Bài 13. Tiếng gà trưa

Xuân Quỳnh
Tiếng gà trưa
I.Giới thiệu chung:
1. Tác giả, tác phẩm.
2. Đọc – Chú thích( sgk)
3. Bố cục:
II. Tìm hiểu chi tiết bài thơ:
1. Tiếng gà trưa làm thức dậy tình cảm
quê hương
Xuân Quỳnh
Tiếng gà trưa l�m thức dậy tình cảm quê hương:
- Không gian, thời gian:
"đường hành quân xa",
"bên xóm nhỏ ", trưa nắng
- Âm thanh:
Tiếng gà nhảy ổ
? quen thuộc, gợi niềm vui, sự thanh bình
- Cảm xúc:
"nghe "
“xao ®éng”
(nỗi nhớ)
"nghe "
? "đỡ mỏi"
(xua tan nhọc nhằn)
"nghe"
? gọi về tuổi thơ
(đánh thức kỉ niệm)
Tiếng gà trưa gợi lên nỗi nhớ, xua tan nhọc nhằn, đánh thức những tình cảm làng quê trong kí ức người lính trẻ, khơi gợi những rung cảm, nỗi niểm trong lòng người…

Tiết 54 - Văn bản: Tiếng gà trưa
(Xuân Quỳnh)
Tiếng gà trưa
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
"Cục.cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Tiếng gà trưa
ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt(1)!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng

Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới

Ôi cái quần chéo go
ống rộng dài quét đất

Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.
*
* *
Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
ổ trứng hồng tuổi thơ
( " Sõn ga chi?u em di" -
Xuõn Qu?nh)
Tiếng gà trưa
...
Tiếng gà trưa
ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt(1)!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng

Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối(2)
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới

Ôi cái quần chéo go(3)
ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu(4)
Đi qua nghe sột soạt..

Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng
Sắc màu ấy gợi tả vẻ đẹp riêng nào trong cuộc sống làng quê?

Vẻ đẹp tươi sáng, đầm ấm, hiền hoà, bình dị
trong cuộc sống làng quê Việt Nam,
Tiếng gà trưa
Sự giới thiệu hồ hởi, hân
hoan, như kéo quá khứ
về với hiện tại…

Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt(1)!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
 Lời mắng của bà là kỷ niệm rất đỗi đời thường, chân thật, bình dị mà sâu sắc.
Tiếng gà trưa
“ Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu…”
Người bà quê hương chịu thương chịu khó, chắt chiu từng niềm vui nho nhỏ trong cuộc sống còn nhiều vất vả, lo toan…

Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới
Ôi cái quần chéo go
ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.

Cháu cảm nhận niềm hạnh phúc của tuổi thơ được quần áo đẹp, thấy mình lớn lên trong sự chăm chút, yêu thương của bà !

Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Qua những kỷ niệm tuổi thơ của cháu, hình ảnh người bà hiện lên với những đức tính cao đẹp nào?






+ Người bà tần tảo, chắt chiu, dành dụm , chăm lo cho cháu trong cảnh nghèo.
+ Người bà nhẫn nại, hy sinh cả cuộc đời
+ Người bà dành trọn vẹn tình yêu thương cho cháu

Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Thảo luận nhóm:
Tình cảm bà cháu hiện lên qua những cử chỉ, lời nói, … rất đỗi bình thường, nhưng tại sao tình cảm ấy lại trở thành kỷ niệm không phai mờ trong tâm hồn cháu?






Tình cảm bà cháu thắm thiết, sâu nặng, ấm áp tình ruột thịt. Đó là tình cảm gia đình, quê hương, là cội nguồn của mỗi con người.

Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng
 Đó là màu hồng của trứng, màu hồng của giấc mơ tuổi thơ – sắc màu của cuộc sống tươi đẹp, hạnh phúc, chứa chan niềm tin yêu, hy vọng.


Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ Quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
Tình yêu Tổ quốc được ươm mần, lớn lên từ những điều hết sức giản dị, trong sáng và cao đẹp
“ Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào dải trường giang Von-ga, con sông Von-ga đi ra bể. Lòng yêu nhà, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc. ”
( I. Ê-ren-bua)
TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật:
- Hình ảnh thơ tự nhiên, giản dị
- Biện pháp nghệ thuật đặc sắc
2. Nôi dung:
- Tiếng gà gợi những kỷ niệm đẹp của tuổi thơ và tình bà cháu
- Tình cảm gia đình làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước
- Thể thơ 5 chữ
Tiếng gà trưa
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
"Cục.cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Tiếng gà trưa
ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt(1)!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng

Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới

Ôi cái quần chéo go
ống rộng dài quét đất

Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.
*
* *
Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
ổ trứng hồng tuổi thơ
( " Sõn ga chi?u em di" -
Xuõn Qu?nh)
LUYỆN TẬP
Nhan đề “ Tiếng gà trưa” :

Vì sao Xuân Quỳnh lại đặt tên cho bài thơ là
“ Tiếng gà trưa”?

* Tiếng gà là cảm hứng chủ đạo xuyên suốt bài thơ
* Tiếng gà đã đi vào kỷ niệm, trở thành yếu tố khắc sâu thêm tình cảm đối với quê hương đất nước.

Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Thêm hiểu và yêu:
? Bài thơ thuộc đề tài nào trong các đề tài quen thuộc sau của thơ Xuân Quỳnh?
A. Đề tài chiến tranh
B. Đề tài người phụ nữ
C. Đề tài cuộc sống sinh hoạt
A

Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Thêm hiểu và yêu:
? Những tình cảm, cảm xúc nào được thể hiện trong bài thơ?
Hoài niệm tuổi thơ
Tình bà cháu
Tình yêu quê hương đất nước
Cả ba ý trên đều đúng
D
Tiếng gà trưa