Bài 13. Tiếng gà trưa

Giáo viên: Đinh Thị Thanh Thương
TIẾNG GÀ TRƯA
Tiết 53 + 54 - Tuần 14
GIÁO ÁN NGỮ VĂN 7
BÀI 13:
Giáo viên: Đinh Thị Thanh Thương
TIẾNG GÀ TRƯA
Tiết 53 + 54 - Tuần 14
GIÁO ÁN NGỮ VĂN 7
BÀI 13:
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
1. Tác giả:
Em hãy giới thiệu đôi nét về nhà thơ Xuân Quỳnh?
(1942 – 1988)
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
1. Tác giả:
(1942 – 1988)
- Quê: làng La Khê, ven thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây.
- Nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam.
- Năm 2001, được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
1. Tác giả:
Em hãy giới thiệu về bài thơ Tiếng gà trưa của nhà thơ Xuân Quỳnh?
2. Tác phẩm:
- Tiếng gà trưa được viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ, trích từ tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968).
Chồi biếc (1963), Hoa dọc chiến hào (1968),
Gió Lào cát trắng (1974), Lời ru trên mặt đất (1978),
Sân ga chiều em đi (1984), Hoa cỏ may (1989), . . .
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- Tiếng gà trưa được viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ, trích từ tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968).
Em hãy cho biết: bài thơ Tiếng gà trưa được làm theo thể thơ nào?
- Thể thơ: 5 tiếng.
TIẾNG GÀ TRƯA
Em hãy đọc bài thơ Tiếng gà trưa của nhà thơ Xuân Quỳnh.
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
1. Tác giả:
Bài thơ được làm theo thể thơ 5 tiếng nhưng có những biến đổi khá linh hoạt. Em có nhận xét gì về cách gieo vần, số câu thơ trong mỗi khổ thơ?
2. Tác phẩm:
- Tiếng gà trưa được viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ, trích từ tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968)
- Thể thơ: 5 tiếng.
Trong bài thơ, âm thanh Tiếng gà trưa được lặp lại bao nhiêu lần?
Trong bài thơ,Tiếng gà trưa được đặt ở những vị trí nào của các khổ thơ? Chúng có tác dụng ra sao trong việc gợi tả cảm xúc của nhà thơ?
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Bố cục:
Bài thơ Tiếng gà trưa được chia thành mấy đoạn? Nêu nội dung chính của từng đoạn?
3 đoạn:
a. Từ đầu . . . “lo lắng”: Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu.
b. Tiếp theo . . . “sột soạt”: Tiếng gà trưa và tình bà cháu.
c. Còn lại: Tiếng gà trưa và tình yêu Tổ quốc.
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
Trên đường hành quân xa , khi dừng chân bên xóm nhỏ, điều gì làm cho tác giả chú ý?
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
Thông thường, những nhà thơ, nhà văn đều mang vào tác phẩm của mình tiếng gà gáy sáng của những chú gà trống oai vệ. Tiếng gà trong bài thơ của Xuân Quỳnh có gì khác lạ?
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
Khi nghe Tiếng gà trưa, tác giả có những cảm xúc gì?
Từ ngữ nào được lặp lại trong khổ thơ đầu này?
Nghe:
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
-> Nhấn mạnh cảm giác của tác giả khi nghe tiếng gà trưa.
Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì qua cách lặp lại từ nghe?
Nghe:
điệp ngữ
Việc tác giả sử dụng điệp ngữ nghe nhằm có tác dụng gì?
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
