữ “ Tiếng gà trưa” lặp lại ở đầu các khổ 2-3-4-7 có tác dụng gì.
Mỗi lần cất lên gợi một hình ảnh hoặc 1 sự việc trong kỉ niệm tuổi thơ nó vừa như sợi dây liên kết các hình ảnh ấy lại vừa như điểm nhịp cho dòng cảm xúc của chủ thể trữ tình.
? GV: Vậy cảm xúc chủ đạo của chủ thể trữ tình bao trùm cả bài thơ là gì.
Tình yêu cuộc sống, yêu gia đình, yêu làng xóm quê hương
? Cảm xúc ấy của tác giả được khơi gợi từ sự việc gì.
Tiếng gà trưa bên xóm nhỏ trên đường hành quân. Tiếng gà trưa là một âm thanh đồng vọng gia đình, xóm làng trở thành hành trang người lính trẻ.
? Nội dung được trình bày trong văn bản này như sau:
- Tiếng gà trưa nhảy ổ làm thức dậy tình cảm làng quê.
- Những kỉ niệm tuổi thơ được tiếng gà trưa khơi dậy.
Những suy tư về tiếng gà trưa.
Tõ néi dung trªn em dÔ dµng nhËn ra bè côc bµi th¬ nµy nh­ thÕ nµo? Mçi phÇn t­¬ng øng víi khæ th¬ nµo trong bµi th¬?
- Bụ? cu?c: 3 phõ`n
? Với nội dung và mạch cảm xúc được
trình bày em hãy xác định kiểu văn bản.
? Trong bµi th¬ biểu cảm nµy theo em nh©n vËt trữ tình là ai.
Người chiến sĩ hành quân – tác giả
2. Phân tích

Văn bản TiÕng gµ tr­a (Tiết 1)

- Xu©n Quúnh -
i.Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm
1. Tác giả: Xuân Quỳnh ( 1942 – 1988)
2. Tác phẩm
II/ Ph©n tÝch v¨n b¶n
1. KÕt cÊu, bè côc
2. Phân tích
? Đọc thầm đoạn 1 ( Khổ đầu ). Khổ thơ kể về một sự việc bình thường mà thú vị theo em đó là sự việc gì.
Trên đường hành quân nghe tiếng gà mái cục tác trong nắng trưa
? Tại sao trong vô vàn âm thanh làng quê tâm trí con người chỉ bị ám ảnh bởi tiếng gà trưa.
Tiếng gà là âm thanh của làng quê, Tiếng gà trưa là tiếng gà nhảy ổ 1 âm thanh bình dị thân thuộc từ bao đời, âm thanh dự báo điều tốt lành đem lại niềm vui cho những người dân chốn thôn quê-> tiếng gà trưa để tạo thành kỉ niệm khó quên của con người.
a. TiÕng gµ tr­a thøc dËy tình c¶m lµng quª.
? Đường hành quân xa là đường ra trận tiếng gà trưa có ý nghĩa đặc biệt gì.
Gợi cảm giác mới lạ
? Với người ra trận tiếng gà trưa gợi cảm giác mới lạ nào.
C¶m thÊy
-------->
N¾ng tr­a xao ®éng (v/®Ñp lµng quª)
-------->
Chân đỡ mỏi (thoải mái tinh thần)
-------->
Tuổi thơ hiện về (đánh thức kí ức)
? Tại sao tiếng gà trưa lại gợi cảm giác đó.
Buổi trưa ở làng quê là thời điểm yên tĩnh, tiếng gà có thể khua động cả không gian
Tiếng gà đem lại niềm vui cho con người có thể giúp con người vơi đi nỗi vất vả.
Gợi những kỉ niệm tốt lành thuở ấu thơ: những bé quÇn ¸o míi, tình bµ ch¸u th©n th­¬ng…

Đem lại niềm vui, vơi đi nỗi vất vả
Thanh thản tâm hồn
Kỉ niệm tuổi thơ
? Để diễn tả sự xao động không gian và tâm hồn người chiến sĩ tác giả có những thành công gì về việc sử dụng từ ngữ?
? Sử dụng điệp từ “ nghe” cho thấy ngoài cảm nhận âm thanh tiếng gà bằng thính giác, tác giả còn cảm nhận âm thanh tiếng gà bằng cách nào khác nữa. Dông ý cña t¸c gi¶?
Cảm nhận bằng tâm tưởng hồi ức: Thấy chân đỡ mỏi, thấy hiện về tuổi thơ -> Con người không chỉ nghe tiếng gà bằng thính giác mà còn nghe cả bằng cảm xúc tâm hồn. -> Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c.
(+) Điệp từ “nghe”
Ẩn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c
}Tạo giọng điệu thơ
ngọt ngào gợi nhiều cảm xúc cùng ùa đến.

? Vậy ®Õn ®©y em có c¶m nhËn nh­ thÕ nµo về tình cảm của người chiến sĩ ®èi với làng xóm quê hương.
-> Gắn bó với làng xóm quê hương. Tình yêu quª th¾m thiÕt, s©u nÆng
Củng cố
1.Hình ảnh nào là hình ảnh nổi bật nhất xuyên suốt bài thơ?
Tiếng gà trưa.
2. Tiếng gà trưa đã khơi gợi nhiều tình cảm,cảm xúc. Tình cảm cảm xúc đầu tiên được thể hiện trong bài thơ “Tiếng gà trưa” đó là tình cảm, cảm xúc nào?
Tình cảm gắn bó với làng xóm quê hương tha thiết sâu nặng.
Hướng dẫn về nhà
- Học thu?c lũng bài thơ, N?m du?c n?i dung, NT kh? tho 1.
- Vi?t do?n van ng?n nờu c?m nh?n c?a em v? giỏ tr? bi?u c?m c?a t? "Nghe" (du?c l?p l?i 3 l?n) v� t? " xao d?ng" trong do?n 1
- Soạn v� tỡm hi?u ti?p ph?n cũn l?i " Ti?ng g� trua khoi d?y nh?ng k? ni?m ?u tho"
1, Hình ảnh thơ về thiên nhiên
Tập thể lớp 7a xin trân trọng cảm ơn các
thầy giáo, cô giáo đã tới dự giờ, thAm lớp
Mạnh

Khoẻ

Hạnh

Phúc
An

Khang

Thịnh

Vượng