Bài 13. Tiếng gà trưa

Đọc thuộc lòng, diễn cảm 7 câu thơ đầu của bài thơ "Tiếng gà trưa" và cho biết đoạn thơ ấy có nội dung gì ? Nêu nhận xét của em về nghệ thuật sử dụng từ ngữ trong đoạn thơ ấy ?
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
"Cục.cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
Nội dung chính : Người chiến sỹ kể một sự việc bình thường mà thú vị. Trên đường hành quân, lúc tạm nghỉ ở một xóm nhỏ ven đường, chiến sỹ ta chợt nghe tiếng gà nhảy ổ vang lên cục tác cục ta. Tiếng gà làm nảy sinh trong tâm hồn người chiến sỹ nhiều cảm giác mới lạ : Xao động nắng, làm dịu bớt cái oi ả buổi trưa, xua tan mệt mỏi, đánh thức kỷ niệm xa xưa.
Nghệ thuật nổi bật : Điệp từ nghe làm giọng thơ ngọt ngào, tha thiết, đồng thời nhấn mạnh cảm giác mới lạ khi tiếng gà trưa vọng vào tâm trí người chiến sỹ.
Tiết 54 : Văn bản : Tiếng gà trưa.
(Xuân Quỳnh)
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
2. Đọc hiểu nội dung văn bản.
a) Tiếng gà trưa cất lên trên đường hành quân
Tiếng gà trưa
Ô rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới

Ôi cái quần chéo go
ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.
Tiết 54 : Văn bản : Tiếng gà trưa.
(Xuân Quỳnh)
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
2. Đọc hiểu nội dung văn bản.
a) Tiếng gà trưa cất lên trên đường hành quân.
b) Tiếng gà trưa khơi dậy những kỷ niệm tuổi thơ.
Tiếng gà trưa
Ô rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới

Ôi cái quần chéo go
ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.
Ô rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng
Này con gà mái
Này con gà mái
Tay bà khum soi trứng
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới
Nỗi lo lắng của bà trong lời thơ trên gợi cho em hình dung gì ? Hãy chọn câu trả lời đúng trong các phương án sau :
Cuộc sống của bà và cháu còn nhiều khó khăn, vất vả, lo toan.
Thời tiết thuận lợi cho sinh hoạt của bà và cháu.
Tình yêu thương chân thật của bà để mang lại niềm vui cho cháu.
Cả A và C
Tiếng gà trưa
Ô rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới

Ôi cái quần
ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh
Đi qua nghe sột soạt.
sương muối
chéo go
trúc bâu
Tiết 54 : Văn bản : Tiếng gà trưa.
(Xuân Quỳnh)
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
2. Đọc hiểu nội dung văn bản.
a) Tiếng gà trưa cất lên trên đường hành quân.
b) Tiếng gà trưa khơi dậy những kỷ niệm tuổi thơ.
c) Tiếng gà trưa giục giã tinh thần chiến đấu.
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
ổ trứng hồng tuổi thơ.
Tiếng gà trưa
Tại sao nhà thơ lại nói tiếng gà trưa mang bao hạnh phúc ? Em chọn lý do nào trong những lý do sau :



C. Tiếng gà trưa là âm thanh bình thường của mỗi làng quê .
A.Tiếng gà trưa là âm thanh mang lại niềm vui cho con người.
B . Tiếng gà trưa là âm thanh của cuộc sống thanh bình yên ả.
D. Tiếng gà trưa là âm thanh gợi nhiều kỷ niệm đẹp về tình bà cháu ,tình gia đình ,tình quê hương .
Tiết 54 : Văn bản : Tiếng gà trưa.
(Xuân Quỳnh)
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
2. Đọc hiểu nội dung văn bản.
a) Tiếng gà trưa cất lên trên đường hành quân.
b) Tiếng gà trưa khơi dậy những kỷ niệm tuổi thơ.
c) Tiếng gà trưa giục giã tinh thần chiến đấu.
3. ý nghĩa văn bản.
* Nhóm 1, 2 : Câu 1:
- Qua bài thơ em cảm nhận được gì về hình ảnh người bà và tình cảm bà cháu ?
* Nhóm 3, 4 : Câu 2:
- Bài thơ có những thành công nào về nghệ thuật ?
Hoạt động nhóm
Câu 1 : - Hình ảnh người bà trong bài thơ rất đỗi thân thương tần tảo chắt chiu trong cảnh nghèo, luôn bảo ban, nhắc nhở cháu những điều tốt đẹp, dành trọn vẹn sự quan tâm chăm sóc cháu.
Tình cảm Bà cháu chân thật, sâu nặng, thắm thiết, cảm động, thiêng liêng. Bà quan tâm, chăm sóc cháu, cháu yêu thương, kính trọng bà.
Câu 2 : Đặc sắc nghệ thuật của bài thơ :
Thể thơ năm tiếng, xen câu ba tiếng.
Sử dụng thành công điệp ngữ.
Kể, tả xen biểu cảm.
Các hình ảnh chi tiết chân thật, bình dị, gần gũi.
Đáp án
Tiết 54 : Văn bản : Tiếng gà trưa.
(Xuân Quỳnh)
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản.
2. Đọc hiểu nội dung văn bản.
a) Tiếng gà trưa cất lên trên đường hành quân.
b) Tiếng gà trưa khơi dậy những kỷ niệm tuổi thơ.
c) Tiếng gà trưa giục giã tinh thần chiến đấu.
3. ý nghĩa văn bản.
III. Luyện tập.
Tại sao bài thơ được tác giả đặt tên là "Tiếng gà trưa" ?
đáp án
Tiếng gà trưa là đầu mối cảm xúc, là cảm hứng chủ đạo
xuyên suốt toàn bài thơ.
Tiếng gà trưa đã đi vào kỷ niệm, được gợi lại trên đường hành quân, trở thành yếu tố khắc sâu thêm tình cảm thiêng liêng với quê hương, đất nước.
Hoạt động nhóm
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc lòng bài thơ, nắm chắc cảm xúc nghệ thuật nổi bật của bài thơ.
Làm bài tập sau :
1. Dựa theo diễn biến mạch cảm xúc của bài thơ "Tiếng gà trưa" hãy lập một dàn ý của bài.
2. Cảm nghĩ của em về tình bà cháu trong bài thơ này.
Đọc văn bản " Một thứ quà của lúa non : Cốm" và trả lời câu hỏi mục : đọc hiểu văn bản của văn bản đó.