-> Nhấn mạnh cảm xúc của tác giả khi nghe tiếng gà trưa.
Nghe:
điệp ngữ
Tiếng gà trưa đã gợi trong tâm trí người chiến sĩ những hình ảnh đáng nhớ nào của tuổi thơ?
Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng.
TIẾNG GÀ TRƯA
- Ổ rơm, những quả trứng hồng, những con gà mái,…
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
-> Nhấn mạnh cảm giác của tác giả khi nghe tiếng gà trưa.
Nghe:
điệp ngữ
Tiếng gà trưa đã gợi trong tâm trí người chiến sĩ những kỉ niệm nào của tuổi thơ?
TIẾNG GÀ TRƯA
Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng.
- Ổ rơm, những quả trứng hồng, những con gà mái,…
- Bà mắng khi cháu xem gà đẻ.
- Cháu sợ lang mặt, soi gương, lo lắng.
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
-> Nhấn mạnh cảm giác của tác giả khi nghe tiếng gà trưa.
Nghe:
điệp ngữ
Việc tác giả kể lại một kỉ niệm khó quên: xem gà đẻ và bị bà mắng cho ta thấy tác giả là đứa trẻ như thế nào?
- Ổ rơm, những quả trứng hồng, những con gà mái,…
- Bà mắng khi xem gà đẻ.
- Cháu sợ lang mặt, soi gương, lo lắng.
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
-> Nhấn mạnh cảm giác của tác giả khi nghe tiếng gà trưa, gợi kỉ niệm thời thơ ấu:
Nghe:
điệp ngữ
Tiếng gà trưa làm sống lại trong lòng tác giả những kỉ niệm của thời thơ ấu. Đó là những kỉ niệm như thế nào?
- Ổ rơm, những quả trứng hồng, những con gà mái,…
- Bà mắng khi xem gà đẻ.
- Cháu sợ lang mặt, soi gương, lo lắng.
=> Tiếng gà trưa gợi những kỉ niệm tuổi thơ rất trẻ con, đời thường, khó quên,…trong lòng người chiến sĩ.
TIẾNG GÀ TRƯA
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
TIẾNG GÀ TRƯA
2. Tiếng gà trưa và tình bà cháu:
Ở đoạn thơ này, cụm từ Tiếng gà trưa được nhắc lại lần thứ mấy? Và gợi cảm xúc cho tác giả hồi tưởng về điều gì?
Nhìn vào tranh và các ý thơ, em hãy cho biết: Xuân Quỳnh nhớ về bà với những việc làm gì?
Qua những việc làm của bà, em có cảm nhận gì về hoàn cảnh sống của bà cháu Xuân Quỳnh?
a. Bà:
- Soi trứng, dành, chắt chiu.
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
TIẾNG GÀ TRƯA
2. Tiếng gà trưa và tình bà cháu:
a. Bà:
- Soi trứng, dành, chắt chiu.
- Lo, mong, đừng.
- Cháu được quần áo mới.
-> Bà tần tảo, chắt chiu trong nghèo khó, dành trọn tình thương cho cháu.
Bà chắt chiu, dành dụm từng quả trứng để làm gì?
Hàng năm, gió mùa đông bắc đến, bà lo âu điều gì?
Vì sao bà lại dành dụm, chắt chiu từng quả trứng, lo đàn gà toi, mong đừng sương muối?
Trong nghèo khó, bà chắt chiu, dành dụm, lo lắng…để cuối năm, cho cháu bộ quần áo mới. Qua đó em cảm nhận được gì ở người bà của Xuân Quỳnh?
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
TIẾNG GÀ TRƯA
2. Tiếng gà trưa và tình bà cháu:
a. Bà:
b. Cháu:
Những hình ảnh nào được nhà thơ đề cập đến trong đoạn thơ này?
Tác giả nhắc đến quần áo mới trong đoạn thơ biểu cảm trực tiếp này để nói lên điều gì?
Để đổi lại những bộ quần áo mới đó, bà đã có một sự hy sinh, tần tảo, khuya sớm. Vậy thì, bên cạnh niềm vui được quần áo mới của một đứa trẻ, nhà thơ Xuân Quỳnh còn thể hiện được những tình cảm của mình về bà. Đó là những tình cảm như thế nào?
Niềm hạnh phúc được quần áo mới của một đứa trẻ.
-> Yêu kính, biết ơn bà.
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
TIẾNG GÀ TRƯA
2. Tiếng gà trưa và tình bà cháu:
a. Bà:
b. Cháu:
Niềm hạnh phúc được quần áo mới của một đứa trẻ.
-> Yêu kính, biết ơn bà.
Qua đoạn thơ trên, em hãy nhận xét về tình cảm bà cháu của Xuân Quỳnh?
=> Tình bà cháu sâu nặng, thắm thiết.
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
TIẾNG GÀ TRƯA
2. Tiếng gà trưa và tình bà cháu:
3. Tiếng gà trưa và tình yêu Tổ quốc:
Những tình cảm cao đẹp được thể hiện trong đoạn thơ cuối bài là những tình cảm gì?
Qua đoạn thơ, người cháu từ giã tuổi thơ của mình để làm gì?
Mục đích chiến đấu của người cháu là gì?
Cháu chiến đấu hôm nay
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
TIẾNG GÀ TRƯA
2. Tiếng gà trưa và tình bà cháu:
3. Tiếng gà trưa và tình yêu Tổ quốc:
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì:
- Yêu Tổ quốc.
- Xóm làng thân thuộc.
- Bà.
- Tiếng gà cục tác.
- Ổ trứng hồng tuổi thơ.
Trong khổ thơ trên, từ ngữ nào được lặp lại? Đó là phép tu từ gì?
Từ vì được lặp lại nhằm nhấn mạnh điều gì?
điệp ngữ:
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Tiếng gà trưa và kỉ niệm thời thơ ấu:
TIẾNG GÀ TRƯA
2. Tiếng gà trưa và tình bà cháu:
3. Tiếng gà trưa và tình yêu Tổ quốc:
Cháu chiến đấu hôm nay
Tình yêu Tổ quốc của người chiến sĩ được bắt nguồn từ đâu? Và nó có vai trò như thế nào đối với người chiến sĩ?
Vì: điệp ngữ:
- Yêu Tổ quốc.
- Xóm làng thân thuộc.
- Bà.
- Tiếng gà cục tác.
- Ổ trứng hồng tuổi thơ.
=> Tình cảm gia đình là nền tảng, là động lực thúc đẩy tinh thần chiến đấu của người chiến sĩ.
XUÂN QUỲNH
I. GIỚI THIỆU:
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
TIẾNG GÀ TRƯA
III. TỔNG KẾT:
Em hãy nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Tiếng gà trưa?
Tiếng gà trưa đã gọi về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm gia đình đã làm sâu thêm tình yêu quê hương đất nước.
Bài thơ theo thể năm tiếng, có cách diễn đạt tình cảm tự nhiên và nhiều hình ảnh bình dị, chân thực.
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Tuổi thơ của em có những kỉ niệm nào đáng nhớ bên cạnh người thân? Kỉ niệm đó được khơi gợi từ hình ảnh, âm thanh gì?
Em hãy viết một đoạn văn biểu cảm ngắn về kỉ niệm đáng nhớ đó.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. Học bài:
- Học thuộc lòng bài thơ TIẾNG GÀ TRƯA.
- Học thuộc phần giới thiệu về tác giả XUÂN QUỲNH và tác phẩm TIẾNG GÀ TRƯA.
2. Soạn bài:
Tiếp tục tìm hiểu văn bản TIẾNG GÀ TRƯA:
- Tiếng gà trưa và tình bà cháu.
- Tiếng gà trưa và tình yêu Tổ quốc.
Xin chân thành cảm ơn quí Thầy Cô
cùng tất cả các em học sinh !
.
Xin chân thành cảm ơn quí Thầy Cô
cùng tất cả các em học sinh !
.
Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“ Cục. . . cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.

Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng.

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng:
Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng.

Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp.

Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới.

Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.

Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng.

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.